Establishment of Armenia State and Compulsory Immigration of Azerbaijan Turks from the Region (1906-1953)

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 377 - 398, 31.12.2020

Amrah Bayramov , Ahmet Edi

https://doi.org/10.31679/adamakademi.676719

Cited By: 1

Öz

The foundation of the Republic of Armenia, which exists today in the South Caucasus,

was laid after the occupation of the region by Tsarist Russia. The Armenians

formed their own state with  Russian supporting  Revan and surrounding a reas

within the borders of Northern Azerbaijan. In order to increase the number of Armenians

in these regions, Tsarist Russia, Iran and the Ottoman territories migrated

thousands of Armenians to the region. XX. in the first quarter of the century, Armenians

carried out massacres against the Muslim population in order to maintain

population superiority in the region. Thus, tens of thousands of  Muslims were

killed. Survivors were forced to migrate from the area. In addition, Armenians carried

out forced migration activities in the region in order to break the population

superiority of Muslims, who formed the majority in the region until 1991. These

systematic migrations by Armenians against Muslims in the region were carried

out between 1948-1953 and 1988-1991. With these migrations, the Armenians succeeded

in creating the state of Armenia without the Turks they wanted.

The “establishment of the state of Armenia and the forced migration of Azerbaijani

Turks from the region” mentioned in the study were discussed using the method of

document and document analysis from qualitative research methods. Thus, archival

documents, newspapers and first-hand sources describing the period were examined

and an objective study was uncovered.

Anahtar Kelimeler

Khanate of Revan, Northern Azerbaijan, Armenia, Soviet Russia, Muslim, Turkish, Migration

Ermenistan Devleti’nin Kurulması ve Bölgeden Azerbaycan Türklerinin Zorunlu Göç Ettirilmesi (1906-1953)

Öz

Güney Kafkasya’da günümüzde mevcut olan Ermenistan Cumhuriyeti’nin temeli Çarlık

Rusya’nın bölgeyi işgali sonrası atılmıştır. Kuzey Azerbaycan sınırları içinde yer

alan Revan ve çevre bölgelerinde Rus desteği ile Ermeniler kendi devletlerini oluşturmuştur.

Bu bölgelerde Ermeni nüfus sayısını artırmak için Çarlık Rusya, İran ve

Osmanlı topraklarından binlerce Ermeni’yi göç ettirerek bölgeye yerleştirmiştir. XX.

yüzyılın ilk çeyreğinde Ermeniler bölgede nüfus üstünlüğü sağlamak için Müslüman

nüfusa karşı katliamlarını gerçekleştirmişlerdir. Böylece on binlerce Müslüman öldürülmüştür.

Hayatta kalanlar ise bölgeden göç etmek zorunda kalmışlardır. Buna ilave

olarak Ermeniler, 1991 yılına kadar bölgede çoğunluğu oluşturan Müslümanların nüfus

üstünlüğünü kırmak için bölgede zorunlu göç faaliyetlerini gerçekleştirmişlerdir.

Ermeniler tarafından bölgedeki Müslümanlara karşı girişilen bu sistematik göçler

1948-1953 ve 1988-1991 yılları arası gerçekleştirilmiştir. Bu göçler ile Ermeniler, istedikleri

Türksüz Ermenistan Devleti’ni oluşturmayı başarmışlardır.

Çalışmada bahsi geçen “Ermenistan Devleti’nin Kurulması ve Bölgeden Azerbaycan

Türklerinin Zorunlu Göç Ettirilmesi”, nitel araştırma yöntemlerinden doküman ve

belge analizi yöntemi kullanılarak ele alınmıştır. Böylece arşiv belgeleri, gazeteler ve

dönemi anlatan birinci elden kaynaklar incelenerek objektif bir çalışma ortaya çıkarılmıştır

Anahtar Kelimeler

Revan Hanlığı, Kuzey Azerbeycan, Ermenistan, Sovyet Rusya, Müslüman, Türk, Göç

Kaynakça

• Azerbaycan Respublikası Devlet Arşivi (ARDA), fond 970, siyahı 1, iş 15.
• ARDA, f 970, s1, iş 113.
• ARDA, f.411, s.28, iş.677.
• ARDA, f.411, s.28, iş.34.
• Собрание Узаконений и Распоряжений Рабоче-Крестьянского Правительство А. С. С. Р, за 1923 г, Издание Народного Комиссариата Юстиции А. С. С. Р, Баку, 1925 г.
• Azerbaycan Gazetesi.
• Azatlık Gazetesi.
• Halk Gazetesi.
• Aliyev, F & Hasanov, U. (2007). İrevan Hanlığı, Şark-Garp Yayınları. Bakü.
• Arif, E. (2004). Kafkasya Jeopolitiğinde Rusya, İran, Türkiye Rekabeti ve Ermeni Faktörü, Natürel Yayınları. Ankara.
• İsmayılov, M. (2007).Azerbaycan Tarihi XIX. Yüzyıl, IV Cilt, Elm Yayınları. Bakü.
• Karabağ Özgürlük Örgütü. (2009). Ermeni Vahşetleri (1905-1906; 1918-1920), Biznesmen Namig Habibov Matbaası. Bakü.
• Kurbanlı, E. (2004). Azerbaycan Türklerinin Ermenistan'dan Göçürülmesi, Ağrıdağ Yayınları. Bakü.
• Paşayev, A. (2013). Azerilerin Ermenistan SSC'den Göçürülmesi (1948-1953); Belgeler Toplusu, Zerdabi LTD Yayınları. Bakü.
• Çıraqzade, V. (1992).İstiklal Yollarında, Azerneşr. Bakü.
• Mahmudov, Y & Valiyev, H. (2016).Azerbaycan Halkına karşı 1918 Soykırımları, Azerbaycan Tarihçileri İçtimaı Birliği Yayınları. Bakü.
• Esedov & Memmedov. (1992). Ermenistan Azerileri ve Onların Acı Kaderi, Azerbaycan Yayınları. Bakü.
• Mustafa, N. (2015). İrevan Şehri; Türk-İslam varlığı nasıl yok edildi, Berikan Yayınevi. Ankara.
• Necefli, G. (2014). Doğu Anadolu, Nahcivan ve İrevan Bölgelerinde Ermenilerin Türk-Müslüman Ahaliye Karşı Yaptıkları Soykırımlar (1918-1920), Turhan Yayınları. Bakü.
• Ordubadi, Memmed, S. (2007). Kanlı Yıllar, Kafkasya Yayınları. Bakü.
• Seferli, F. (2018). Sözde Ermeni Soykırımı ve Tarihi Hakikatler, Ecemi Yayınları. Nahcivan.
• Bayramova, A. (2015)."Erivan Hanlığının Bazı Etnotoponimlerinin Sözcüksel-Anlamsal Özellikleri", Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 8(16), 213-229.
• Kızılkaya, O. (2014). "Günümüzün Ermenistan Coğrafyasında Türk Nüfusun Tarihi Süreçteki Durumu", Yeni Türkiye Dergisi, 20(63), 2599-2603.
• Hasanoğlu. M, Süleymanlı, N. (2013). "Ermenistan Devleti'nin Oluşumu Sürecinde Güney Kafkasya'da Nüfus Mücadelesi ve Azerbaycan", Avrasya İncelemeleri Dergisi, 2(2), 289-303.
• Mustafayev, B. (2013). "Resulzade Hükumeti Dönemi ve Yaşanan Terör Olayları (1918-1920)", Avrasya İncelemeler Dergisi, C(2), 205-231.
• Mustafayev, B. (2013). "Sovyetler Döneminde Rusya'nın Dağlık Karabağ Politikası", Karadeniz Araştırmalar Dergisi, (39), 53-68.
• Memmedova, İ. (2017). "İrevan Hanlığının Nüfusu", Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 4(11), 25-57.
• Saydam, A. (1990). "Rusya'nın Kafkasya'yı İşgali". Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 243-261.
• Şıhaliyev, E. (2016). "Güney Kafkasya'da Britanya'nın Ermeni Politikası", İRS Dergisi, 3(26), 34-41. Lisansüstü Tezler
• Mustafayev, B. (2009). Ermenilerin Kuzey Azerbaycan’daki Faaliyetleri (1905-1920), (Yayınlanmamış doktora tezi).Ege Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• ATA Şevkiye, D. (2010). Dağlık Karabağ Sorunu, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Karadeniz Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Web1- http://www.fao.org/nr/water/aquastat/countries_regions/ARM/ARM-CP_eng.pdf
• Web2- http://www.virtualkarabakh.az/az/post-item/3/27/irevan-tarixi-melumat.html
• Web3- URL:http://haypedia.com/makale/Osmanl%C4%B1%20Tarihi/0e7350d3-7495-45a6-8573-76f381bacbe8.
• Web4- URL:http://dergipark.gov.tr/download/article-file/26215