Huntington's Approach to Political Modernisation Theory and Transformation of Politics in Malatya within the Framework of Patronage Relations (1995-2023)

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 193 - 217, 30.06.2025

Kerem Yıldırak

https://doi.org/10.31679/adamakademi.1376011

Öz

Political participation is a manifestation of modernization processes that move with the centralization levels of politics, and are seen as the cause of institutionalization. Modernization dynamics are realized in the mechanism of social interaction in the triangle of participation, democracy and authority relations. Participation in social interactions develops as a result of organizations in political fields or individual relations. These relations give rise to political spheres, community or factional groups or patron-client relations at both local, and national levels of modernisation. Therefore, the level of modernization can be measured by determining the changes/transformations between local indicators, and central progress. This study has emerged with the desire to examine the changes/transformations in political participation behavior, and to evaluate the modernization processes in the case of Malatya. The research aims to re-evaluate Hüdayi Sayın's master's thesis, which was conducted at İnönü University in 1995, in the current political context, and to apply it to the same sample and to observe the changes/transformations over time. The study was limited to the central district administrators of the political parties in the TBMM in Malatya. The executives were asked updated survey questions, and the findings obtained were evaluated by comparing them with different studies. The number of Malatya central district administrators of the parties in the TBMM, which constitute the research sample, is 153. 59% of this sample was reached. Interviews were conducted with the executives during the survey, and these interviews were used to analyze the findings.

Anahtar Kelimeler

Political modernization , Political Participation , Local Modernization , Centralization , Patronage , Malatya

Huntington’un Siyasal Modernleşme Kuramına Yaklaşımı ve Patronaj İlişkiler Çerçevesinde Malatya’da Siyasalın Dönüşümü (1995-2023)

Öz

Siyasal katılma, siyasetin merkezileşme düzeyleri ile hareket eden ve kurumsallaşmanın nedeni olarak görülen modernleşme süreçlerinin bir tezahürüdür. Modernleşme dinamikleri katılım, demokrasi ve otorite ilişkisi üçgeninde toplumsal etkileşim mekanizmasında gerçekleşir. Toplumsal etkileşimlerde katılım, siyasal alanlardaki örgütlenmeler ya da bireysel ilişkiler neticesinde gelişir. Bu ilişkiler modernleşme seviyelerinde hem yerel hem de ulusal düzeyde siyasal alanlar, cemaat veya hizip grupları ya da patron-yanaşma ilişkilerini doğurur. Dolayısıyla modernleşme seviyesi yerel göstergeler ve merkezi ilerlemeler arasındaki değişimlerin/dönüşümlerin belirlenmesi ile ölçülebilir. Bu çalışma, siyasal katılma davranışındaki değişim/dönüşümlerin incelenmesi ve Malatya örneğinde modernleşme süreçlerinin değerlendirilmesi isteği ile ortaya çıkmıştır. Araştırma, Hüdayi Sayın’ın 1995’te İnönü Üniversitesi’nde yürüttüğü yüksek lisans tezinin güncel siyasal düzlemde tekrar değerlendirilerek, aynı örneklem üzerine uygulanması ve geçen süre zarfında değişim/dönüşümlerin gözlenmesi amaçlamıştır. Çalışma TBMM’de bulunan siyasal partilerin Malatya’daki merkez ilçe yöneticileri ile sınırlandırılmıştır. Yöneticilere güncellenen anket soruları yöneltilmiş ve elde edilen bulgular farklı çalışmalar ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Araştırma örneklemini oluşturan TBMM’deki partilerin Malatya merkez ilçe yönetici sayısı 153’tür. Bu örneklemin %59’una erişilmiştir. Anket uygulaması esnasında yöneticilerle mülakatlar yapılmış, bulguların analizinde bu mülakatlardan yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Siyasal modernleşme , Siyasal Katılma , Yerel modernleşme , Merkezileşme , Patronaj , Malatya

Kaynakça

• Altun, F. (2011). Modernleşme Kuramı: Eleştirel Bir Giriş (2. Baskı). İstanbul: Küre Yayınları.
• Baltacı, C., & Eke, E. (2012). Siyasal Propaganda Araçlarının Seçmen Davranışı Üzerindeki Etkisine Yönelik Seçmen Algısı: Isparta Örnek Olayı. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(1), 115-126.
• Coleman, J.S. (1965). Education and Political Development (Vol. 4). New Jersey: Princeton University Press.
• Doğan, A., & Batar, H. (2019). Siyasal kimlik, hayat tarzı ve siyasal tercih: Malatya seçmeni üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 931-949.
• Erzen, Ü. M., & Yalın, E. B. (2011). Siyasal Kültürün Temel Paradigmaları Üzerine: Kültürden, Siyasal Toplumsallaşma, Örgütlenme ve Katılma Süreçlerine Yansıyanlar. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 41(1), 49-61.
• Huntington, S. P. (1968). Political Order in Changing Societies. New Haven and London: Yale University Press.
• Huntington, S. P., & Dominques, J.I. (1975). Siyasal Gelişme (1. Baskı). (Çev. E. Özbudun). Ankara: Siyasal İlimler Derneği Yayınları.
• İbn-i Bîbî, (1941). İbn-i Bîbî’nin Farsça Muhtasar Selçuknâmesi’nden, Anadolu Selçukî Devleti Tarihi. (1. Baskı). (Çev. M. N. Gençosman). Ankara: Uzluk Basımevi.
• İbn Haldun, (1982). Mukaddime, I-II (1.Baskı). (Haz. S. Uludağ). İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Koru, M. (2019). Yerel Yönetimlerde Yönetime Katılım Açısından Kent Konseyleri: Sivas Örneği. Yüksek lisans Tezi, Hacı Bayram Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• LaPalombara, J., & Winer, M. (1966). Political Parties and Political Development (Vol. 2). New Jersey: Princeton University Press.
• Lerner, D. (1958). The Passing of Traditional Society (Vol. 2). New York: Oxford University Press.
• Lin, Q. (2013). Promoting Political Modernizations by Building Civic Cultures. In 2013 International Conference on Applied Social Science Research (ICASSR-2013) (pp. 1-2). Atlantis Press. DOI:10.2991/icassr.2013.1.
• Lipset, S.M. (1959). Some Social Requisites of Democracy: Ekonomic Development and Political Legitimacy. American Political Science Review, 53, 69-105.
• Lipset, S.M., & Rokkan, S. (1967). Party Systems and Voter Aligments: Cross-National Perpective (Vol. 7). New York: Oxford Free Press.
• Melson, R., & Howard, W. (1970). Modernization and The Politics Communalism: A Theoretical Perspective. American Political Science Review, 64, (4).
• Özdil, Y. (2018). Etnik Kökenin Siyasal Katılıma Etkisi: Çeçen ve Çerkez Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Pye, L.W., & Verba, S. (1965). Political Culture and Political Development (Vol. 5). New Jersey: Princeton University Press.
• Rabushka, A., & Kenneth, A. (1972). Politics in Plural Scieties: A Theory of Democratic Instability. Columbus (Vol. 1). Ohio: Charles E. Merrill Publishing Company.
• Rokkan, S. (1968). The Structuring of Mass Politics in The Smaller European Democratics: A Developmental Typology. Comparative Studies in Society and History, (10), 173-210.
• Rustow, D. (1967). A World of Nations (Vol. 2). Washington: The Brookings Institutions.
• Sayın, H., & Çırakoğlu, A. (2018). Din ve Modernlik Tartışmaları Çerçevesinde 1979 İran Devrimi. İnsan ve Toplum, 8(4), 95-123.
• Sayın, H., & Yıldırak, K. (2023). Siyasal Modernleşme Kuramı Çerçevesinde 1995 ve 2022 Yıllarındaki Parti Yöneticilerinin Siyasal Katılım Davranışlarındaki Değişimlerin Malatya Örneği Üzerinde Değerlendirilmesi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Muammer ERDOĞAN Anısına Kongre Özel Sayısı, 201-224. DOI: 10.33399/biibfad.1253358.
• Sayın, H. (1995). Parti yöneticileri ve Siyasal katılma. Yüksek lisans tezi, Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara.
• Sayın, H. (1996). Malatya’da Siyasal Seçkinler. Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Şenyurt, C. M. (2019). Kalkınma Sürecinde Türkiye Sinemasında Patronaj İlişkiler (1960-1980). Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tatlısumak, U. (2016). Osmanlı Ulemâsı ve Patronaj İlişkileri. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Topdemir, T. A. (2021). Meritokrasi ve Liyakat. Kamu Yönetiminde Kayırmacılık (pp.122-159), İzmir: SOBİAD Hukuk ve İktisat Araştırmaları Yayınları.
• Turan, İ. (1986). Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış (2. Baskı). İstanbul: Der Yayınları.
• Turan, O. (2022). Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi (30. Baskı). İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Yıldırak, K. (2023). Yerel Modernleşme ve Siyaset: Siyasal Katılma Davranışı Üzerine Bir Alan Araştırması -Malatya Örneği- Yüksek lisans tezi, Yeni Yüzyıl Üniversitesi, İstanbul.
• Weber, M. (2008). Bürokrasi ve Otorite (11. Baskı). (Çev. B. Akın). Ankara: Liberte Yayınları.