ÇOCUKLARA OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANDIRMA BAĞLAMINDA KURUMSAL SOSYAL SORUMLULUK REKLAMLARININ GÖSTERGEBİLİMSEL ANALİZİ: KARNENİ GÖSTER KİTABINI AL KAMPANYASI ÖRNEĞİ

Yıl 2023, , 68 - 82, 31.12.2023

Ozan Kırtay

https://doi.org/10.53474/ad.1284083

Öz

Çocukların okuma alışkanlığı kazanması, hem çocukların hem de toplumun gelişimi açısından önemli bir husustur. Bu nedenle gerek kâr amacı güden, gerekse kâr amacı gütmeyen kurumlara, çocuklara bu alışkanlığın kazandırılması hususunda çeşitli görevler düşmektedir. Bu çalışmada, Türkiye İş Bankası’nın 2007-2008 eğitim öğretim yılından itibaren kesintisiz olarak devam ettirdiği, ‘Karneni Göster Kitabını Al’ adlı sosyal sorumluluk projesinin reklamlarının göstergebilimsel analizi yapılmıştır. Analizler yapılırken, Ferdinand De Saussure ve Roland Barthes’ın geliştirdiği göstergebilim modellerinden faydalanılmıştır. Saussure’ın göstergebilim modeline göre hedef kitleye verilmek istenen esas ileti olan gösterilen kavramının, bu çalışmada incelenen reklamlarda karşılığının ‘mutluluk, huzur, heyecan, bilgi ve paylaşım’ olduğu görülmektedir. Makalede incelenen reklamların, Barthes’ın göstergelerin nasıl temsil edildiğini ifade eden yananlam kavramına göre ise karşılığının, şu iletiler olduğu anlaşılmıştır: ‘kitap okumak mutluluk verir’, ‘kitap okumak huzur verir’, ‘kitap okumak bireyler üzerinde heyecan ve merak duygusu oluşturur’, ‘kitap okumak öğreticidir ve bilgi verir’, ‘kitap okumak birliktelik ve paylaşım duygusunu pekiştirir’.

Anahtar Kelimeler

Okuma Alışkanlığı, Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Reklam, Göstergebilim, Çocuk

SEMIOTIC ANALYSIS OF CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY ADVERTISEMENTS IN THE CONTEXT OF ACQUIRING READING HABITS IN CHILDREN: “SHOW YOUR SCHOOL REPORT, TAKE YOUR BOOK” CAMPAIGN

Öz

The acquisition of reading habits in children is an important issue for the development of children and society. For this reason, profit-oriented and non-profit organizations have various duties to make this habit adopted by children. A semiotic analysis of the advertisements of the social responsibility project called “Show Your School Report, Take Your Book”, which has been continued uninterruptedly by Turkey Is Bank since the 2007-2008 academic year, has been made in the present study. Semiotic models developed by Ferdinand De Saussure and Roland Barthes were used in the analyses. According to Saussure’s semiotic model, it is seen that the concept of “signified”, which is the main message to be given to the target audience, corresponds to “happiness, peace, excitement, knowledge and sharing” in the advertisements that were examined in the study. According to the “connotation” concept of Barthes, which expresses how the signs are represented, the advertisements that were examined in the article were understood to have the following messages; “reading a book gives happiness”, “reading a book gives peace”, “reading a book creates a feeling of excitement and curiosity in individuals”, “reading a book is instructive and informative”, and “reading a book reinforces the feeling of togetherness and sharing”.

Anahtar Kelimeler

Reading Habit, Corporate Social Responsibility, Advertising, Semiology, Child

Kaynakça

• Akar, C., Başaran, M. ve Kara, M. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel okuma becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1-14.
• Akerson, F. (2005). Göstergebilime giriş. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Aktan, C. ve Börü, D. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk. kurumsal sosyal sorumluluk. İşletmeler ve Sosyal Sorumluluk içinde, İstanbul: İgiad Yayınları.
• Alparslan, A. ve Aygün, M. (2013). Kurumsal sosyal sorumluluk ve firma performansı. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 435-448.
• Berkant, H. ve Tüzer, A. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ve sayısal ders başarılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 171-190.
• Civelek, M. ve Türkay, O. (2020). Göstergebilimin kuramsal açıdan incelenmesine yönelik bir araştırma. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 4(3), 771-787.
• Çağlar, B. (2012). Bir İletişim Biçimi Olarak Göstergebilim. LAÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 22-34.
• Dündar, N. ve Maden, S. (2019). Velilerin çocuk edebiyatı farkındalıkları ile öğrencilerin okuma alışkanlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ana Dili Eğitim Dergisi, 7(4), 1077-1094.
• Erkman, F. (1987). Göstergebilime giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Ersoy, A. (2007). Hacettepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Son Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlıkları. Değişen Dünyada Bilgi Yönetimi Sempozyumu, Ankara, 179-184.
• Gülada, O. (2019). Çocuk işçiliğinin önlenmesine yönelik hazırlanan kamu spotu reklamlarının göstergebilimsel analizi. Sosyal Güvenlik Dergisi, 9(1), 215-235.
• Gündüz, Y. (2020). Göstergebilimsel çözümleme yöntemiyle Bedri Rahmi Eyüboğlu eser örneği: Kırmızı kahve. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(74), 249-257.
• Güneş, A. (2013). Göstergebilim tarihi. NWSA-Humanities, 8(4), 332-348.
• Karakullukcu, N. ve Çelik, Y. (2020). İlkokul öğrencilerine kitap okuma alışkanlığı kazandırmada sınıf öğretmenlerinin rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(2), 1-14.
• Karaman, E. (2017). Roland barthes ve charles sanders peirce’ın göstergebilimsel yaklaşımlarının karşılaştırılması. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, (34), 25-36.
• Meriç, M. (2010). 2000 sonrası Türk sinemasında dönüşüm ve “uzak ihtimal” filminin göstergebilimsel analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Mut, G. (2021). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığının oluşmasında etkili olan faktörlere ilişkin görüşleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Mut, G. ve Gelişli, Y. (2021). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığının oluşmasında etkili olan faktörlere ilişkin görüşleri. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 92-113.
• Özdemir, H. (2009). Kurumsal sosyal sorumluluğun marka imajına etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 57-72.
• Özgen, E. (2007). Kurumsal sosyal sorumluluk kavramı ve çalışan memnuniyetine etkisi. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (8), 1-6.
• Sayar, E. (2013). Orhan Veli’nin İstanbul’u dinliyorum şiiri üzerinden İstanbul’u göstergebilimsel okumak. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(9), 2185-2200. Sevgi, S. ve Karakaya, M. (2021). Ortaokul öğrencilerinin okuma alışkanlığı ve problem çözme becerisinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 1203-1225.
• Sivas, A. (2012). Göstergebilim ve sinema ilişkisi üzerine bir deneme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 527-538.
• Tanju, E. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığına genel bir bakış. Aile ve Toplum, 11(6), 30-39.
• Taştan, S. (2019). İşletmelerde sosyal sorumluluk yönetimi içinde Çağdaş yönetim yaklaşımları. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tomur, H. (2022). Kâr amacı gütmeyen işletmelerde sosyal girişimcilik kavramı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, 6(12), 81-94.
• Türkben, T. (2019). Çocuk kütüphanelerinin okuma alışkanlığı üzerindeki etkilerinin öğretmen adaylarının görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, (77), 363-388.
• Üstünova, K. (2010). Yüzey yapı-derin yapı kavramları üzerine. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(4), 697-704.
• Vural, Z. ve Coşkun, G. (2011). Kurumsal sosyal sorumluluk ve etik. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, (1), 61-87. Yaylagül, Ö. (2015). Göstergebilim ve dilbilim. Ankara: Hece Yayınları. Yıldız, A., Yalçınkaya, B. ve Saydam, V. (2018).İstanbul’daki halk kütüphanelerinin okul öncesi dönem çocuklara uygunluğunun değerlendirilmesi. DTFC Dergisi, 58 (2), 1811-1836. Yılmaz, Z. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının okuma alışkanlığı. İlköğretim Online, 5(1), 1-6.