VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARINDA ETKİN PİŞMANLIK, UYARLAMA YARGILAMALARI VE YAPILANDIRMA KANUNLARININ BU YARGILAMALAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Yıl 2024, Sayı: 73, 63 - 83, 25.10.2024

Abdullah Ömercioğlu

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1573454

Öz

Vergi kaçakçılığı suçunda her ne kadar genel olarak vergi kaybı meydana gelmesi şartı aranmasa da kanunda öngörülen fiillerin kamu zararı meydana getirmesi mümkün olabilmektedir. Bununla birlikte vergi kaçakçılığı suçunun failinin fiilinden dolayı pişmanlık göstermesi ve meydana getirdiği zararları telafi etme gayretiyle hareket etmesi durumunda etkin pişmanlıktan bahsedilmektedir. Vergi kaçakçılığı suçlarında etkin pişmanlık, suçun işlendiğinin kamu makamlarınca öğrenilmesinden önce pişmanlık ve ıslah hükümlerine göre; öğrenmeden sonra ise 2022 yılında kabul edilen 7394 sayılı Kanun ile eklenen hükümlere göre uygulanmaktadır. Bu durumlarda ceza verilmemesi ya da ceza indirimi yapılması mümkün olabilmektedir.
Çalışmada öncelikle vergi kaçakçılığı suçu genel olarak açıklanmış daha sonra bu suçta etkin pişmanlık şartları açıklanmıştır. Bununla birlikte özellikle infaz aşamasında olan cezaların yeni kabul edilen etkin pişmanlık hükümlerinin failin lehine sonuç doğurması sebebiyle uyarlama yargılamasına konu edinilmesi ve yapılandırma kanunları ile mükelleflere tanınan ödeme kolaylıklarının etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanmak bakımından etki gösterip göstermeyeceği de değerlendirilmiştir. Nihayetinde vergi kaçakçılığı suçunda etkin pişmanlık ile ilgili geçiş hükümlerinin açıkça düzenlendiği ve yapılandırma kanunları ile tanınan vergi ödeme kolaylıklarının etkin pişmanlık uyarlama yargılamalarını bekletmemesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vergi Kaçakçılığı, Etkin Pişmanlık, Ceza İndirimi, Uyarlama Yargılaması

Kaynakça

• Arslantürk M, Etkin Pişmanlık Vazgeçme Cezasızlık, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018.
• Batı M/İnci Z Ö, “7394 Sayılı Kanunla Vergi Kaçakçılığı Suçunda (VUK m. 359) Yapılan Değişikliklere Dair Değerlendirmeler”, S. 406, Temmuz 2022, Vergi Sorunları Dergisi, ss. 30-48.
• Bayar İ N, Vergi Kaçakçılığı, Mali Akademi Yayınları, Ankara, 2013.
• Buluttekin M B/İçten M P, “Evaluation of Effective Repentance in the Punishment of Tax Evasion Crimes in terms of Turkish Tax Criminal Law Principles”, C. 22, S. 86, Nisan 2023, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 714-742.
• Donay S, Ceza Mahkemesinde Yargılanan Vergi Suçları, Beta Yayınları, İstanbul, 2008.
• Edizdoğan N/Taş M/Çelikkaya A, Vergi Ceza ve Yargılama Hukuku, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2007. Güngör M, “Vergi Kaçakçılığı Suçunun Takip Usulü”, Y. 11, Sa. 44, 2020, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, ss. 269-299.
• Hafızoğulları Z/Özen M, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Us-A Yayıncılık, Ankara, 2015.
• Karakoç Y, Vergi Ceza Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• Kargı V/Yüksel C, “Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Adaleti ve Mükellefler Üzerine Etkileri”, 54. Seri, 2010, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, ss. 23-44. Kızılot Ş/Kızılot Z, Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara, 2013. Koca M/Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2023. Ortaç F R/Yılmaz Furtuna E, “Pişmanlıkla Verilen Beyannamenin İhtirazi Kayıtla Verilebilmesi Üzerine Bir Değerlendirme”, C. 8, S. 2, 2017, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 423-452.
• Ömercioğlu A, “7318 Sayılı Kanun ile Eklenen Vergi Kaçakçılığı Suçları”, C. XVII, S. 1, 2022, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 167-192.
• Özbek V Ö/Doğan K/Meraklı S vd., Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2023.
• Özgenç İ, “Yeni Türk Ceza Kanunu’ndaki Ekonomi, Sanayi ve Ticarete İlişkin Suçlar”, Ekonomik Suç ve Ceza Sempozyumu, Adalet Bakanlığı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Ankara, 30 Nisan-1Mayıs 2005, ss. 65-86.
• Özgenç İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2023.
• Saban N, “Vergi Suçlarında Affı Anayasa ile Sorunsallaştırmak”, C. 17, S. 1, 2001, Anayasa Yargısı Dergisi, ss. 451-475.
• Saraçoğlu F/Pürsünlerli Çakar E/Ömercioğlu A, Vergi Hukuku, Gazi Kitabevi, Ankara, 2022.
• Soyaslan D, “Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararı”, C. 19, S. 2, 2013, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan, ss. 397-402.
• Şenyüz D, Vergi Ceza Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa, 2020.
• Şişman G/Sarsıkoğlu S, “Vergi Kaçakçılığı Suçunda Etkin Pişmanlık”, C. 30, S. 3, 2022, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 1591-1625.
• Taştan M, Vergi Kaçakçılığı Suçları, Adalet Yayınevi, Konya, 2015.
• Toroslu N, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Savaş Yayınevi, Ankara, 2014.
• Uğur H/Elibol M, Vergi Suçları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• Uğur H, “Vergi Suçlarında Kovuşturma Şartı Olarak Mütalaa (VUK m. 367)”, C. 8, Sa.88, 2013, Terazi Hukuk Dergisi, ss. 34-43.
• Ünsal H/Ertürk Y, “Vergi Afları ve Seçimler Arasındaki İlişkinin Bütçe Değişkenleri Aracılığıyla Değerlendirilmesi: Etkileşimli VAR Yöntemi Uygulaması”, C. 22, S. 3, 2020, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, ss. 685-702.
• Yılmaz Furtuna E/Laloğlu A, “7394 Sayılı Kanun Bağlamında Vergi Kaçakçılığı Suçunda Etkin Pişmanlık Müessesesi Üzerine Bir Değerlendirme”, C. 5, S. 2, 2022, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 347-372.
• Yurtcan E, Bir Cezacıyla Geçmişten Günümüze, Türkiye Barolar Birliği Yayınları No: 255, Ankara, 2014.
• Yücel A, “Vergi Hukukunda Feragat Ön Koşullu Uyuşmazlık Çözüm Yolları Açısından Mükellef İradesinin Değerlendirilmesi”, C. 81, S. 2, Nisan 2023, Ankara Barosu Dergisi, ss. 173-209.
• Faydalanılan Mahkeme Kararları
• AYM, E: 2010/93, K: 2012/20, T: 09.02.2012 (https://www.corpus.com.tr/).
• AYM, E: 2012/102, K: 2012/207, T: 27.12.2012 (https://www.corpus.com.tr/).
• AYM, E: 2022/59, K: 2022/111, T: 28.09.2022 (https://www.corpus.com.tr/).
• AYM, E: 2022/81, K: 2023/153, T: 13.9.2023 (https://www.corpus.com.tr/).
• İnan Ç. Başvurusu, AYM, Başvuru No: 2014/15208, K.T. 19.12.2017 (https://www.corpus.com.tr/).
• Yargıtay CGK, E: 2006/133, K: 2006/131, T: 02.05.2006 (https://www.corpus.com.tr/).
• Yargıtay CGK, E: 2007/272, K: 2007/279, T: 25.12.2007 (https://www.corpus.com.tr/).
• Yargıtay 1. CD, E: 2015/4251, K: 2015/5189, T: 02.11.2015 (https://www.corpus.com.tr/).
• Yargıtay 11. CD, E: 2016/8542, K: 2019/8104, T: 19.11.2019 (https://www.corpus.com.tr/).
• Yargıtay 11. CD, E: 2023/815, K: 2023/1216, T: 06.03.2023 (https://www.corpus.com.tr/).
• Yargıtay 11. CD, E: 2023/3688, K: 2024/608, T: 18.01.2024 (https://www.corpus.com.tr/).