YARGI KARARLARINDA GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI

Yıl 2023, , 853 - 878, 20.11.2023

Ahmet Hulusi Akkaş , Numan Doğan

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1391757

Öz

Kamu hizmetinin sunulabilmesi ve hukuka uygun bir şekilde yürütülebilmesi için bu görevi layığıyla yürütebilecek uygun kişilerin kamu görevliliğine seçilmesi gereklidir. Bunun sağlanmasının yollarından birisi de kamu görevine ilk defa veya yeniden girecek kişiler hakkında gerek güvenlik soruşturması gerekse de arşiv araştırmasının yapılmasıdır. Çalışmamızda hukukumuzda, özellikle kamu görevlileri bakımından, oldukça önemli hale gelen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kavramları üzerinde durulacaktır. Bu araştırmaların ceza muhakemesi sürecinde verilen kararlara değinmesi bir tarafa, kişilerin işledikleri suç teşkil eden fiillerinin de bu araştırmalara yansıması dolayısıyla konu ceza hukuku cephesinden de ele alınmalıdır.
4045 sayılı Kanun’un birinci maddesine 2018 yılında yeni bir hüküm eklenerek ; güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapacak makamlara diğer idari makamlardaki her türlü bilgi ve belge ile mahkeme kararlarına ve ceza soruşturma ve kovuşturmalarına konu olgulara erişim konusunda geniş bir yetki verilmiştir. Ancak AYM (Anayasa Mahkemesi) soyut norm denetimi yoluyla önüne gelen bu düzenlemeleri Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmiştir. Kanunda güvenlik soruşturmalarında kişisel verilerin korunmasına ilişkin bir hükmün bulunmayışı Anayasa Mahkemesinin iptal kararları vermesindeki temel etken olmuştur. Mevcut hukuki boşluğu gidermek amacıyla AYM kararlarındaki gerekçeler de dikkate alınarak 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik Soruşturması, Arşiv Araştırması, Anayasa Mahkemesi, Kamu Görevi

Kaynakça

• Akkaş A H, Bir Güvenlik Tedbiri Türü Olarak Belli Haklar Kullanmaktan Yoksun Bırakılma (Hak Yoksunlukları), Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Arslan Ç, İstihbaratın Ceza Muhakemesinde Kullanımı, Fasikül Aylık Hukuk Dergisi (CAHAMER), Yıl 3, Sa. 22, Seçkin Yayınevi, 2011, 10-14.
• Çapar A, “Kamu Personelinin Atanmasında Güvenlik Soruşturması Uygulaması”, ERÜHFD, C. XV, S. 2 (2020), 569-612.
• İsfen O, “Alman Hukukunda Kamu Görevi Üstlenilmesi Bağlamında Güvenlik İncelemesi”, Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Hak ve Özgürlükleri Sınırlandırılması Rejimleri Sempozyumu, Editör: İzzet Özgenç, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2022, 283-292.
• Kahraman M/Şahin M, Anayasa Mahkemesi Kararlarına Göre Güvenlik Soruşturması ve Özel Hayata Saygı Hakkı, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sa.2, 415-449.
• Karaarslan M, Suç ve Cezaların Memuriyete Etkisi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:58, Sa:1, Yıl: 2009, 95-138.
• Kılınç D, Anayasal Bir Hak Olarak Kişisel Verilerin Korunması, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Cilt:61, Sa:3, Yıl:2012, 1089-1169.
• Kılınç D, “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması”, Ankara Barosu Dergisi, 2019/2, 1-39.
• Koca M/Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2022.
• Koca M, “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Hak ve Özgürlükleri Sınırlandırılması Rejimleri Sempozyumu, Editör: İzzet Özgenç, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2022, 305-345.
• Üstün T K, “Güvenlik Soruşturmalarında Kişisel Verilerin Korunması”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXV, Y. 2021, Sa. 2, 787-837.