SON DÖNEM BULGARİSTAN ÂLİMLERİNDEN YUSUF YAKUBOV’UN ANLAYIŞINDA DİN ve MEDENİYET İLİŞKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 10, 475 - 490, 24.10.2022

Muhammet Altaytaş

https://doi.org/10.32953/abad.1158546

Öz

Osmanlı’dan ayrıldıktan sonraki zor dönemde Bulgaristan Müslümanlarının dini hayatları üzerinde önemli tesir ve hizmetleri bulunan şahsiyetlerden biri Hâfız Yusuf Yakubov (Şinasi)’dir. 1898 yılında Şumnu’ya bağlı Işıkköy (Osenovets)’de doğan Hâfız Yusuf, Medresetü’n-Nüvvâb’ın başarılı öğrencilerinden ve önde gelen hocalarından biri olmuştur. Öğrencilik yıllarında yayın hayatına da başlayan Hâfız Yusuf, İntibah, Sada-yı İslâm, Medeniyet gibi Bulgaristan Müslümanlarının fikir hayatında önemli bir yere sahip olan dergilerde yazarlık ve başyazarlık da yapmıştır. Mezuniyetinden sonra Başmüftülük Divân-ı Âli-i Şer’î (Yüksek Yargı Kurulu) üyeliği, “Dîn-i İslâm Müdâfileri Cemiyeti”nin genel sekreterliği gibi görevlerden başka, Nüvvâb’ta hocalık yapmıştır. 1950 yılında Türkiye’ye göç eden Hâfız Yusuf’un 1952 yılında Eskişehir’de vefat ettiği kabul edilmektedir. Bu çalışmada genel olarak Hâfız Yusuf’un hayatı ve şahsiyeti hakkında bilgi verilmiş, onun Medeniyet gazetesinde “Medeniyetin Esası Dindir” başlığı altında yayınladığı yazı dizisinin transliterasyonu yapılmış ve bu yazılarından hareketle medeniyet görüşü tahlil edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bulgaristan âlimleri, Hâfız Yusuf Yakubov, Din, Medeniyet, Medresetü’n-Nüvvâb

THE RELATION BETWEEN RELIGION AND CIVILIZATION IN THE UNDERSTANDING OF YUSUF YAKUBOV WHO İS THE LAST PERIOD BULGARIAN SCHOLAR

Öz

Hâfız Yusuf Yakubov (Şinasi) is one of the people from Bulgaria who had significant influence and service on the religious life of Bulgarian Muslims in the vital period after leaving the Ottoman Empire. In 1898, Hafiz Yusuf was born in Işıkköy (Osenovets) which is district of Shumen. He became one of the successful students and outstanding teachers in Medresetü'n-Nüvvâb. Hâfız Yusuf started his publishing career during his student years and worked as a writer and editor in journals such as İntibah, Sada-yı İslam, and Medeniyet, which had a considerable impact on the thought of Bulgarian Muslims. After his graduation, he worked as a teacher at Nüvvâb, apart from his duties as a member of the Chief Mufti's Divan-ı Âli-i Şer'i (High Council of Judiciary) and the general secretary of the "Community of Advocates for the Islam Religion". Hâfız Yusuf is reputed to immigrate to Turkey in 1950 and died in Eskişehir in 1952. In this study was given information about the life and personality of Hâfız Yusuf in general and the series of articles published by him in the Medeniyet newspaper under the heading "The Essence of Civilization is Religion" were transliterated and the view of civilization was analyzed based on these articles.

Anahtar Kelimeler

Bulgarian scholars, Hafiz Yusuf Yakubov, Religion, Civilization, Medresetü’n-Nüvvâb

Kaynakça

• ACAROĞLU M. Türker, Bulgaristan Üzerine Yüzyıllık Türkçe Kaynakça (1878-1978), Türk Tarih Kurumu, Ankara 1997.
• AHATLI Erdinç, “Bulgaristan'da Yayımlanmış Olan İntibah Gazetesi ve Burada Çıkan Hadis Yorumları”, Osmanlı İlim, Düşünce Ve Sanat Dünyasında Balkanlar, ed. Ahmet Emre Dağtaşoğlu, Muhammet Altaytaş, Ensar Yayınları, İstanbul 2014, s. 49-82.
• AHMET Vedat S., "Bir Dîn-i İslam Müdafii: Hâfız Yusuf', Kalem, sy. 7 (Ocak-Şubat-Mart 2003), s. 14-15.
• CAMBAZOV İsmail, “Doğumunun 100. Yıldönümü Münasebetiyle Medeniyet Gazetesinin Başredaktörü Mehmet Fikri”, Panel Notu, Sofya: Sofya Yüksek İslam Enstitüsü, 2008, 1-6.
• ÇINAR Fatih, “Bir Sûfinin Gözüyle Medeniyetin Unsurları ve Dinin Medeniyete Tesiri: Mustafa Takî Efendi’nin Medeniyet Anlayışı”, Avrupa İslam Üniversitesi İslam Araştırmaları, II/3 (Mayıs 2009), s. 151-164.
• GÖRGÜN Tahsin, “Medeniyet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. TDV Yayınları, Ankara 2003, s. 28/298-301.
• HATİBOĞLU İbrahim, “XX. Yüzyılın İlk Yarısında Bulgaristan Müslümanları Arasında Dini Islahat Çabaları”. Balkanlar'da İslâm Medeniyeti Milletlerarası Sempozyumu Tebliğleri, ed. Ali Çaksu, İslâm Tarih Sanat ve Kültür Araştırmaları Merkezi, İstanbul 2002, s. 347-362.
• İSMAİL HAKKI İzmirli, Yeni İlm-i Kelam, Evkaf-ı İslâmiye Matbaası, İstanbul 1939.
• KUTLUER İlhan, “Medeniyet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, TDV Yayınları, Ankara 2003, 28/296-297.
• ÖZEL İsmet, Üç Mesele Teknik-Medeniyet-Yabancılaşma, Şule Yayınları, İstanbul 1998.
• YAKUBOV Hâfız Yusuf, “Medeniyetin Esası Dindir”, Medeniyet, sy. 151, (1938), s. 1.
• YAKUBOV Hâfız Yusuf, “Medeniyetin Esası Dindir”, Medeniyet, sy. 153, (1938), s. 3.
• YAKUBOV Hâfız Yusuf, “Medeniyetin Esası Dindir”, Medeniyet, sy. 154, (1938), s. 2.