Fen Öğretimine Yönelik Tutum, İnanç ve Aktiviteleri Kullanma Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması ve Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 2, 15 - 29, 30.12.2020

Nilüfer Okur Akçay

Öz

Bu çalışmanın amacı, fen öğretimine yönelik tutum, inanç ve fen aktivitelerini kullanma durumları ölçeğinin Türkçeye uyarlamasının yapılarak okul öncesi öğretmenlerinin fene yönelik tutumlarının, inançlarının ve fen aktivitelerini kullanma durumlarının cinsiyete, yaş gruplarına, öğrenim durumlarına, kıdem durumlarına, görev yaptıkları okul türüne, sınıflarında bulunan çocuk sayılarına ve sınıflarında bulunan çocukların yaş gruplarına göre belirlenmesini sağlamaktır. Bu doğrultuda ölçek uyarlama çalışması yapılmış ve ölçek Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde farklı illerde görev yapan okul öncesi öğretmenlerine (N=291) uygulanmıştır. Ölçeğin açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda ölçeğin dört faktörlü bir yapısının olduğu tespit edilmiştir. Verilerin analizinde ayrıca Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine karşı tutum, inanç ve aktiviteleri kullanma durumu ölçeğinden almış oldukları puanların ortalamalarının ölçekten alınabilecek puan göz önünde bulundurulduğunda iyi düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, okul öncesi öğretmenlerinin ölçeğin her bir alt boyutundan elde edilen puanlarda cinsiyete, yaş gruplarına, eğitim düzeylerine, kıdem durumlarına, görev yaptıkları okul türüne, sınıflarında bulunan çocuk sayılarına ve sınıflarında bulunan çocukların yaş gruplarına göre anlamlı farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi öğretmeni, fen öğretimi, aktivite, tutum, inanç

Kaynakça

• Adak, A. (2006). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik tutumları ile düşünme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitiüsü, Denizli.
• Akçay, N.O. (2014). Okul öncesi öğretmeni adaylarının fene yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 30, 325-336.
• Akçay, N.O. (2015). Okul öncesı̇ öğretmen adaylarının fen öğretı̇mı̇ öz yeterlı̇k ı̇nançlarının çeşı̇tlı̇ değı̇şkenlere göre ı̇ncelenmesı̇. Route Educational and Social Science Journal, 2(4).
• Akman, B. (2003). Okulöncesinde fen eğitimi. Yaşadıkça Eğitim, 79, 14-16.

• Alabay, E. (2006). İlköğretim okul öncesi öğretmen adaylarının fen ile ilgili öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1).
• Alsop, S. (2003). Science education and affect. International Journal of Science Education, 25(9), 1043-1047.
• Alisinanoğlu, F., Özbey, S. ve Kahveci, G. (2015). Okul öncesinde fen eğitimi. Pegem Yayıncılık: Ankara.
• Aral, N., Kandır, A. ve Can, Y.M. (2001). Okul öncesi eğitim. İstanbul: Ya- Pa Yayınları.
• Arı, M., Öncü, E. Ç. (2008). Okul öncesi dönemde fen-doğa ve matematik uygulamaları. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Arslan, A. (2012). Predictive power of the sources of primary school students’ self-efficacy beliefs on their self-efficacy beliefs for learning and performance. Educational Sciences: Theory&Practise, 12(3), 1915-1920.
• Asma, L., Van Der Molen, J. W. & Van Aalderen-Smeets, S. (2011). Primary teachers’ attitudes towards science and technology. Professional Development for Primary Teachers in Science and Technology, 89-105.
• Ayvacı, H. Ş., Devecioğlu, Y. ve Yiğit, N. (2002). Okul öncesi öğretmenlerinin fen ve doğa etkinliklerindeki yeterliliklerinin belirlenmesi. V. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara. 

• Babaroğlu, A. ve Metwalley, E.O. (2018). Okul öncesi öğretmenlerin fen eğitimine ı̇lişkin tutumlarının ı̇ncelenmesi (Çorum ı̇li örneği). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, s.1-15.
• Balat, G.U., Akman, B., ve Günşen, G. (2018). Fen eğitimine karşı tutum, öz yeterlilik algısı ve bilişsel harita bulguları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 756-777.
• Bayram, N. (2004). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Bıkmaz, F.H. (2002). Fen öğretiminde özyeterlik ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Can, M. ve Şahin, Ç. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının fene ve fen öğretimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 13-26.
• Cho, H., Kim, J. & Choi, D. (2003). Early childhood teachers’ attitudes toward science teaching: A scale validation study. Educational Research Quarterly, 27 (2), 33-42.

• Çakmak, Ö. Ç. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının fen öğretime yönelik tutumları ile bazı fen kavramlarını anlama düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(3).
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları. Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• Dowdy, J. T. (2005). Relationship between teachers’ college science preparation and their attitudes toward science (Doctoral Dissertation). Texas A. & M. University-Commerce, USA.
• Elmas, H. ve Kanmaz, A.(2015). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 35-42.
• Erden, F.T. & Sönmez, S.(2011). Study of Turkish preschool teachers’ attitudes toward science teaching. International Journal of Science Education, 33(8), 1149-1168.
• Eroğlu, A. (2009). Faktör analizi. Kalaycı, Ş. (Ed). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (pp.321–331). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Faulkner-Schneider, L. A (2005). Child care teachers' attitudes, beliefs and knowledge regarding science and impact on early childhood learning opportunities. PhD Thesis. Oklahoma State University University.
• Fayez, M., Sabah, S.A. & Oliemat, E.(2011). Jordanian early teachers’ perspectives toward science teaching and learning. International Research in Early Childhood Education. 2(1), 76-95.
• Freedman-Doan, C., Wigfield, A., Eccles, J. S., Blumenfeld, P., Arbreton, A. & Harold, R. (2000). What am I best at? Grade and gender differences in children’s beliefs about ability improve- ment. Journal of Applied Developmental Psychology, 21, 379–402.
• Güven, E.D. ve Cevher, F. N. (2005). Okul öncesi öğretmenlerinin sınıf yönetimi becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Pamukkale University Educational Faculty, 2(18), 1-22.
• Hamurcu, H. (2006). Okulöncesi öğretmen adaylarının fen öğretimi hakkındaki görüşleri. 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara: 7-9 Eylül 2006.
• Ho, R. (2006). Handbook of univariate and multivariate data analysis and ınterpretation with SPSS. London & New York: Chapman & Hall/CRC Taylor and Francis Group.
• Kalley, M. & Psillos D. (2001). Pre-school teachers’ content knowledge in science: Their understanding of elementary science concepts and of issues raised by children’s questions. International Journal of Early Years Education, 9(3), 165-179.
• Kallery, M. (2004). Early years teachers’ late concern sand perceived needs in science: An exploratory study. Europan Journal of Teacher Education, 27(2), 147-165.
• Karamustafaoğlu, S. ve Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,1, 65-81.

• Karaoğlu, M. (2002). Okul öncesi eğitim kurumlarında istenmeyen davranışlar ve yönetimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kocabıyık, F. (2011). Milli Eğitim Bakanlığı ve okul öncesi eğitim. Eğitime Bakış Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 20, 3-4.
• Lind, K. (1998). Science in early childhood: Developing and acquiring fundamental concepts and skills. Paper presented at the Forum on early Childhood Science, Mathematics and Technology Education (Washington, DC, February 6-8, 1998).
• Oklahoma Early Learning Guidelines (2004). Oklahoma department of human services, division of child care. http://www.okdhs.org/childcare/SpecialInt/OEL_Guidelines.pdf adresinden alınmışır.
• Poyraz, H. ve Dere, H. (2001). Okul öncesi eğitiminin ilke ve yöntemleri. 
Anı Yayınları, Ankara, 2001.
• Saçkes, M., Akman, B. ve Trundle, K.C. (2012). Okulöncesi öğretmenlerine yönelik fen eğitimi dersi: lisans düzeyindeki öğretmen eğitimi için bir model önerisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 6(2), 1-26.
• Sansar, S.B. (2010). Okul öncesi öğretmenlerin fen öğretimine yönelik tutumları ile fen etkinliklerinde kullandıkları yöntemler arasındaki ı̇lişkinin ı̇ncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Sı̇msar, A. (2013). Turkish students’ attitudes towards science in early childhood education. Master thesis of the school of education and allied professions of the university of Dayton, Ohio.
• Sönmez, S. (2007). Preschool teachers’ attitudes toward science and science teaching. Unpublished Master Thesis, METU, Ankara, Turkey.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 74-79.
• Şahin, F. (2000). Okul öncesinde fen bilgisi öğretimi ve aktivite örnekleri. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Thompson, C.L. & Shrigley, R.L. (1986). What research says: Revising the science attitudes scale. School Science and Mathematics, 86(4), 331–343.
• Tuncer, M., Şimşek, M., Dikmen, M. Akmençe, A., E. & Bahadır, F. (2019). Determination of preschool teachers’ self- efficacy beliefs for science activities in preschool curriculum. Journal of Educational Reflections, 3(1), 28-41.
• Türkmen, L. & Bonnstetter, R. (1999). A study of turkish preservice science teachers’ attitudes toward science and science teaching. Paper presented at the annual convention of National Association of Research in Science Teaching. Boston, MA.
• Uğraş, H., Uğraş, M. ve Çil, E. (2013). Okulöncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karşı tutumlarının ve fen etkinliklerine ı̇lişkin yeterliliklerinin ı̇ncelenmesi. BEÜ Fen Bilimleri Dergisi 2(1), 44-50.
• Ünal, M. & Akman, B. (2013). Investigation of preschool teachers’ attitudes towards science teaching (sample of Malatya city). Internatioanal Journal of Social Science, 6(3), 785-798.
• Van Der Molen, J. W. & Van Aalderen-Smeets, S. I. (2013). Investigating and stimulating primary teachers’ attitudes towards science: a large-scale research project. Frontline Learning Research, 1(2), 1-9.