Neoliberal Toplumda Öznellik

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 66 - 89, 08.08.2016

Cemil Aksu

Öz

Bu çalışmada, temel olarak neoliberal toplumdaki insanın durumu konu edinilmiştir. Genel olarak neoliberalizmin, toplumu olabildiğine bireyselleştirerek ve rekabeti her düzeyde geçerli bir ilke haline getirerek, insanların, sistemsel sorunlar karşısında alternatif bir sistem/gelecek düşünme olanağından mahrum bıraktığı ileri sürülmektedir. Dolayısıyla, neoliberal toplumdaki insanın halet-i ruhiyesinin anlaşılması, neoliberalizme karşı çıkışların ve(ya) alternatif arayışlarının temellendirilmesi açısından son derece önemlidir. Michel Foucault’nun işaret ettiği gibi, neoliberal toplumda birey, ancak kendinin ve toplumun bir girişimcisi olarak sistemsel sorunlara çare bulmak durumundadır. “Girişimci insan”, kendisini ve toplumu bir şirket gibi ele alan ve rekabet ilkesi doğrultusunda “işleten” bireydir. Bu amaçla, bu çalışmada, Foucault’nun neoliberalizm analizleri temel alınarak, neoliberal toplumun bu yeni öznesinin üretim teknikleri anlamaya çalışılmıştır. İnsanı “girişimci insan” olmaya teşvik eden koşullar hakkında bazı önemli düşünürlerin görüşleri ele alınarak, neoliberalizme alternatif arayışları açısından karşı-strateji olarak Foucault’nun “varoluş estetiği”nin önemine vurgu yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Neoliberalizm, Öznellik, Foucault, Girişimci İnsan.

Kaynakça

• Bauman, Zygmunt (2000), Siyaset Arayışı, İstanbul: Metis.
• Bauman, Zygmunt (2005), Bireyselleşmiş Toplum, İstanbul: Ayrıntı.
• Dardot, P. and C. Laval (2012), Dünyanın Yeni Aklı: Neoliberal Toplum
• Üzerine Deneme, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (1995), Ders Özetleri: 1970-1982, İstanbul: Yapı Kredi.
• Foucault, M. (2003), Cinselliğin Tarihi, İstanbul: Ayrıntı.
• Foucault, M. (2005), Özne ve İktidar: Seçme Yazılar 2, İstanbul: Ayrıntı.
• Foucault, M. (2011), Entelektüelin Siyasi İşlevi: Seçme Yazılar 1, İstanbul:
• Ayrıntı.
• Foucault, M. (2013), Toplumu Savunmak Gerekir, İstanbul: Yapı Kredi.
• Gezundhajt, Henriette, Sözceleme Dil Bilimi Nedir www.ege-edebiyat.
• org/docs/344.doc (Erişim tarihi: Şubat 2015)
• Lemke, Thomas (2013), Biyopolitika, İstanbul: İletişim.
• May, Tod (2012), “Yeni Girişimciler: Foucault ve Tüketim Toplumu”,
• Cogito, 70-71, s.96-105
• Read, Jason (2012), “Homo Economicus’un Bir Soykütüğü: Neoliberalizm
• ve Öznelliğin Üretimi”, Cogito, 70-71, s.82-95
• Read, Jason (2013), Öznellik Üretimi: Ortak için Bireyötesilik, http://
• sinirdan.blogspot.com.tr/2013/03/oznellik-uretimi.html (Erişim: Temmuz
• Revel, Judith (2006), MichelFoucault: Güncelliğin Bir Ontolojisi, İstanbul:
• Otonom.
• Sennett, Richard (2002), Karakter Aşınması: Yeni Kapitalizmde İşin
• Kişilik Üzerindeki Etkileri, İstanbul: Ayrıntı.