BİLİM VE SANAT MERKEZLERİNE DEVAM EDEN İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA TUTUMLARI

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 119 - 139, 31.12.2024

Gülcan Gültekin , Ayfer Şahin

Öz

Bu araştırma, özel yetenekli öğrencilerin okuma tutumlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı bu betimleme çalışmasında araştırmanın örneklemini İç Anadolu Bölgesindeki bir il merkezi ve bu ile bağlı bir ilçe merkezindeki iki Bilim ve Sanat Merkezinin 3. ve 4. sınıflarında öğrenim gören ve araştırmaya istekli olarak katılan 58 özel yetenekli öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada “Kişisel Bilgi Formu” ve “Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Tutum Ölçeği” veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Veriler özel bir istatistik programı ile parametrik olmayan analiz tekniklerinden Kruskal Wallis H testi ile Mann Whitney U testi kullanılarak analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışma sonunda özel yetenekli BİLSEM öğrencilerinin okuma alışkanlıklarına yönelik tutumlarının yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. BİLSEM’e devam eden özel yetenekli öğrencilerin okuma tutumlarının cinsiyet, sınıf düzeyi, anne ve babaların eğitim düzeyi, evlerinde kitaplık olması, kitap okuma sıklığı değişkenleri açısından anlamlı düzeyde farklılık olmadığı saptanmıştır. Annelerinin ve babalarının kitap okuma durumlarında anne ve babaları her zaman kitap okuyanlar lehine, bilgisayar ve internette zaman geçirme durumlarında günde 1 saat ve daha az zaman geçirenler lehine anlamlı fark oluştuğu belirlenmiştir. Öğrencilerin okuma alışkanlığı kazanmalarında en çok öğretmenlerinin ve annelerinin rolü olduğu görülmüştür. Kitap okumalarına engel olan durumların ise ödevlerin çokluğu ve sesli ortam olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilim ve sanat merkezi, okuma tutumu, özel yetenekli öğrenci

Kaynakça

• Aküzüm, L. (2021). Ortaokul öğrencilerinin okuma kültürlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
• Alevli̇, O. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin okuma alışkanlığında ailelerinin duyarlılığı. Milli Eğitim Dergisi, Özel sayı 1, 129-142.
• Aytaş, G., ve Altunbay, M. (2016). İlköğretim öğrencilerinin okuma profilinin “okuma eğilimleri” bağlamında incelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 8(14), 165-190.
• Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve ilgileri üzerine bir araştırma, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A. (2016). Okuma ve anlama eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Bayat, N. and Çetinkaya, G. (2018). Reading habits and preferences of secondary school students. ElementaryEducation Online, 17(2), 984-1001.
• Bekar, Ü. (2005). İlköğretim 5.sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı kazanmalarında ailenin rolü. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bonds, C. ve Bonds, L. (1983). Reading andthe gifted student, RoeperReview, 5(3),4-6.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Çeçen, M., ve Deniz, E. (2015). Lise öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları (Diyarbakır İli örneği). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 193-212.
• Çiçek Çetinkaya, S. (2004). Afyon merkezindeki ilköğretim 8.sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Deniz, S. ve Tuna, S. (2006). İlköğretim öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutumları: Köyceğiz örneklemi. Millî Eğitim Dergisi, 170, 339-345.
• Dökmen, Ü. (1994). Okuma becerisi, ilgisi ve alışkanlığı üzerine psiko-sosyal bir araştırma (1. Baskı). İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Ekinci, E. (2007). Eğitimin ekonomik temelleri. Ö. Demirel ve Z. Kaya (Yay. haz.). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 161-198.
• Gömleksiz, M. N. (2004). Kitap okuma alışkanlığına ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 185-195.
• Gönen, M., Çelebi Öncü, E. ve Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5., 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 32(164), 7-35.
• Guthrie, J. T. and Wigfield, A. (2000). Engagement and motivation in reading. In handbook of reading research, Volume III. Kamil, M. L., Mosenthal, P. B., Pearson, P. D. and Barr, R. (Editors). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
• İnceoğlu, M. (2010). Tutum algı iletişim (5. Baskı). İstanbul: Beykent Üniversitesi Yayınları.
• Kadıoğlu Ateş, H. ve Mazı, M. G. (2017). Türkiye’de üstün yetenekliler eğitimi ile ilgili yapılan lisansüstü tezlere genel bir bakış. Journal of Gifted Education and Creativity, 4(3), 33-57.
• Kalaycı, Ş. (Ed.) (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karadayı, F., 2019, Bilim ve sanat merkezlerine devam eden 5, 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlık ve eğilimlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim dalı, Özel Eğitim Bilim Dalı, Konya.
• Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Köroğlu, İ.Ş. (2014). Üstün Yetenekli Çocukların Sosyal Medya Kullanımı Motivasyonları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Kuşdemir, Y. (2019). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 75-86.
• Ley, T. C., and Trentham, L. L. (1987). The reading attitudes of gifted learners in grades seven and eight. Journal for the Education of the Gifted, 10(2), 87-98.
• McKenna, M. C., Conradi, K., Lawrence, C., Jang, B. G., and Meyer, J. P. (2012). Reading attitudes of middle school students: Results of a US survey. Reading research quarterly, 47(3), 283-306.
• McKenna, M. C., Kear, D. J., and Ellsworth, R. A. (1995). Children's attitudes toward reading: A national survey. Reading Research Quarterly, 8 (30),934-956.
• MEB. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (1-5. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Ders Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Mete, G. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma (Malatya ili örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-66. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423875351.pdf sayfasından 09.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Ogurlu, Ü. (2014). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin okuma ilgisi, tutumu ve eleştirel okuma becerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(2) 29-41.
• Okur, A, Özsoy, Y. (2013). Üstün zekâlı öğrencilerin Türkçe dersine yönelik tutumlarının incelenmesi: Bartın BİLSEM örneği. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 254-264.
• Özdemir, S. ve Şerbetçi, H. (2018). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları (Bartın örneklemi). İlköğretim Online, 17(4), 2110-2123.
• Tabachnick, B.G. and Fidell, L.S. (2006). Using multivariate statistics, 5th ed. Boston: Allynand Bacon. Taguchi, G. (1993). Taguchi Methods: Design of Experiments. Dearborn, MI: ASI Press
• Taşkın, Ç. Ş. ve Aygün, H. E. (2017). İlkokul öğrencilerinin okuma tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 16(3), 1120-1136.
• Şahin, A. (2009). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının sosyo-ekonomik düzeylerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.5(2), 215-232.
• Şahin, A. (2012). İlköğretim 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının sosyo-ekonomik düzeylerine göre incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 367-388.
• Şahin, A. ve Gültekin, G. (2022). Z kuşağının okuma tercihleri. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 29-45.
• Ünal, M. (2012). 6. sınıf öğrencilerinin okuma tutumlarının okuduğunu anlamaya olan etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Ünal D., Demirtaş, Z. ve Gür Erdoğan, D. (2018). Üstün/özel yetenekli öğrencilerde okuma alışkanlığı. Millî Eğitim Dergisi, Özel sayı,109-127.
• Ünal, D. (2019). Özel yetenekli öğrencilerin okuma alışkanlığına yönelik tutumları ile yazma eğilimleri. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Yılmaz, B. (2000). Çok kültürlü toplumlarda etnik azınlık çocuklarının okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları. Türk Kütüphaneciliği, 14(4), 451- 465.