Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri ve Onto-robotik Varoluş Formları

Yıl 2021, Sayı: 66, 15 - 54, 18.05.2021

Öz

Özet: Tarihsel izlekte insanlık, avcı-toplayıcı toplumdan tarım toplumuna; tarım toplumundan sanayi toplumuna; sanayi toplumundan bilgi toplumuna, bilgi toplumundan süper akıllı topluma doğru evrimsel bir gelişim süreci izlemiştir. İnsanın doğa ve nesneler dünyasına hükmetme arzusuyla harekete geçen ve geliştirilen bu ilerlemeci tekno-bilişsel zihin, modern teknolojinin doğmasına yol açmıştır. Yenilikçi modernizme egemen olan insanı aşma dürtüsü, ‘trans-human, gelişmiş insan ve cyborg’ gibi biçimlerde kendisini göstermektedir. Bu anlayış doğrultusunda üst-insan inşa etmeyi kendisine ilke edinen transhümanist anlayışın geleneksel sistemleri derinden etkileyecek bir potansiyelinin varlığından söz edebiliriz. Transhümanistik anlayış çerçevesinde geliştirilen insan tasavvuru üzerinden “insan haklarının” nasıl uygulanabileceğinin ve hukukun temel ilkelerinin trans-human çağına nasıl adapte edileceği belirsizliğini sürdürmektedir. Bu anlayışın egemen olduğu toplumsal yapıda hukukun sistemsel dönüşümüne ilişkin farklı gelecek öngörüleri bulunmaktadır.
Teknolojik tekilliğe doğru evrilen dijital evrenin dönüştürücü etki alanlarından birisini de hukukun sistemsel işleyişinden yargısal edim süreçlerine kadar bütün hukuksal alanı kapsayan hukuk sektörü oluşturmaktadır. Nitekim bazı hukuk fütüristlerine göre, öngörüye dayalı hukuki analitik yakın bir zamanda ‘hukuki tekillik’ ile sonuçlanacaktır. Bu ‘hukuki tekilliği’ esas alan hukuk sisteminin ‘hukuki belirsizlik’ sorununu bertaraf edeceği öngörülmektedir. Ancak hukuk sisteminde yapısal bir dönüşümle ‘tek tipleştirme, uyumlaştırma ve bütünleştirme’ amacını güden ‘hukuki tekillik’ ideali, hukuk kurallarının ulusal karakterini göz ardı etmektedir. Toplumsal yapının sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel dinamiklerini ve derinlikli sosyolojisini dikkate almayan tekillik ideali, apolitik bir sosyal mekanizme yol açacaktır. Tekillik idealinin öngördüğü temsili onto-robotik aygıtlar, ‘adalet’, ‘hakkaniyet’ ve ‘vicdan’ yetilerine sahip olamayacaktır. Özellikle ceza adaleti açısından vicdani kanaatine göre karar veren yargıcın yapay bir akıl ile ikamesi mümkün gözükmemektedir. Bundan ötürü, hukukun temel ilkeleri dikkate alındığında yapay zeka üzerinden ceza adaletinin tahakkuku birtakım temel etik-jüridik kaygıları beraberinde getirmektedir.

Kaynakça

  • Alarie, Benjamin, “The Path of the Law: Toward Legal Singularity”, Political Science, 2016.
  • Alston, Philip, “Report of the Special Rapporteur on Extreme Poverty and Human Rights,” A/74/48037, October 2019.
  • Aristoteles, Nikomakos’a Etik, (çev. Saffet Babür), BilgeSu Yayıncılık, 2. Baskı, İstanbul 2009.
  • Armstrong, Stuart, “Introduction to the Technological Singularity”, Technological Singularity: Managing the Journey, (eds. Victor Callaghan; James Miller; Roman Yampolskiy and Stuart Armstrong), Springer-Verlag GmbH Germany 2017.
  • Atalay, Ahmet Haluk, “Kelsen ve Hart: Bilinebilir Hukuk”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, (ed. Hayrettin Ökçesiz; Gülriz Uygur), İstanbul Barosu Yayınları, 2010.
  • Aupers, Stef, “The Revenge of the Machines: On Modernity, Digital Technology and Animism”, Asian Journal of Social Science, Vol. 30, Nu. 2, 2002.
  • Baujard, Antoinette, “A Return to Bentham's Felicific Calculus: From Moral Welfarism to Technical Non-welfarism”, The European Journal of the History of Economic Thought, Vol.16, Nu. 3, 2009.
  • Bell, Felicity; Legg, Michael, “Artificial Intelligence and The Legal Profession: Becoming The AI-Enhanced Lawyer”, University of Tasmania Law Review, Vol. 38, Nu. 2, 2019.
  • Bentham, Jeremy, An Introduction to the Principles of Morals and Legislation, Batoche Books, Kitchener 2000.
  • Bourdieu, Pierre, Language and Symbolic Power, (trans. Gino Raymond; Matthew Adamson), Polity Press, UK: Cambridge 1991.
  • Bloom, Peter, Identity, Institutions and Governance in an AI World: Transhuman Relations, Palgrave Macmillan, Switzerland 2020.
  • Bostrom, Nick; Yudkowsky, Eliezer, “The Ethics of Artificial Intelligence”, Cambridge Handbook of Artificial Intelligence, (eds. William Ramsey and Keith Frankish), Cambridge University Press, Cambridge 2011.
  • Braga, Adriana; Logan, Robert K., “The Emperor of Strong AI Has No Clothes: Limits to Artificial Intelligence”, Information, Vol. 8, 2017.
  • Buchholtz, Gabriele, “Artificial Intelligence and Legal Tech: Challenges to the Rule of Law”, Regulating Artificial Intelligence, (ed. Thomas Wischmeyer Timo Rademacher), Springer Nature Switzerland AG, 2020.
  • Cameron, Andy; Barbrook, Richard, “The Californian Ideology”, Science As Culture, Vol. 6, Nu. 1, 1996. Casey, Anthony, “Self-Driving Laws”, University of Toronto Law Journal, Vol.429, 2016.
  • Churchland, Patricia S., Conscience: The Origins of Moral Intuition, W. W. Norton & Company, London& New York 2019.
  • Cordeiro, José, “The Boundaries of the Human”, World Futures Review, Vol. 6, Nu. 3, 2014.
  • Dağ, Ahmet, “Hümanizmin Radikalleşmesi Olarak Transhümanizm”, Felsefi Düşün, sy. 9, 2017.
  • Danaher, John, “The Threat of Algocracy: Reality, Resistance and Accommodation”, Philosophy & Technology, Vol. 29, 2016.
  • Davis, Joshua P., “Artificial Wisdom? A Potential Limit on AI in Law (and Elsewhere)”, Oklahoma Law Review, Vol. 72, Nu. 1, 2019.
  • Dickson, Ben, “Will Artificial Intelligence Have A Conscience?”, 2020,
  • https://bdtechtalks.com/2020/09/28/ai-conscience-patricia-churchland/, Erişim tarihi: 13.03.2021.
  • Durán, Juan M., “Computer Simulations as a Technological Singularity in the Empirical Sciences”, The Technological Singularity: Managing the Journey, (eds. Victor Callaghan; James Miller; Roman Yampolskiy and Stuart Armstrong), Springer-Verlag GmbH Germany 2017.
  • Dworkin, Ronald, Taking Rights Seriously, Harvard University Press, Cambridge& Massachusetts 1977.
  • Eliot, Lance B., “Multidimensionality of Legal Singularity: Parametric Analysis and the Autonomous Levels of AI Legal Reasoning”, ArXiv, 2020.
  • European Commission For The Efficiency of Justice (CEPEJ), European Ethical Charter On The Use of Artificial Intelligence in Judicial Systems and Their Environment, Strasbourg, 3-4 December 2018.
  • European Union Agency for Fundamental Rights, “Getting The Future Right Artificial Intelligence and Fundamental Rights”, Office of the European Union, Luxembourg 2020.
  • Feyzioğlu, Metin, Ceza Muhakemesinde İspatın Ölçütü Olarak Vicdani Kanaat, Islık Yayınları, İstanbul 2015.
  • Fuchs, Christian, “Günther Anders’ Undiscovered Critical Theory of Technology in the Age of Big Data Capitalism”, TripleC, Vol. 15, Nu. 2, 2017.
  • Fukuyama, Mayumi, “Society 5.0: Aiming for a New Human-Centered Society”, Japan Spotlight, August 2018.
  • Goldsworthy, Daniel, “Dworkin’s Dream: Towards a Singularity of Law”, Alternative Law Journal, Vol. 44, Nu. 4, 2019.
  • Gutierrez Gaviria; Carlos Ignacio, The Unforeseen Consequences of Artificial Intelligence (AI) on Society A Systematic Review of Regulatory Gaps Generated by AI in the U.S., RAND Corporation, Dissertation, 2020.
  • Han Chul, Byung, Kapitalizm ve Ölüm Dürtüsü, (çev. Çağlar Tanyeri), İnka Kitap, 1. Baskı, İstanbul 2021.
  • Haraway, Donna, “A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-Feminism in the Late 20th Century”, The International Handbook of Virtual Learning Environments, (eds. Joel Weiss; Jason Nolan; Jeremy Hunsinger and Peter Trifonas), Springer 2006.
  • Hart, H. L. A., The Concept of Law, (eds. Penelope A. Bulloch and Joseph Raz), Oxford University Press, Second Edition, New York 1994.
  • Heidegger, Martin, Varlık ve Zaman, (çev. Kaan H. Ökten), Agora Kitaplığı, 2. Basım, İstanbul 2011.
  • Hildt, Elisabeth, “Artificial Intelligence: Does Consciousness Matter?”, Frontiers in Psychology, 2019.
  • Iphofen, Ron; Kritikos, Mihalis, “Regulating Artificial Intelligence and Robotics: Ethics By Design In A Digital Society”, Contemporary Social Science, 2019.
  • Jotterand, Fabrice, “Human Dignity and Transhumanism: Do Anthro-Technological Devices Have Moral Status?”, The American Journal of Bioethics, Vol. 10, Nu. 7, 2010.
  • Kayum, Ahmed, “Delinking The “Human” From Human Rights: Artificial Intelligence and Transhumanism”, https://www.openglobalrights.org/delinking-the-human-from-human-rights-artificial-intelligence-and-transhumanism/, Erişim tarihi: 18.03.2021.
  • Kılıç, Muharrem, “Ethicial-Juridical Inquiry Regarding the Effect of Artificial Intelligence Applications on Legal Profession and Legal Practices”, Transnational Conference on The Future of Legal Education, The Practice of Law, and The Judiciary, Istanbul, February 9-12, 15-18, 2021.
  • Kılıç, Muharrem, “Ethico-Juridical Dimension of Artificial Intelligence Application in the Fight Against Covid-19 Pandemics”, The Impact of Artificial Intelligence on Governance, Economics and Finance, (ed. S.Bozkuş Kahyaoğlu), Vol. I, pp. 299-317, Springer 2021.
  • Kılıç, Muharrem, Pandemi Döneminde Sosyal Haklar Sosyal Hakların Sosyo-Legal Dinamiği, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021.
  • Kurzweil, Ray, İnsanlık 2.0, (çev. Mine Şengel), Alfa Yayıncılık, 5. Basım, İstanbul 2020.
  • Kurzweil, Ray, The Singularity is Near: When Humans Trascend Biology, Viking Penguin, New York 2005.
  • Leslie, David, Burr, Christopher, Aitken, Mhairi, et al. “Artificial Intelligence, Human Rights, Democracy, and the Rule of Law: A Primer”, The Council of Europe, 2021.
  • Legrand, Pierre, “On the Singularity of Law”, Harvard International Law Journal, Vol. 47, Nu. 2, 2006.
  • Leith, Philip, “The Judge and the Computer: How Best ‘Decision Support’?”, Judicial Applications of Artificial Intelligence, (eds. Giovanni Sartor; Karl Branting), First Edition, Springer 1998.
  • Llano, Fernando H., “Transhumanism, Vulnerability and Human Dignity”, Deusto Journal of Human Rights, Nu. 4, 2019.
  • Markou, Christopher; Deakin, Simon, “Is Law Computable? From Rule of Law to Legal Singularity”, University of Cambridge Faculty of Law Research Paper, 2020.
  • Meissne, Gunter, “Artifcial Intelligence: Consciousness and Conscience”, AI & Society, Vol. 35, 2020.
  • Michelon, Claudio, “Practical Wisdom in Legal Decision-Making’’, Edinburgh School of Law Working Paper Series, 2010.
  • More, Max, “The Philosophy of Transhumanism”, The Transhumanist Reader, (eds. Max More; Natasha Vita), John Wiley & Sons, 2013.
  • Mulder, Wim De, “The Legal Singularity”, https://www.law.kuleuven.be/citip/blog/the-legal-singularity/, Erişim Tarihi: 11.03.2021.
  • Rohde, Klaus, “Intelligence and Consciousnes: Artifical intelligence and Conscious Robots, Soul and Immortality”, https://krohde.wordpress.com/2016/04/10/intelligence-and-consciousness-artifical-intelligence-and-conscious-robots-soul-and-immortality/, Erişim tarihi: 3.04.2021.
  • Saracel, Nüket; Aksoy, Irmak, “Toplum 5.0: Süper Akıllı Toplum”, Social Sciences Research Journal, c. 9, sy. 2, 2020.
  • Satıcı, Murat, “Adalet, Yasallık ve Demokrasi Uğraklarında Yargı Meselesi”, Yargıya Felsefeyle Bakmak, Yapı Kredi Yayınları, (haz. Kurtul Gülenç; Özlem Duva), 1. Baskı, İstanbul 2016.
  • Searle, John R., Minds, Brains and Science, Harvard University Press, New York 2003.
  • Schwarz, Elke, “Günther Anders in Silicon Valley: Artificial Intelligence and Moral Atrophy”, Thesis Eleven, Vol. 153, Nu. 1, 2019.
  • Shytov, Alexander Nikolaevich, Conscience and Love in Making Judicial Decisions, (eds. Francisco J. Laporta; Aleksander Peczenik; Frederick Schauer), Springer Science, Netherlands 2001.
  • Solum, Lawrence B., “The Virtues and Vices of a Judge: An Aristotelian Guide to Judicial Selection”, Southern California Law Review, Vol. 61, 1988.
  • Susskind, Richard, Tomorrow’s Lawyers: An Introduction to Your Future, Oxford University Press, Second Edition, United Kingdom 2017.
  • Taruffo, Michele, “Judicial Decisions and Artificial Intelligence”, Judicial Applications of Artificial Intelligence, (eds. Giovanni Sartor; Karl Branting), First Edition, Springer, Netherlands 1998.
  • Tester, Keither, “Review of Prometheanism: Technology, Digital Culture and Human Obsolescence, Thesis Eleven”, Vol. 148, Nu. 1, 2018.
  • The United Nations Secretary-General’s Independent Expert Advisory Group on a Data Revolution for Sustainable Development, A World that Counts Mobilising the Data Revolution for Sustainable Development, 2014.
  • Toraldo, Marta; Toraldo, Domenico M., “Trans-Human and Post-Human: A Challenge for the Human and Philosophical Sciences”, Open Journal of Philosophy, Vol. 9, 2019.
  • Toscano, Alberto, ‘‘The Promethean Gap: Modernism, Machines, and the Obsolescence of Man”, Johns Hopkins University Press, Vol. 23, Nu. 3, 2016.
  • Turing, Alan Mathison, “Can Digital Computers Think?” The Essential Turing Seminal Writings in Computing, Logic, Philosophy, Artificial Intelligence, and Artificial Life: Plus The Secrets of Enigma, (ed. B. Jack Copeland), Oxford: Clarendon, 2004.
  • Türkbağ, Ahmet Ulvi, “Hart-Dworkin Tartışmasının Ana Hatları”, Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Arkivi, (ed. Hayrettin Ökçesiz), sy. 16, İstanbul 2007.
  • Volokh, Eugene, “Chief Justice Robots”, Duke Law Journal, Vol. 68, 2019.
  • Wah, Ng Gee; Chi, Leung Wang, “Strong Artificial Intelligence and Consciousness”, Journal of Artificial Intelligence and Consciousness, Vol. 7, Nu. 1, 2020.
  • Weber, Max, Sosyoloji Yazıları, (çev. Talha Parla), İletişim Yayınları, 1. Baskı, İstanbul 1996.
  • Weber, Robert F., “Will the ‘Legal Singularity’ Hollow Out Law’s Normative Core?”, Michigan Technology Law Review, Vol. 27, Nu. 97, 2021.
  • Uygur, Gülriz, “Hukuki Belirsizlik Sorunu Üzerine”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, c. 51, sy. 2, 2002.
  • https://www.wordsense.eu/conscire/#:~:text=%22know%22).,Verb,I%20know%20well, Erişim tarihi: 4.04.2021.
Toplam 75 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hukuk
Bölüm DOSYA: YAPAY ZEKA ve HUKUK
Yazarlar

Muharrem Kılıç Bu kişi benim 0000-0002-7937-3998

Yayımlanma Tarihi 18 Mayıs 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Sayı: 66

Kaynak Göster

APA Kılıç, M. (2021). Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri ve Onto-robotik Varoluş Formları. Adalet Dergisi(66), 15-54.
AMA Kılıç M. Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri ve Onto-robotik Varoluş Formları. AD. Mayıs 2021;(66):15-54.
Chicago Kılıç, Muharrem. “Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri Ve Onto-Robotik Varoluş Formları”. Adalet Dergisi, sy. 66 (Mayıs 2021): 15-54.
EndNote Kılıç M (01 Mayıs 2021) Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri ve Onto-robotik Varoluş Formları. Adalet Dergisi 66 15–54.
IEEE M. Kılıç, “Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri ve Onto-robotik Varoluş Formları”, AD, sy. 66, ss. 15–54, Mayıs 2021.
ISNAD Kılıç, Muharrem. “Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri Ve Onto-Robotik Varoluş Formları”. Adalet Dergisi 66 (Mayıs 2021), 15-54.
JAMA Kılıç M. Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri ve Onto-robotik Varoluş Formları. AD. 2021;:15–54.
MLA Kılıç, Muharrem. “Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri Ve Onto-Robotik Varoluş Formları”. Adalet Dergisi, sy. 66, 2021, ss. 15-54.
Vancouver Kılıç M. Hukuksal Aklın Transhümanistik Temsilleri ve Onto-robotik Varoluş Formları. AD. 2021(66):15-54.

ADALET BAKANLIĞI
Eğitim Dairesi Başkanlığı
Emniyet Mahallesi, Mevlana Bulvarı No:36 Kat: 13 - 14 - 15 - 16 Yenimahalle / ANKARA
Tel: (0312) 219 75 92 - (0312) 219 54 85, Belge Geçer: (0312) 219 64 17
e-posta: dergiadalet@gmail.com