Yapay Zekânın Kamu Hizmetinin Sunumuna Etkileri

Yıl 2021, Sayı: 66, 293 - 314, 18.05.2021

Ayşe Tanrıverdi

Öz

Özet: Teknoloji her zaman değişen ve gelişen bir alandır. Son yıllarda gelişen teknoloji, “yapay zekâ” kavramıyla tanışmamızı sağlamıştır. Elbette ki teknolojik gelişmelere uyum sağlamaya çalışanlardan biri de idaredir. Teknolojik gelişmeleri takip etmeye çalışan hukuk ve idare, şimdi de yapay zekâya uyum sağlama çabası içerisine girmiştir. Bu hem bir zorunluluk hem de bir gereklilik olarak kendini göstermektedir. Yapay zekânın idareye en büyük etkisi kamu hizmetinin sunumunda kendini göstermektedir. Kamu hizmetinin sunumunda yapay zekâ uygulamaları kullanılmaktadır. Kamu hizmetinde yapay zekânın kullanılması hizmetin daha hızlı, daha verimli, daha az masrafla sunulmasını sağlamaktadır. Bu nedenlerden ötürü hizmet alan konumundaki vatandaş tarafından da hizmetlerin sunumda yapay zekânın kullanılması talep edilmektedir. Esasen bir süredir idarede dijital dönüşüm yaşanmaktadır. Belki de en köklü değişim e-devlet uygulamasının kullanılmaya başlanması ve giderek gelişmesiyle yaşanmıştır. En sık kullanılan uygulamalardan biri de BİMER-CİMER şikâyet başvurusudur. Bunun dışında, internet siteleri üzerinden ödenen vergiler, şehir içi ulaşım kartlarının doldurulması gibi uygulamalar da belediyeler tarafından sıklıkla kullanılmaktadır. Bir süredir içinden geçmekte olduğumuz Covid 19 salgın süreci de kamu hizmetinin sunumunun değişmesini zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada, yapay zekânın kamu hizmetinin sunumuna etkileri incelenmektedir. Bu etkiler, kamu hizmetinin özellikleri ve kamu hizmetinin tarafları açısından ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kamu Hizmeti, Yapay Zekâ, E-Devlet, Dijital Dönüşüm, Dijital Devlet

Kaynakça

• Akçay, Elif; “Pentagon, Yapay Zekâ’yı Savaşlarda Kullanmak İçin Yeni Etik İlkeler Üzerinde Çalışıyor”, (https://www.sophosakademi.org/pentagon-yapay-zekayi-savaslarda-kullanmak-icin-yeni-etik-ilkeler-uzerinde-calisiyor/, e.t. 04.05.2021)
• Akyüz, Ahmet Mutlu, “Dünyada E-Yönetişim Ve En İyi Uygulama Örnekleri”, E-Yönetişim, ed. Bekir Parlak/Kadir Caner Doğan, ss.97-114, Beta Yayınevi, 2019.
• Avaner, Tekin/Recep Fedai, “Türk Kamu Yönetiminde Ofis Sistemi: E-Devlet Uygulamalarından Dijital Dönüşüm Ofisine”, Amme İdaresi Dergisi, S. 52/2, 2019, ss. 149-172.
• Balta, Tahsin Bekir, “Kamu Personelin Eğitimi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, C. 22/1, 1967, ss. 13-31.
• Çal, Sedat, “Kamu Hizmeti Kavramı Üzerine Kimi Düşünceler”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ye Armağan, Vedat Yayıncılık, 2009, ss.1829-1906. (Kamu Hizmeti Kavramı)
• Çal, Sedat, “Kamu Hizmeti: Bir Tanım Denemesi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.11/1, 2007, ss. 599-656.
• Demirel, Demokaan, “Yönetişimde Yeni Boyut: E-Yönetişim”, Türk İdare Dergisi, S. 466, 2010, ss. 65-94.
• Derbil, Süheyp, “Kamu Hizmeti Nedir?”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.7/3, 1950, ss. 28-36.
• Dijital Türkiye Platformu, Avrupa Dijital Gündemi ve Türkiye: Avrupa Dijital Gündemine Uyum Projesi Ön Raporu (https://dijitalgundemtr.files.wordpress.com/2014/06/dijital-gc3bcndem_c3b6nrapor_son_4.pdf, Çevrimiçi, e.t. 01.02.2021).
• Göçoğlu, Volkan, “Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Dijital Dönüşüm: Nesnelerin İnterneti Üzerine Bir İnceleme”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 9/1, 2020, ss. 615-628.
• Gül, Hüseyin, “Dijitalleşmenin Kamu Yönetimi ve Politikaları ile Bu Alanlardaki Araştırmalara Etkileri”, Yasama Dergisi, S. 36, 2017, ss. 5-26.
• (https://dergipark.org.tr/tr/pub/yasamadergisi/issue/54463/741327, Çevrimiçi, e.t. 15.02.2021)
• Gülan, Aydın, “Kamu Hizmeti Kavramı”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi Prof. Dr. Lütfü Duran’a Armağan Özel Sayısı, S. 1/3, 1988, ss.147-159. https://cbddo.gov.tr/, Çevrimiçi, 01.02.2021.
• https://dijitalhastane.saglik.gov.tr/, Çevrimiçi, e.t. 02.02.2021.
• Kaya, Ali/Mursül, Damla, “Dijital Türkiye Projesi Kapsamında Kamu Hizmetlerinin Dönüşümü”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, KAYFOR14 Özel Sayı, S. 4, 2017, ss. 209,220.
• Oğurlu, Yücel, İdare Hukukunda “E-Devlet” Dönüşümü ve Dijitalleşen Kamu Hizmeti, 12 Levha Yayınları, 2010.
• Pirim, Harun, “Yapay Zekâ”, Journal of Yaşar University, S.1/1, 2006, ss. 81-93.
• Tamer, Halil Yasin/Övgün, Barış, “Yapay Zekâ Bağlamında Dijital Dönüşüm Ofisi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, S.75 / 2, 2020, ss. 775-803.
• Tataroğlu, Muhittin, “E-Devlet'te Kullanılan Gözetim ve Kayıt Teknolojilerinin Mahremiyet Üzerinde Etkileri”, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 9/1, 2009, ss. 95-120.
• Turan, Tülay/Kemaloğlu, Nazan/Küçüksille, Ecir, “Hukuk’ta Yapay Zekâ: Çalışmalar ve Gelecek Öngörüleri”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, S. 11 / 2, 2020, ss. 246-255.
• Ulusoy, Ali, “Fransız Ve Avrupa Birliği Kamu Hizmeti Anlayışlarının Türk Hukukuna Etkisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 48/1, 1999, ss. 165-176.
• Uysal, Burhanettin/Ulusinan, Ebrar, “Güncel Dijital Sağlık Uygulamalarının İncelenmesi”, Selçuk Sağlık Dergisi, S.1/1, 2020, ss. 46-60.
• Yapay Zekâ: Kullanım Alanları, Güvenlik, Etik ve Patentler, Çev: Elif Akçay, (https://www.sophosakademi.org/yapay-zeka-kullanim-alanlari-guvenlik-etik-ve-patentler/, Çevrimiçi, e.t. 18.02.2021.) (Yapay Zeka)
• “Yerel Yönetimler için Dijital Yönetişim Fırsatları” Raporu, İnsani Geliştirme Vakfı (İNGEV), İstanbul, 2020, (https://ingev.org/bulten/belediyeler-icin-dijital-yonetisim-firsatlari/, Çevrimiçi, e.t. 08.02.2021)
• Yılmaz, Dilşat, “Türk Hukukunda Kamu Hizmeti Kavramı ve Kriterleri”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.12/1, 2008, ss. 1215-1234.
• Yılmaz, Gizem, “Yapay Zekânın Yargı Sistemlerinde Kullanılmasına İlişkin Avrupa Etik Şartı”, Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi, S.28 /1, 2020, ss. 27-55.