The Concept of Work Subject to a Contract of Work in the Turkish Law of Obligations System

Yıl 2025, Sayı: 74, 841 - 871, 17.04.2025

Sinem Bozdağ Ataoğlu

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1676947

Öz

The contract of work is regulated under Articles 470 et seq. of the Turkish Code of Obligations. According to the contract of work, the contractor undertakes to produce the outcome of a material or non-material task. Through a contract of work concluded between the customer and the contractor, the contractor commits to achieving a result (work). This study examines the concept of work, which constitutes the subject of a contract of work as regulated in the Turkish Code of Obligations. Within this scope, the concept of work that can be the subject of a contract of work is analysed, including its elements, the views explaining the concept of work, controversial aspects in legal doctrine, and relevant decisions of the Court of Cassation. The differences between the concept of work subject to the contract of work in the law of obligations system and the concept of work evaluated within the scope of intellectual rights, and the issue of the nature of the work of artificial intelligence itself and its productions are also examined in this study.

Anahtar Kelimeler

Contract of Work , Concept of Work , Intellectual Property Rights , Intellectual and Artistic Works , Artificial Intelligence

TÜRK BORÇLAR HUKUKU SİSTEMİNDE ESER SÖZLEŞMESİNE KONU ESER KAVRAMI

Öz

Eser sözleşmesi Türk Borçlar Kanunu m. 470 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Eser sözleşmesine göre yüklenici, maddi veya maddi olmayan bir iş görmenin sonucunu meydana getirmeyi borçlanmaktadır. İş sahibi ile yüklenici arasında yapılan eser sözleşmesi ile yüklenici, bir sonuç (eser) meydana getirmeyi taahhüt etmektedir. Bu çalışmada Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen eser sözleşmesinin konusunu oluşturan eser kavramı inceleme konusu yapılmıştır. Bu kapsamda eser sözleşmesine konu olacak eser kavramı, eseri oluşturan unsurlar ve eser kavramını açıklayan görüşler, doktrindeki tartışmalı hususlar Yargıtay kararlarına da değinilerek incelenmiştir. Borçlar hukuku sisteminde eser sözleşmesine konu eser kavramı ile fikri haklar kapsamında değerlendirilen eser kavramının farkları ile yapay zekanın kendisinin ve ürettiklerinin eser niteliği konusu da bu çalışmada incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eser Sözleşmesi , Eser Kavramı , Fikri Hak , Fikir ve Sanat Eserleri , Yapay Zekâ

Kaynakça

• Acar F, Eser Sözleşmesinde Eserin Tamamlanma Oranı ve Bu Oranın Bazı Etkileri, eakademi, Aralık 2013.
• Akbulut P E, “Yüklenicinin Eser Meydana Getirme Borcu”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sy. 1, 2020, ss. 85-99.
• Akgün Z, “İstisna Akdi”, Y. 1953, S. 9, Adalet Dergisi, ss. 959-990.
• Altaş H, Eserin Teslimden Önce Telef Olması (BK. Mad. 368), Yetkin Yayınları, Ankara, 2002.
• Aral F/Ayrancı H, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 17. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2024.
• Arıncı A/ Şatır N, Estetik Cerrahide Hukuki Sorumluluklar ve Eser Sözleşmesi, IV Uluslararası Tıp Hukuku Kongresi Bildiri Kitabı, Cilt I, Aristo Yayınevi, Ankara, 2021.
• Arıncı A/ Usta S, “Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahalelerde Hekimin Hukuki Sorumlulukları ve Eser Sözleşmesi”, Turkish Journal of Plastic Surgery, Cilt 25, Sy. 2, 2020, ss. 84-93.
• Ateş M, “İstisna (Eser) Sözleşmesi Kapsamında Meydana Getirilen Eser Üzerindeki Fikri Haklar”, Cilt 28, Sy. 1, Mart 2012, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, ss. 41-63.
• Ateş M, Fikri Hukukta Eser, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007.
• Ayan M, Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki Sorumluluk, Kazancı Hukuk Yayınları, Ankara, 1991.
• Ayan S, “Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda Hak Sahipliği”, Prof. Dr. Fikret EREN’e Armağan, Ankara, 2006.
• Aydemir E, Eser Sözleşmesi ve İnşaat Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 3. Baskı, İstanbul, 2016.
• Aydoğdu M/ Kahveci N, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Baygın C, Türk Hukukuna Göre İstisna Sözleşmesinde Ücret ve Tabi Olduğu Hükümler, Beta Basım Yayın, İstanbul, 1999.
• Bellican C, “Fikir ve Sanat Eserleri Açısından Hususiyet Kavramı”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008, Cilt 7, Sy. 1, ss. 67-90.
• Bilgili F, “Yükleme ve Boşaltma İşerinin Eser Sözleşmesine Konu Olup Olmaması Sorunu- Eser Unsuru Açısından Bir Değerlendirme”, Prof. Dr. Hüseyin Ülgen'e Armağan, Cilt II, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2007.
• Bozbel S, Fikri Mülkiyet Hukuku, Oniki Levha Yayınları, Ankara, 2015.
• Büyükay Y, Eser Sözleşmesi, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• Canbolat F, İstisna Sözleşmesinde İş Sahibinin Ayına Karşı Tekeffülden Doğan Hakları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2009.
• Candemir G, “Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahale ve Hekimin Hukuki Sorumlulukları”, III. Uluslararası Sağlık Hukuku Kongresi (9-12 Ekim 2019 Antalya) Bildiri Kitabı, (Editörler: Hakan Hakeri- Cahit Doğan), Adalet Yayınları, Ankara, 2019.
• Celal N, “Türk ve Irak Hukukunda Mukayeseli Olarak İnşaat Sözleşmelerinde Müteahhidin Teslimden Sonraki Ayıplardan Sorumluluğu”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2005.
• Dayınlarlı, K, İstisna Akdinde Müteahhidin ve İş Sahibinin Temerrüdü, Hüküm ve Sonuçları, 3. Baskı, Dayınlarlı Hukuk Yayınları, Ankara, 2003.
• Demir M, Tıbbi Sorumluluk Hukuku, 2. Basım, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• Duman İ H, İnşaat Hukuku, Açıklamalı- İçtihatlı, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• Erdoğan İ, İstisna Sözleşmesi ve Bazı İş Görme Sözleşmeleri ile Karşılaştırılması, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ocak- Haziran 1990, Sy. 1, ss. 135-172.
• Erel Ş, Türk Fikir ve Sanat Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• Eren F/Yücer, İ, Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, 12. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2024.
• Ergezen M, İstisna Sözleşmesinde Tarafların Sözleşmeyi Sona Erdirme Hakkı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2007.
• Erman H, İstisna Sözleşmesinde Beklenilmeyen Haller, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1979.
• Ersoy Ç, Robotlar, Yapay Zekâ ve Hukuk, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• Ertaş Ş/ Gökyayla K E, “Mimari Projeler Üzerindeki Telif Hakkı”, Prof. Dr. Seyfullah EDİS’e Armağan, İzmir 2000, ss. 407-424.
• Gauch P, Der Werkvertrag, 5. Auflage, Zürich, 2011.
• Gözübüyük B, “Yapay Zekanın Meydana Getirdiği Fikri Ürünlere İlişkin 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Cilt 1, Sy. 1, 2021, Kırıkkale Hukuk Mecmuası, ss. 54-81.
• Güçlütürk O G/ Cankat R, Yapay Zekâ ile Oluşturulan Ürünlerin Eser Niteliği ve Eser Sahipliği Meselesi, Gelişen Teknolojiler ve Hukuk II: Yapay Zekâ, Editörler: Eylem Aksoy Retornaz/ Osman Gazi Güçlütürk, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• Gümüş M A, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt II, Vedat Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• Güneş İ, Son Yasal Düzenlemelerle Uygulamada Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2008.
• Gürcan M, Tıp Hukukunda Eser Sözleşmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Gürpınar D, Eser Sözleşmesinde Ücretin Artırılması ve Eksiltilmesi, Güncel Yayınnevi, İzmir, 2006.
• Hatemi H/ Serozan R/ Arpacı A, Borçlar Hukuku Özel Bölüm, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1992.
• İmamoğlu S H, “İsviçre ve Türk Yargı Kararlarında Eser Kavramı, Özellikle Estetik Operasyonu Konu Edinen Sözleşmenin Hukuki Niteliğine İlişkin Olarak Yargıtay’ın Yaklaşımı: Güncel Bir Bakış”, 68 (1) 2019, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 241-260.
• İpekyüz F Y, Türk Hukukunda Hekimlik Sözleşmesi, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2006.
• Kaplan İ, “Türk İsviçre Hukukunda Mimarlık Sözleşmesi ve Mimarın Sorumluluğu”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara, 1983.
• Karabağ T, Yapay Zekâ Tarafından Meydana Getirilen Ürünlerin Eser Niteliği ve Eser Sahipliği, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2025.
• Karaca U/ Karataş E, “Yapay Zekâ Tarafından Meydana Getirilen Fikri Ürünlerin 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa Göre Korunması”, 2022/1, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 17-50.
• Karahan S/Suluk C/Saraç T/Nal T, Fikri Mülkiyet Hukukunun Esasları, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• Karahasan M. R, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, CİLT II, Beta Basım Yayın, İstanbul, 2002.
• Kaya M, “Estetik Müdahalelerde Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Kapsamı”, Terazi Hukuk Dergisi, CİLT 11, Sy. 117, 2016, ss. 23-37.
• Kılıçoğlu A, Sınai Haklarla Karşılaştırmalı Fikri Haklar, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• Koller A, Berner Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Band VI: Das Obligationrecht, Band/Nr. VI/2/3/1, der Werkvertrag Art. 363-366.
• Kurşat Z, “Eser ve Vekalet Sözleşmelerinin Nitelendirilmesi ve Nitelendirmenin Hükmü”, Cilt LXVII, Sy.12, 2009, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, ss. 143-166.
• Kurt L M, (6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre) Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunda Temerrüdü, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012.
• Memiş Y, “(Yargıtay Kararları Işığı Altında) Estetik Ameliyatlardan Doğan Hukuki Sorumluluk”, Cilt 11, Sy. 119, 2016, Terazi Hukuk Dergisi, ss. 174-221.
• Olgaç S, Hukuk Davalarında İstisna Akdi, Olgaç Matbaası, Ankara, 1977.
• Öz M T, İnşaat Sözleşme ve İlgili Mevzuat, Yamaner Yayınevi, İstanbul, 2006.
• Öz M T, İş Sahibinin Eser Sözleşmesinden Dönmesi, Kazancı Kitap Ticaret Yayınevi, İstanbul, 1989.
• Özay M, Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahalelerde Hekimin Sorumluluğu, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2006.
• Öztan F, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008.
• Öztırak İ, “Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklar”, Ankara Üniversitesi SBBF, 1971.
• Öztürk M/ Gözütok Z, Usul ve Esaslarıyla Eser Sözleşmesi Uygulaması, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018.
• Petek H, “Sportif Faaliyetlere İlişkin Seyirci Sözleşmesi”, Prof. Dr. Burhan Ceyhan'a Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Özel Sayı, 2010, ss. 657-716.
• Selimoğlu Y E, Eser Sözleşmesi, Adalet Yayınları, Ankara, 2015.
• Suluk C/ Karasu R/ Nal T, Fikri Mülkiyet Hukuku, 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.
• Şahin T, Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Eseri Teslim Borcunu İfada Temerrüdü, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
• Şatır N, Hekimlerin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018.
• Şenocak Z, Eser Sözleşmesinde Ayıbın Giderilmesini İsteme Hakkı, Turhan Kitabevi, Ankara 2002.
• Tandoğan H, Borçlar Hukuku- Özel Borç İlişkileri, Cilt II, Evrim Yayınevi, İstanbul, 1989.
• Tandoğan H, “İstisna Akdi Kavramı, Unsurları ve Benzeri Akitlerden Ayırt Edilmesi”, İmran Öktem Armağanı, Ankara, 1970, ss. 311-332.
• Tekinalp Ü, Fikri Mülkiyet Hukuku, 5. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• Torun E, “İstisna Akdinde (Eser Sözleşmesinde) Ücretin Götürü Yöntemle Saptanması ve Sonuçları (BK. m. 365) I”, Yargıtay Dergisi, Cilt 8, Sy. 3, Temmuz 1982, ss. 410-427.
• Tunçomağ K, Türk Borçlar Hukuku- Özel Borç İlişkileri, Cilt 2, 3. Baskı, Sermet Matbaası, İstanbul, 1977.
• Uçar A, İstisna Sözleşmesinde Müteahhidin Ayıba Karşı Tekeffül Borcu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2003.
• Uslu R, Türk Fikir ve Sanat Hukuku’nda Eser Sahipliği, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• Uyan G, İsviçre Türk Hukukunda Mimari Proje Düzenleme Sözleşmesinin Hukuki Niteliği, Beta Yayınları, İstanbul, 2006.
• Uygur T, İnşaat Hukuku, Cilt I, Adil Yayınevi, Ankara, 1998.
• Üstün G, Fikri Hukukla İlgi Bilirkişi Raporları, Besam Yayınları, İstanbul, 2001.
• Yarsuvat D, Türk Hukukunda Eser Sahibi ve Hakları, 2. Baskı, Güryay Matbaacılık, İstanbul, 1984.
• Yavuz C/ Acar F/ Özen B, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), 19. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2024.
• Yavuz L/ Alıca T/ Merdivan F, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yorumu. Cilt 1 (1-47. Maddeler), Seçkin Yayıncılık, 2. Bası, Ankara, 2014.
• Zevkliler A/ Gökyayla E, Borçlar Hukuku- Özel Borç İlişkileri, 18. Baskı, Turan Kitabevi, Ankara 2018.
• Zorluel M, “Yapay Zekâ ve Telif Hakkı”, S. 142, 2019, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, ss. 305-356.