Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Biyoteknoloji ve Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) Konularında Tutumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 1, 37 - 57, 12.07.2019

Zeliha Kıvanç Aslı Görgülü Arı

Öz

Bu çalışmanın
amacı Genetik ve Biyoteknoloji Dersinin fen bilgisi öğretmen adaylarında
biyoteknoloji ve GDO konularına yönelik farkındalık düzeylerine etkisini
belirlemektir. Araştırmanın örneklemini 2016-2017 bahar döneminde Yıldız Teknik
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Matematik Fen Bilimleri Anabilim Dalı Fen Bilgisi
Bilim Dalı Genetik ve Biyoteknoloji dersine kayıtlı öğretmen adayları
oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarına dönem başında ve dönem sonunda iki farklı
biyoteknoloji tutum ölçeği ve essey tipi test uygulanmıştır. Araştırmada nitel
ve nicel bir araştırma yöntemleri bir arada kullanılmış olup elde edilen
veriler SPSS 17.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiş ve nitel analiz
tablosu oluşturularak yapılmıştır. Öğretmen adaylarının uygulama sonrası
tutumlarının anlamlı düzeyde farklılaşmadığı fakat yapılan nitel araştırmada
farkındalık düzeylerinde pozitif yönlü anlamlı bir fark tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Biyoteknoloji, GDO, Tutum, Hizmet Öncesi Eğitim

Kaynakça

• Akçay, S. (2016). “The analysis of prospective teachers’ biotechnology perception through metaphors” Inonu University Journal of the Faculty of Education, 17(3), 139-151. DOI: 10.17679/inuefd.17328379
• Akçay, S. (2017). “Öğretmen adaylarının genetiği değiştirilmiş gıdalar ile ilgili algıları” Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 11(2), 365-382
• Aydın, D. (2012). “Dünyada ve Türkiye’de tarım biyoteknolojisindeki gelişmeler üzerine karşılaştırmalı bir analiz” Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü. Ankara.
• Aydoğmuş, O. (2013). “Ortaöğretim biyoloji dersinde biyoteknoloji konusunun laboratuvar destekli anlatılmasının öğrencilerin başarısı üzerine etkisi” Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Fen Ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümü Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı. Ankara
• Baltacı, S. (2013). “Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının sosyobilimsel bir konudaki (gdo’lu besinler) öğretim öz yeterlilikleri ve bu yeterliliklerin epistemolojik inançlar ile ilişkileri” Yüksek Lisans Tezi Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilimdalı. Bolu
• Bilen, K. & Özel, Ö. (2012). “Üstün yetenekli öğrencilerin biyoteknolojiye yönelik tutumları” Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen Ve Matematik Eğitimi Dergisi (Efmed) 6(2), 135-152.
• Çağlar, F.A. (2012). “Lise öğrencilerine yönelik model bir modern biyoteknoloji - tüketici eğitimi programının geliştirilmesi ve uygulanması” Doktora Tezi Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü. Ankara
• Çamur, E. (2016). “Biyoloji öğretmen adaylarının biyoteknoloji uygulamalarına yönelik tutumları ile bilimsel epistemolojik inançları arasındaki ilişki” Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• Çankaya, C. & İşçen, C.F. (2015). “Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetiği değiştirilmiş organizmalara (GDO) dair bilgi düzeylerinin ve görüşlerinin belirlenmesi” The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Number: 32, 537-554.
• Çelik, O. (2009). “Ortaöğretim düzeyinde biyoteknoloji öğretiminin etkililiğinin değerlendirilmesi” Yüksek Lisans Tezi Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Anabilim Dalı Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya
• Çiçekci, O. (2008). “İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin transgenik ürünler (gdo) konusundaki bilgilerinin ve görüşlerinin belirlenmesi” Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı. Ankara
• Darçın, E.S. (2007). “Fen-teknoloji ve biyoloji ögretmen adayları için biyoteknoloji eğitiminin deneysel planlanması” Doktora Tezi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• Demiral, Ü. & Türkmenoğlu, H. (2018) “Fen bilgisi öğretmen adaylarının GDO'lu besinlerle ilgili risk algılarının incelenmesi” Turkish Studies Educational Sciences 13(19), 513-532 DOI: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14066
• Doğru, M.S.(2010). “İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Biyoteknoloji İle İlgili Yaklaşımları Ve Bilgi Seviyelerinin Ölçülmesi” Yüksek Lisans Tezi Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı. Kastamonu
• Erdoğan, A., Özsevgeç, L.C. & Özsevgeç, T. (2014). “Öğretmen adaylarının genetik okuryazarlık düzeyleri üzerine bir çalışma” Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen Ve Matematik Eğitimi Dergisi (Efmed) 8 (2), 19-37
• Eroğlu, S. (2006). “Görsel ve işitsel materyal kullanımının ortaögretim 3. sınıf öğrencilerinin biyoteknoloji ile ilgili kavramları öğrenmeleri ve tutumları üzerine etkisi” Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Eş, N.E. (2010). “Biyoteknolojik gıdaların kullanımı bağlamında ilköğretim öğrencilerinin sürdürülebilir tüketim tercihlerinin proje tabanlı öğrenme yaklaşımıyla oluşturulması” Yüksek Lisans Tezi Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Bilimleri Anabilim Dalı. Muğla
• Fırat, E.A. (2015). “Web 2.0 araçlarıyla desteklenen öğretimin öğretmen adaylarının biyoteknoloji okuryazarlıklarına etkisi” Doktora Tezi İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı. Malatya
• Gürkan, G. & Kahraman, S.(2018) “Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeyleri” Karaelmas Journal of Educational Sciences 6 (2018), 25-39
• Gürkan, G. (2013). “Fen bilgisi öğretmen adayları ve öğretmenlerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması” Yüksek Lisans Tezi İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı. Malatya
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (15.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılınçcıoğlu, A.(2016). “ İlköğretim 8.sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programının öğrencilerde biyoteknolojiye karşı ilgi uyandırabilme seviyesinin araştırılması” Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Orta Öğretim Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı. Ankara
• Koçak, N., Türker, T., Kılıç, S. & Hasde, M. (2010). “Öğrencilerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki bilgi, tutum ve davranışlarının belirlenmesi” Gülhane Tıp Dergisi 2010 (52) 198-204
• Koçyiğit, A. (2015). “Fen bilimleri öğretmenlerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) ve ürünleri konusunda bilgi düzeyleri, öz yeterlik inançları, tutum ve risk algılarının belirlenmesi” Yüksek Lisans Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı. Samsun
• Öcal, E. (2012). “İlköğretim fen bilgisi öğretmenlerinin biyoteknoloji (genetik mühendisliği) farkındalık düzeyleri” Yüksek Lisans Tezi İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı. Malatya
• Russo, M.T., Sunal, C.S. & Sunal, D.W. (2004). Teaching Bioethics. Science Activities. 41(3), 5-12
• Sıcaker, A. (2013). “Biyoteknoloji ve gen mühendisliği konusunda ortaöğretim öğrencilerine yönelik rasch analizi ve ölçek geliştirme” Yüksek Lisans Tezi Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi Anabilimdalı Biyoloji Eğitimi. Balıkesir
• Sinan, O. (2015). “Öğrencilerin biyoteknoloji ile ilgili bilgi ve tutumların farklı değişkenlere göre incelenmesi” Yyü Eğitim Fakültesi Dergisi (Yyu Journal Of Education Faculty),13(1), 183-201 Http://Efdergi.Yyu.Edu.Tr Issn:1305-2020
• Sönmez A. & Kılınç A. (2012). “Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının gdo’lu besinler konusunun öğretimine yönelik öz yeterlilikleri: bazı psikometrik faktörlerin muhtemel etkileri” Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen Ve Matematik Eğitimi Dergisi (Efmed) 6 (2), 49-76.
• Sönmez, A. (2011). “Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının GDO’lu besinler hakkındaki bilgileri risk algıları, tutumları ve böyle bir konunun öğretimine yönelik öz yeterlilikleri” Yüksek Lisans Tezi Ahi Evran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Kırşehir
• Sürmeli, H. & Şahin F. (2010). “Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji çalışmalarına yönelik tutumları” Eğitim ve Bilim 35,(155), 145-157
• Sürmeli, H. (2008). “Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği çalışmaları ile ilgili tutum, bilgi ve biyoetik görüşlerinin değerlendirilmesi” Doktora Tezi Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı
• Şentürk, P.(2009). “Öğretmen ve öğretmen adaylarının biyoteknoloji ile ilgili temel terim ve kavramları anlama ve algılamalarının araştırılması” Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Öğretmenliği Anabilimdalı. Konya
• Topçu, M.S. (2011). “Turkish elementary student teachers epistemological beliefs and moral reasoning” European Journal Of Teacher Education, 34(1), 99-125
• Topçu, M.S. (2017). “Sosyobilimsel konular ve öğretimi” (2. baskı) Ankara: Pegem Akademi Yayınları
• Turan, M. & Koç I. (2012). “Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji uygulamalarına yönelik tutumları” Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2(2), 74-83
• Turgut, D. (2018). “Öğretmen adaylarının biyoetik değerleri, bilimsel okuryazarlık ve empati beceri düzeylerinin sınıflar bazında incelenmesi” Yüksek Lisans Tezi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı. Denizli
• Uzun N. & Sağlam N. (2003). “Orta öğretim biyoloji programında genetik konularının değerlendirilmesi ve öğrencilerin genetiğe karşı ilgisinin saptanması” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 24: 129-136
• Yüce, Z. & Yalçın, N. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeyleri. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2261-16_05_2012- 10_53_15. pdf adresinden 08.02.2017 tarihinde edinilmiştir
• Yüce Z. (2011). “Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoteknoloji konusundaki bilgileri ve biyoteknoloji uygulamalarına yönelik biyoetik yaklaşımları: tutum, görüş ve değer yargıları” Doktora Tezi Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara