1858 CEZA KANUNNAMESİNDE KALPAZANLIK SUÇUNUN MADDİ KONUSU

Yıl 2019, Sayı: 62-63, 403 - 428, 01.12.2019

Harun Karakaya

Öz

Parada sahtecilik, birçok ceza sisteminde olduğu gibi Osmanlı Ceza Hukuku’nda da ağır bir şekilde cezalandırılmıştır. Klasik Dönemde tazir kapsamında farklı şekillerde cezalandı-rılan bu suça Tanzimat’tan sonra çıkarılan kanunnamelerde de yer verilmiştir. Çalışmamızda 1858 Ceza Kanunnamesi özelinde kalpazanlık suçunun maddi konusu üzerinde durulacaktır. Bu kapsamda, dönemin Ceza Hukukçularının görüşlerine yer verilmiş, bunun yanında uygulamadaki durum da incelenmiştir. İlgili dönemde, uygulamada, kanunda açıkça çizilen sınırların dışına çıkıldığını, kanunda belirtilmemesine rağmen kaimeler ile ziynet altınlarının da kalpazanlık suçu kapsamında değerlendirildiğini görü-yoruz. Ancak bu karmaşanın Osmanlı uygulamasına has olmadığını, günü-müzde de bu konu üzerinde görüş ayrılıklarının olduğunu belirtmek gerek-mektedir. Bu da bizi, söz konusu kar-maşanın, sadece "Osmanlı hukuk uygulayıcısının ibtidailiğinden" kaynak-lanmadığı sonucuna götürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kalpazanlık, Osmanlı Ceza Hukuku, 1858 Ceza Kanunnamesi, Sikke, Kaime

Kaynakça

• Ahmet Ziya, Mufassal Kanun-u Ceza ve Teferruatı Şerhi, Kütüphane-i Cihan Matbaası, 1329.
• Ahmed Ziya, Mufassal Amelî ve Nazarî Kanun-u Ceza ve Teferruatı Şerhi, Cihan Kitaphanesi, 1338-1341, 2. Baskı.
• Akyıldız, Ali, Para Pul Oldu Osmanlı’da Maliye, Kağıt Para ve Toplum, İletişim Yayınları, İstanbul, 2014, 2.Baskı.
• Al, Hüseyin/Akar, Şevket Kamil, Osmanlı Finansal Sisteminde Modernleşme: Osmanlı Para Reformu, C:2, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara, 2014.
• Al, Hüseyin, “Küçük Kârlar Peşinde: Kalpazanlar ve Devlet”, Active Bankacılık ve Finans Dergisi, No:70, 2011, ss. 6-18.
• Artuk, İbrahim “Osmanlı Beyliğinin Kurucusu Osman Gaziye Ait Sikke”, Okyar, Osman/İnalcık, Halil (der.), Birinci Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi Kongresi Tebliğleri, Meteksan Limited Şirketi, Ankara, 1980, ss.27-34.
• Barkan, Ö. Lütfi, “Timar”, İslâm Ansiklopedisi, C:12/1, MEB Yayınları, İstanbul, 1979, 2. Baskı, ss.286-333.
• Ceylan, Ayhan, Eyalet-i Mümtaze ve Mısır Uygulaması, Kitabevi Yayınları. 2014.
• Cin, Halil, Osmanlı Toprak Düzeni ve Bu Düzenin Bozulması, Berikan Yayınevi, Ankara, 2016, 4.Baskı.
• Davison, Roderic H., “Osmanlıların Kağıt Parayla İlk Deneyimi”, Çev.: Durdu Mehmet Burak, OTAM, No:12, 2001, ss. 245-260.
• Erdem, Ekrem, “Osmanlı Para Sistemi ve Tağşiş Politikası”, Bankacılar Dergisi, No:56, 2006, ss.10-28.
• Erman, Sahir, “Para, İtibari Amme Kağıtları, Kıymetli Damgalar ve Amme Nakliyat İşletmeleri Biletlerinin Taklidi Suçu”, AÜHFD, C. 8, No: 1-2, 1951, ss. 256-303.
• Erol, Mine, Osmanlı İmparatorluğunda Kağıt Para (Kaime), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1970.
• Genç, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2018, 15. Baskı.
• Hasan Ferid, Nakid ve İtibar-ı Malî: Meskûkât, C: 1, Hukuk Matbaası, 1330-1333.
• Hasan Ferid, Nakid ve İtibar-ı Malî: Evrâk-ı Nakdiye, C:2, Matbaa-yı Amire, 1334.
• İbnülhakkı Lutfi, “Usûl-ü Meskûkât-ı Osmaniye”, Ulûm-u İktisâdiye ve İçtimâiye Mecmuası, C: 1, No: 2, 1325, ss.178-221.
• İnalcık, Halil, Osmanlılar, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010.
• İsmail Galib, (1307); Takvim-i Meskûkât-ı Osmaniye, Mihran Matbaası.
• Karakoç, Serkis; Külliyât-ı Kavânîn: Kavânîn ve Nizâmât ve Ferâmîn ve Berevât ve İradât-ı Seniyye ile Muahedât ve Umûma Âit Mukâvelâtı Muhtevîdir, C:V, Tarihî Sıra No / Sarkis Sıra No: 561/5001.
• Kılınç, Ahmet, “Yıldırım Bayezit Han’ın Devlet Yönetimie Işık Tutan İki Osmanlıca Makale ve Tahlilleri”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, C. 1, S. 1, 2016, ss. 1-25.
• Paksoy, Günay, (2014); “Osman Gazi’nin Şimdiye Kadar Yayımlanmış Tek Gümüş Sikkesi Üzerine Düşünceler”, Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi Bildiriler Kitabı, (der.)Kayhan Dörtlük, Oğuz Tekin, Remziye Boyraz Seyhan, Suna/İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, s.443-456.
• Paksoy, Günay, “Anadolu’da Altın ve Gümüşe Vurulan Osmanlı Damgası”, Arı, Bülent (der.), Anadolu’da Paranın Tarihi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara, 2011, ss.162-205.
• Pamuk, Şevket, Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2018, 2. Baskı.
• Pere, Nuri, Osmanlılarda Madeni Paralar, Yapı ve Kredi Bankasının Osmanlı Madeni Paralar Koleksiyonu, Doğan Kardeş Matbaacılık, İstanbul, 1968.
• Reşad, Miyar-ı Ceza Kanun-u Ceza Şerhi, A. Asadoryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası, 1313.
• Sahillioğlu, Halil, “Osmanlı Para Tarihinde Dünya Para ve Maden Hareketlerinin Yeri”, Gelişim Dergisi, 1978 Özel Sayısı, ss.1-38.
• Süleyman Sudi, Usûl-ü Meskûkât-ı Osmaniye ve Ecnebiye, Asadoryan Şirket-i Mürettebiye Matbaası, 1311.
• Şentürk, Şennur (ed.), İmparatorluktan Cumhuriyete Kağıt Paranın Öyküsü, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2008, Vehbi Bey, Kanun-ı Ceza Şerhi, Şabender Matbaası, 1327.
• Türk Hukuk Lûgatı, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1991, 3. Baskı.
• Yılmaz, Hakan, “Osman Gazi’nin Kayıp İkinci Sikkesi ve Osmanlı Kuruluş Tartışmalarına Etkisi”, Kolbaş, Ozan/Üçer, Orçun (der.), Ab-ı Hayatı Aramak: Gönül Tekin’e Armağan, Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2018, ss.763-788.
• Ruffner, Kevin C., “On the Trial of Nazi Counterfeiters”, https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/ DOC_0005548952.pdf (Çevrimiçi, et.: 20.08.2019)