Kuşaklararası Manevi Güçlenme Eğitimi Programı İlkokul 4. Sınıf Öğrencileri ile Uygulama Örneği

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 71 - 100, 30.12.2021

Esra Aydınbaş

https://doi.org/10.31679/adamakademi.970011

Öz

Bu araştırma, okullarda kuşaklararası öğrenme programlarının özgün bir örneği olarak Kuşaklararası Manevi Güçlenme Eğitimi Programını ortaya koymakta ve programın çocuklar üzerindeki yansımalarını ele almaktadır. Taba-Tyler modeli esas alınarak geliştirilen program 12 oturumda, değer merkezli bir yaklaşımla hazırlanmıştır. Değişen toplumun göz ardı edilen ihtiyaçlarına eğilerek geleneksel ve kültürel değerlerin yeniden yapılandırılması ve güçlendirilmesi amacıyla toplumsal sorunlar ve yeniden kurmacılık felsefesini esas alan tasarımların bir örneği olan program, sosyal tecrit ve kuşaklararası mahrumiyete karşı kültürel kodlarımız ekseninde geliştirilecek politikalara bir öneri niteliği taşımaktadır. Bir örneğinin ilkokul ve huzurevinde denendiği Kuşaklararası Manevi Güçlenme Eğitimi Programının çocuklar üzerindeki yansımaları psikolojik sağlamlık ve insani değerler düzeyi açısından değerlendirilirken ayrıca çocukların, insani değerler, aile bağları ve farklı kuşaklara ilişkin algısı üzerindeki yansımaları ele alınmıştır. Bir karma yöntem araştırması olan çalışmanın nicel boyutunda; deneysel desenlerden yarı deneysel desen benimsenerek ilkokul 4. sınıfa devam eden 61 çocuktan oluşan çalışma grubu, deney ve kontrol gruplarına ayrılmıştır. Yalnızca deney grubuna uygulanan programın öncesinde ve sonrasında her iki gruba da ön test ve son test uygulanarak veri elde edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise fenomonolojik model benimsenerek, yarı yapılandırılmış görüşme ve belge incelemesi teknikleri ile elde edilen veriler betimsel analizle çözümlenmiştir. Çocukların kavramlarında meydana gelen değişiklikler, programın değerler açısından kuşaklararası bir benzerlik oluşturduğunu gösterirken aynı zamanda insani değerler ile aile ve kuşaklararası ilişkilere ilişkin algıları açısından çocuklar üzerinde olumlu bir gelişmeye işaret etmektedir. Bu bulgular bağlamında program, kültürel aktarım ve toplumsal uyum sürecine sunması beklenen katkılar açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kuşaklararası öğrenme programları, ilkokul, huzurevi, çocuk, yaşlı, sosyal değişim, demografik dönüşüm, aile bağları, kuşaklararası ilişkiler, insani değerler, manevi güçlenme

Destekleyen Kurum

Bu araştırma 100/2000 YÖK Doktora Burs Programı kapsamında desteklenmiştir.

The Last Witnesses of The Tradition And The Children Intergenerational Spiritual Empowerment Training Program An Example of Application with Primary School Fourth Graders

Öz

This study describes the Intergenerational Spiritual Empowerment Training Program as an original example of intergenerational learning programs in schools and discusses the effects of the program on children. The 12-session program, developed based on the Taba-Tyler model, has been designed with a value-centered approach. The program is an example of the designs that rely on social problems and reconstructions with a view to restructuring and reinforcing traditional and cultural values by focusing on the ignored needs of changing society, and it constitutes a proposal for the policies that will be developed in line with our cultural codes against social isolation and intergenerational deprivation. The effects of the Intergenerational Spiritual Empowerment Training Program, first implemented at a primary school and nursing home, on children were assessed in terms of resilience and humanitarian values and, at the same time, its effects on children were assessed based on humanitarian values, family ties, and their perception on different generations. The research was designed as a mixed-methods study, an experimental design was adopted for its quantitative dimension, and the study group of 61 children who attended the fourth grade of primary school was divided into experimental and control groups. Before and after the implementation of the program for the experimental group, both groups were given pre-tests and post-tests. Phenomenological model was adopted for the qualitative dimension of the study, and the data obtained through semistructured interviews and document analysis were analyzed using descriptive analysis. Changes to the concepts of children not only show that the program has created an intergenerational similarity in terms of values but also signify a positive development for children as regards their humanitarian values and perceptions about family and intergenerational relations. In the light of these findings, the program is of critical importance for the contributions it will make to the process of cultural transfer and social harmony.

Anahtar Kelimeler

Intergenerational Learning Programs, Nursing Home, Child, Elderly, Social Change, Intergenerational Ties, Humanitarian Values, Spiritual Empowerment.

Kaynakça

• Abay, A. R., & Demir, S. A. (2014). Belli Parametrelere Göre Kuşaklararası Sosyal Değişme (Aile Değerleri Üzerine Bir Karşılaştırma). Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), 125-151.
• Adıgüzel, A. (2020). Eğitimde Program Geliştirme ve Değerlendirme. Oral. B. ve Yazar T. İçinde, Eğitimde Program Geliştirme Süreci (s. 175-201). Ankara: Pegem Akademi
• Adjaye, J. K., & Aborampah, O. M. (2004). Intergenerational Cultural Transmission Among the Akan of Ghana. Journal of Intergenerational Relationships, 23-38.
• Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı I. Yaşlılık Şurası. (2019). I. Yaşlılık Şurası 20-22 Şubat 2019 Sonuç Bildirgesi. I. Yaşlılık Şurası: http://www.yasliliksurasi.gov.tr/yayinlar.html adresinden alınmıştır
• Alkan, V., Şimşek, S. ve Armağan Erbil, B. (2019). Karma yöntem: Öyküleyici alanyazın incelemesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(2), 559-582
• Apak, H. (2018). Güçlendirme ve Maneviyata Duyarlı Sosyal Hizmet. The Journal of Academic Social Science Studies, 399-412.
• Arslan, G. (2015). Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği’nin (ÇGPSÖ-12) Psikometrik Özellikleri: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 1-12.
• Bandura, A. (1989). Social cognitive theory. In R. Vasta (Ed.), Annals of child development. Vol. 6. Six theories of child development (pp. 1-60). Greenwich, CT: JAI Press.
• Barni, D., Ranieri, S., & Scabini, E. (2012). Value similarity among grandparents, parents, and adolescent children: Unique or stereotypical? Journal Family Science, 46-54.
• Bee, H., & Boyd, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri.(14. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Cabanillas, C. (2011). Intergenerational learning as an opportunity to generate new educational models. Journal of Intergenerational Relationships, 9(2), 229-231.
• Canatan, A. (2008). Toplumsal Değerler ve Yaşlılar. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 62-71.
• Ceylan, H. (2015). Sosyal değerden sosyal soruna yaşlılık: geleneksel toplumdan modern topluma değişen yaşlılık algısı. H. Ceylan içinde, Modern Hayat ve Yaşlılık (s. 25-54). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ceylan, H. (2018). Kırgız Toplumunda Yaşlılık ve Yaşlının Sosyal Statüsü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 507-519.
• Crites, M. S. (2008). Child Development and Intergenerational Programming. Journal of Children in Contemporary Society, 33-43.
• Çakıcı, M.İ Oğuzhan, A., Özdil, T., (2015) İstatistik Ekin Kitabevi, 2. Baskı, Bursa
• Çiftçioğlu, H., Polat, Ö. A., & Eren, E. (2016). Kişilik Gelişimi. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 166-177.
• Demirel, Ö. (2020). Eğitimde Program Geliştirme Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi
• Dilmaç, B. (2007). Bir Grup Fen Lisesi Öğrencisine Verilen İnsani Değerler Eğitiminin İnsani Değerler Ölçeği ile Sınanması Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Elkind, D. (1999). Çocuk ve Toplum - Gelisim ve Egitim Üzerine Denemeler. Ankara: Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Arastırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• ENIL [European Network for Intergenerational Learning] (2012). Intergenerational Learning and Active Ageing. European Report.
• Ergün, M., & Özsüer, S. (2006). Vygotsky’nin Yeniden Değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 269-292.
• Erikson, E. H. (2014). İnsanın Sekiz Evresi. (G. Akkaya, Çev.) İstanbul: Okyanus Yayınları.
• European Map of Intergenerational Learning. (2020, 04 21). http://www.emil-network.eu/what-is-intergenerational-learning/ adresinden alınmıştır
• Findsen, B., & Formosa, M. (2011). Lifelong Learning in Later Life A Handbook on Older Adult Learning. International Issues in Adult Education .
• Frankl, V. (1995). İnsanın Anlam Arayışı. (S. Budak, Çev.) Ankara: Öteki Yayınevi.
• Grace Living Centers. (2018). 03 25, 2020 tarihinde Grace Living Centers: http://www.gracelivingcenters.com/jenks-photos/ adresinden alındı
• Greene, J.C., Caracelli, V.J. and Graham, W.F. (1989) ‘Toward a Conceptual Framework for Mixed-method Evaluation Designs’, Educational Evaluation and Policy Analysis 11(3): 255–74.
• Güngör, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar Ahlâk Psikolojisi, Ahlâkî Değerler ve Ahlâkî Gelişme. İstanbul: Ötüken.
• Gürses, İ., & Kılavuz, M. A. (2011). Erikson’un Psiko-Sosyal Gelişim Dönemleri Teorisi Açısından Kuşaklararası Din Eğitimi ve İletişiminin Önemi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 153-166.
• Kaplan, M. S. (2001). School-Based Intergenerational Programs. Hamburg: UNESCO Institute for Education.
• Kerka, S. (2003). Intergenerational Learning and Social Capital. Columbus: ERIC Clearinghouse on Adult, Career, and Vocational Education.
• Krašovec, S. J., & Kump, S. (2010). The concept of intergenerational education and learning. TANDEMS GO!, 14.
• Kur'an-ı Kerim Meali. (2011). (H. Altuntaş, & M. Şahin, Çev.) Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Layder, D. (2006). Sosyal Teoriye Giriş. (Ü. Tatlıcan, Çev.) İstanbul: Küre Yayınları.
• Liang, J., & Luo, B. (2012). Toward a discourse shift in social gerontology: From successful aging to harmonious aging. Journal of Aging Studies, 327-334.
• Loewen, J. (1996). Intergenerational Learning: What If Schools Were Places Where Adults and Children Learned Together? ABD: ERIC.
• Lyashenko, M. S., & Frolova, N. H. (2014). LMS projects: A platform for intergenerational e-learning collaboration. Education and Information Technologies, 19(3), 495-513.
• Moberg, D. O. (2005). Research in Spirituality, Religion, and Aging. Journal og Gerontological Social Work, 11-40.
• Myers, J. E. (2018). Empowerment for Later Life. Michigan : Eric.
• Newman, S., & Hatton-Yeo, A. (2008). Intergenerational learning and the contributions of older people. Ageing horizons, 8(10), 31-39.
• Ocak, M. A. (2015). Öğretim Tasarımı Kuramlar, Modeller ve Uygulamalar. Ankara: Anı Yayıncılık
• Okumuş, E. (2009). Toplumsal Değişme ve Din. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 323-347.
• Özbolat, A. (2016). Beşikten Mezara: Yaşlılığın Sosyolojisi ve Din -Adana Örneği-. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 53-76.
• Özmete, E. (2017). Türkiyede Kuşaklararası Dayanışmanın Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Schwartz, S. H. (2005). Basic human values: Their content and structure across countries. A. Tamayo, & J. Porto içinde, Valores e comportamento nas organizações (s. 21-55). Petrópolis: Vozes.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim Öğrenme ve Öğretim (Kuramdan Uygulamaya). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Şimşek, A. (2012). Araştırma Modelleri. Şimşek, A. içinde, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. (s. 80-106). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Tam, K.-P. (2015). Understanding Intergenerational Cultural Transmission Through the Role of Perceived Norms. Journal of Cross-Cultural Psychology, 1-7.
• Tosun, C., & Bakar, H. S. (2016). Din Öğretiminde Metin Yoluyla Aktif Öğrenme. C. Tosun içinde, Ortaokul 5-8 Düşünen Sınıflarda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretimi (s. 123-156). Ankara: Pegem Akademi.
• Toy, Binerd & Tosunoǧlu, N.G.. (2007). Sosyal bilimler alanindaki araştirmalarda bilimsel araştirma süreci, istatistiksel teknikler ve yapilan hatalar. Gazi Üniversitesi Ticaret Ve Turizm Eǧitim Fakültesi Dergisi. 1. 1-20.
• Ventura-Merkel, C., & Parks, E. (1984). Intergenerational programs: A catalogue of profiles. National Council on the Aging.
• Yapıcı, M. (2014). Yapılandırmacılık. İ. Yıldırım içinde, Eğitim Psikolojisi (s. 549-572). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yavuz, K. (2012). Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Yıldırım, F. (2015). Çocukların Dünyasına Yaşlıları Dahil Etmek. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 275-296.
• Yıldız, M. (2007). Çocuklarda Tanrı Tasavvurunun Gelişimi. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Yusupu, R. (2017). Yaşlılık Sorunlarıyla Baş Etmede Maneviyat ve Manevi Danışmanlık. H. Ekşi içinde, Psikoterapi ve Psikolojik Danışmada Maneviyat Kuramlar ve Uygulamalar (s. 353-374). İstanbul: Kaknüs.