HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI (HAGB) KARARI İLE CMK M. 231/11 KAPSAMINDA AÇIKLANAN VEYA YENİ KURULAN HÜKME KARŞI GİDİLEBİLECEK KANUN YOLLARINA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME: 7499 SAYILI KANUN İLE YAPILAN DÜZENLEMELER KANUN YOLU BAKIMINDAN NE GETİRDİ?

Yıl 2025, Cilt: 83 Sayı: 3, 208 - 238, 15.10.2025

Fulya Korkmaz

https://doi.org/10.30915/abd.1723171

Öz

Anayasa Mahkemesi’nin 2022 yılında itiraz yolunu düzenleyen fıkrayı, 2023 yılında ise ilgili tüm fıkraları iptal etmesi sonucunda tartışmalı hâle gelen HAGB kurumu, 7499 sayılı Kanun’la CMK’de kapsamlı bir şekilde yeniden düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemede kurumun temel yapısı korunmakla birlikte, HAGB’nin tanımı “müsadereye ilişkin hükümler hariç, kurulan hükmün sanık hakkında bir hukukî sonuç doğurmaması” şeklinde değiştirilmiş, sanığın kabulü şartı kaldırılmış, kanun yolu ile ilgili bazı değişiklikler yapılmıştır. Bu çalışmada, bahsi geçen değişikliklerden yalnızca kanun yollarına ilişkin olanlar incelenmiş olup, HAGB kararlarına karşı istinaf yolunun açılması ve CMK m. 231/11 kapsamında açıklanan veya yeni kurulan hükme karşı itiraz yoluna başvurulması hususlarının, ceza muhakemesinin temel ilkeleri ve kanun yolları sistematiği ile uyumu değerlendirilmiştir. Konuya ilişkin olarak, mevcut sistemdeki aksaklıkların giderilmesine yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

hükmün açıklanmasının geri bırakılması , kanun yolu , itiraz , istinaf , 7499 sayılı Kanun

AN ASSESSMENT OF JUDICIAL REMEDIES AVAILABLE AGAINST DECISIONS TO DEFER THE PRONOUNCEMENT OF JUDGMENT AND JUDGMENTS RENDERED OR NEWLY ESTABLISHED PURSUANT TO ARTICLE 231/11 OF THE CODE OF CRIMINAL PROCEDURE: WHAT MODIFICATIONS DID LAW NO. 7499 INTRODUCE CONCERNING JUDICIAL REVIEW MECHANISMS?

Öz

Following the Constitutional Court’s annulment in 2022 of the paragraph regulating objection procedures and its subsequent invalidation of all related paragraphs in 2023, the controversial Deferral of the Pronouncement of Judgment was comprehensively restructured through Law No. 7499, which introduced substantial amendments to the Code of Criminal Procedure. While maintaining the fundamental structure of the institution, the recent amendments have modified the definition of the Deferral of the Pronouncement of Judgment as “the rendered judgment shall not produce any legal consequences for the defendant, except for provisions regarding confiscation”. Additionally, the requirement of the defendant’s consent has been abolished, and certain modifications have been introduced concerning legal remedies. This study specifically examines the amendments pertaining to legal remedies within the aforementioned reforms. The analysis focuses on the compatibility of two key provisions with fundamental principles of criminal procedure and the systematic structure of legal remedies: The introduction of appellate review against Pronouncement of the Judgment decisions, and the objection procedure against judgments rendered or newly established under Article 231/11 of the Code of Criminal Procedure. Furthermore, the study proposes solutions to address existing systemic deficiencies in the current legal framework.

Anahtar Kelimeler

deferral of the pronouncement of judgment , legal remedy , objection , appeal , Law No. 7499

Kaynakça

• Akyıldız, Anıl. “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kurumuna İlişkin Sorunlar.” YÜHFD XVII, özel sayı (2020): 65-88.
• Can, Sibel ve Selen Evirgen, “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Hukuki Denetimi.” ASBÜ Hukuk Fakültesi Dergisi, içinde Prof. Dr. Mustafa Avcı’ya Armağan: (2024/2): 2072-2128.
• Canpolat, Can. “Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı Çerçevesinde Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Müessesesine İlişkin Bir İnceleme.” Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, no. 2 (Aralık, 2023): 1271-1295.
• Centel, Nur ve Hamide Zafer. Ceza Muhakemesi Hukuku. 19. Baskı, İstanbul: Beta, 2020.
• Dülger, Murat Volkan ve Şaban Cankat Taşkın. Ceza Muhakemesi Hukuku. 2. Baskı, Ankara: Seçkin, 2024.
• Ersoy, Uğur. “Seri Muhakeme ve Basit Yargılama Usullerinde İtiraz Kurumuna İlişkin Sorunlar ve Çözüm Önerileri.” SÜHFD 28, no. 2 (2020): 857-885.
• Gökcen, Ahmet, Murat Balcı, M. Emin Alşahin ve Kerim Çakır. Ceza Muhakemesi Hukuku. 3. Baskı, Ankara: Adalet, 2018.
• Güngör, Devrim ve Güneş Okuyucu Ergün. “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması.” Ankara Üni. Hukuk Fak. Dergisi 65, no. 4 (2016): 1951-1965.
• Karakehya, Hakan. Ceza Muhakemesi Hukuku. 4. Baskı, Eskişehir: Nisan, 2022.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 17. Baskı, Ankara: Seçkin, 2024.
• Kumbasar, Enver. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması. Ankara: Seçkin, 2012.
• Özbek, Veli Özer, Mehmet Nihat Kanbur, Koray Doğan, Pınar Bacaksız ve İlker Tepe. Ceza Muhakemesi Hukuku. 3. Baskı, Ankara: Seçkin, 2012.
• Özbek, Veli Özer, Koray Doğan ve Pınar Bacaksız. Ceza Muhakemesi Hukuku. 17. Baskı, Ankara: Seçkin, 2024.
• Özbek, Veli Özer ve Serkan Meraklı. “Karar İncelemesi: Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtiraz Üzerine Yapılacak Denetim.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19, no.2 (2013), içinde Prof. Dr. Nur CENTEL’e Armağan: 221-236.
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 20. Bası, Ankara: Seçkin, 2024.
• Öztürk, Bahri, Durmuş Tezcan, Mustafa Ruhan Erdem, Esra Alan, Özge Sırma Gezer, Yasemin F. Saygılar, Özdem Özaydın, Efser Erden Tütüncü ve Mehmet Can Tok. Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku. 18. Baskı, Ankara: Seçkin, 2024.
• Şahin, Cumhur. “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtirazda İncelemenin Kapsamı.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19, no. 2 (2013), içinde Prof. Dr. Nur CENTEL’e Armağan: 283-293.
• Şahin, Cumhur ve Neslihan Göktürk. Ceza Muhakemesi Hukuku. 14. Bası, Ankara: Seçkin, 2024.
• Şen, Ersan ve Mert Maviş. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB). Ankara: Seçkin, 2014.
• Şen, Ersan, Taner Akıncı, Eren Polat Kutlu ve Kadir Furkan Köroğlu. “Yeni Değişiklikle HAGB’nin Tatbikinde Ortaya Çıkabilecek Sorunlar.” Erişim 15 Haziran 2025. https://sen.av.tr/tr/makale/yeni-degisiklikle-hagbnin-tatbikinde-ortaya-c%C4%B1kabilecek-sorunlar
• Tulay, M. Emre. “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması: Yasal Şartların Yerindeliği ve Kararın Hukukî Etkileri Üzerine Bir Değerlendirme.” Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi XXV, no. 4 (2021): 477-525.
• Ünal, Osman Gazi. “7499 Sayılı Kanun Sonrası Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararlarının Kanun Yolu Denetiminde Gerçekleşen Değişimler.” Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 27, no. 1 (2025): 541-596.
• Ünver, Yener ve Hakan Hakeri. Ceza Muhakemesi Hukuku. 17. Baskı, Ankara: Adalet, 2020.
• Yalçın, Can. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması. Ankara: Seçkin, 2021.
• Yenisey, Feridun ve Ayşe Nuhoğlu. Ceza Muhakemesi Hukuku. 12 Baskı, Ankara: Seçkin, 2024).
• Yargıtay 12. CD, E. 2011/2462, K. 2011/5826, T. 23.11.2011, https://karararama.yargitay.gov.tr/. Erişim 12 Nisan 2025.
• Yargıtay CGK., E. 2011/498 K. 2012/2011 T. 22.5.2012, https://www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/ceza-genel-kurulu-e-2011-8-498-k-2012-2011-t-22-5-2012. Erişim 19 Nisan 2025.
• Yargıtay CGK., E. 2019/148 K. 2023/361 T. 21.6.2023, https://www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/ceza-genel-kurulu-e-2019-148-k-2023-361-t-21-6-2023. Erişim 19 Nisan 2025.
• https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2022/88?EsasNo=2021%2F121%20. Erişim 29 Mart 2025.
• https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Dosyalar/Kararlar/KararPDF/2023-107-nrm.pdf. Erişim 10 Haziran 2025.
• https://www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/ceza-genel-kurulu-e-2009-3-64-k-2009-83-t-7-4-2009. Erişim 31 Mart 2025.
• https://www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/ceza-genel-kurulu-e-2012-534-k-2013-15-t-22-1-2013. Erişim 31 Mart 2025.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230405-3.htm. Erişim 9 Haziran 2025.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/04/20230405-3.htm. Erişim 14 Haziran 2025.