Glass ceiling syndrome and job motivation in women working in male dominated jobs

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 56, 313 - 333, 01.10.2019

Müge Çakar Özenç Murat Adil Salepçioğlu

Öz

In every society there are socio-cultural values that differentiate between men
and women and impose social duties. This has led to a gender-based segregation
in business life and the formation of gender roles that combine with professions
in minds. Although women have had to enter into working life more and more due
to economic and social changes over time, despite the increase in the number of
women in the workplace at the beginning of the 21st century, it is seen that men
are still dominant in some business lines. Women have achieved superior gains
in traditional male-dominated occupations in the 20th century, but the impact of
gender differences on occupations still continues.
The difficulties faced by women in working life and their problems have been
handled and examined in many scientific studies such as domestic and foreign
theses, articles and reports. However, when the literature is examined, especially
in the fields of “pilot “ and “police”, there are not enough scientific studies
related to the problems faced by women working in such jobs because of working
in such jobs, factors pushing them to do these jobs and changes in their social
life due to their work in these jobs. In this context, the aim of the study is to
reveal the career barriers to women working in male dominated jobs, to clarify
the Glass Ceiling Syndrome known as an abstract concept and to determine the
relationship between career barriers and glass ceiling perceptions of women
working in aviation”and“ security ”business lines and their job motivations to
reveal the results of the research.

Anahtar Kelimeler

male dominated jobs,, glass ceiling syndrome,, motivation

Erkek egemen işlerde çalışan kadınlarda cam tavan sendromu ve iş motivasyonu

Öz

Her toplumda kadın ve erkeği birbirinden ayıran ve sosyal görevler yükleyen, sosyo-kültürel değerler mevcuttur. Bu da iş yaşamında toplumsal cinsiyet odaklı bir ayrışmanın yaşanmasına ve zihinlerde mesleklerle birleşen cinsiyet rollerinin oluşmasına neden olmuştur. Kadınlar zaman içerisinde ekonomik ve sosyal değişimler nedeniyle çalışma hayatına daha çok girmek zorun kalsa da 21. yüzyılın başlarında iş yerindeki kadın sayısındaki artışa rağmen, bazı iş kollarında hâlâ erkeklerin ağırlıklı olduğu görülmektedir. Kadınlar, 20. yüzyılda geleneksel erkek egemen mesleklerde üstün kazanımlar sağlamış ancak günümüzde toplumsal cinsiyet farklılıklarının meslekler üzerindeki etkisi hâlâ devam etmektedir.
Kadınların çalışma hayatında karşılaştıkları zorluklar ve yaşadıkları sorunlar, yerli yabancı birçok tez, makale, raporlar gibi bilimsel çalışmalarda ele alınmış ve incelenmiştir. Ancak literatüre bakıldığında özellikle “pilot” ve “polis” gibi erkek mesleği sayılan alanlarda çalışan kadınların bu özellikteki işlerde çalışmalarından dolayı çalışma hayatlarında karşılaştıkları problemler, onları bu işleri yapmaya iten etkenler ve bu işlerde çalışmalarından dolayı sosyal yaşantılarında meydana gelen değişmelere ilişkin yeteri sayıda bilimsel çalışmanın olmadığı görülmektedir. Bu bağlamda çalışmada, erkek egemen
işlerde çalışan kadınların önündeki kariyer engellerini ortaya koymak, soyut bir
kavram olarak bilinen cam tavan sendromuna açıklık getirmek ve “havacılık”
ile “güvenlik” iş kollarında çalışan kadınların kariyer engellerinin ve cam tavan
algılarının iş motivasyonları ile ilişkisi belirlemek istenmektedir.

Anahtar Kelimeler

erkek egemen işler,, cam tavan sendromu,, motivasyon

Kaynakça

• [1] Akbaş, G., Korkmaz, L. (2017). Kadın Yöneticiler: Görünmez Engellerin Gölgesinde Yükselme Çabası. İş ve İnsan Dergisi, 4(2).
• 2] Alp, E., Yenihan, B. (2015). Değişe Sendikal Anlayış ve Sendika- Kadın İlişkisine Eleştirel Bir Yaklaşım. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11).
• [3] Aytaç, S. (1997). Çalışma Yaşamında Kariyer Yönetimi Planlaması Geliştirilmesi Sorunları, Epsilon Yayıncılık: İstanbul.
• [4] Bilkay, T. A. (2017). Çalışan Kadınların Kariyer Engelleri ve Cam Tavan Sendromu Algılamalarının İş Motivasyonlarına Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Sağlık Bakanlığı Merkez Teşkilatı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• [5] Çizel, B. ve Çizel, R. B. (2014). Engellilerin Turizm Kısıtları ve Turist Olma Niyeti İlişkisinde Aracı Değişkenler: Motivasyon Gücü ve Öğrenilmiş Çaresizlik, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(2).
• [6] Eser, Ş. (1997). Part-Time Çalışmanın Türkiye’de Kadın İstihdamına Etkisi, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Yayınları: Ankara.
• [7] Ertan, H. (2008). Örgütsel Bağlılık, İş Motivasyonu, İş Performansı Arasındaki İlişki: Antalya’da Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir İnceleme. Doktora Tezi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• [8] Filiz, Y. (2011). Esnek Çalışma Biçimlerinin Kadın İstihdamına Etkileri: Avrupa Birliği İstihdam Politikaları. T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, Ankara.
• [9] Günden, Y. (2011). Konaklama İşletmelerinde Çalışan Kadın Yöneticilerin Karşılaştıkları Cam Tavan Engelleri ve Muğla Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• [10] Jackson, J. C. (2001). Women Middle Managers’ Perception of the Glass Ceiling. Women In Management Review, 16(1).
• [11] Karcıoğlu, F., Leblebici, Y. (2014). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(4).
• [12] Kocacık, F., Gökkaya, V. D. (2004). Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1.
• [13] T. C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, (KSGM), (2008), Kadının Statüsü ve Sağlığıyla İlgili Gerçekler. Afşaroğlu Matbaası, Ankara.
• [14] Kulualp H. G. (2015). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminde Cam Tavan Sendromu Engellerini Aşmak. Kamu-İş, 14(1).
• [15] Mattis, M. C. (2004). Women Entrepreneurs: Out From Under the Glass Ceiling. Women in Management Review, 19(3). [ 16] Metin, B., Özaydın, M. M. (2016). Çalışma ve Refah, Gazi Kitabevi: Ankara.
• [17] Önder, N. (2013). Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü. ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1.
• [18] Özyıldız, S. (2017). Türkiye’de Kadın Polis İstihdamının Analizi. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(1).
• [19] Sezen, B. (2008). Örgütlerde Kadın Çalışanların Karşılaştıkları Cam Tavan Engeli: Orta ve Büyük Ölçekli Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• [20] Taşkın, L. (2004). Uluslararası Sözleşmeler Işığında Kadının Durumu. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8(2).