Ortaokul Öğrencilerinin Çevre Ve Çevre Sorunlarına İlişkin Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 11, 29.06.2022

Gamze Kırılmazkaya

Öz

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin çevre ve sorunlarına ilişkin tutumları ve çözüm önerileri incelenmeye çalışılmıştır. Bu araştırma betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Ayrıca çalışmada karma araştırma yöntemi de kullanılmıştır. Çalışma grubu 2018-2019 eğitim-öğretim yılında bir ortaokulda öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Araştırmanın nicel örneklemini bu ortaokulda öğrenim gören rastgele örnekleme yöntemiyle seçilmiş 120 ortaokul öğrencisi oluştururken; nitel örneklemini ise nicel örnekleme katılan öğrenciler arasından gönüllülük esasına dayalı olarak seçilen 11 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında çevre tutum ölçeği ve görüşme formundan oluşan veri toplama araçları kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin çevreye yönelik tutum düzeylerinin pozitif bir tutum içerisinde oldukları belirlenmiştir. Öğrencilerle yapılan görüşmelerden elde edilen sonuçlara göre öğrencilerin çevreye yönelik problemlerin çözümünü belirleme, araştırma ve bu sorunlara çözüm bulma gibi bir takım olumlu faaliyetlerde bulunma ve kısmen çevre dostu olma niyetinde oldukları belirlenmiştir. Araştırmada öğrencilerin çevreyi koruma ve iyileştirmeye yönelik çalışmalara gönüllü olarak katılmaları için çevre bilinci ile yetiştirilmesi gerektiği öneri olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, ortaokul öğrencileri, tutum

Kaynakça

• Afacan, Ö. & Güler, M. P. D. (2011). Sürdürülebilir çevre eğitimi kapsamında tutum ölçeği geliştirme çalışması. 2 nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27–29 April, Antalya-Turkey, 904–913.
• Ağtaş, B., Bektaş, O. & Güneri̇, E. (2019). Ortaokul öğrencilerinin çevreye yönelik tutum düzeylerinin belirlenmesi. Online Science Education Journal, 4 (1), 66-85.
• Altın, M., Bacanlı, H., & Yıldız, K. (2002). Biyoloji öğretmeni adaylarının çevreye yönelik tutumları. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Mat. Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, Ankara.
• Arslantaş, H. İ., Marakçı, R. T. & Beştaş, D. (2018). Lise öğretmenlerinde mesleki motivasyon unsurları: Karma yöntemli bir çalışma. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 14 (3), 880-895.
• Atasoy, E. (2006). Çevre İçin Eğitim: Çocuk-Doğa Etkileşimi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. Yayımlanmamış doktora tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Atasoy, E., & Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi. 10 (1), 105-122.
• Baki, A. & Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (42), 1-21. Balcı-Çetin, E. (2012). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutumlarının belirlenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 32(2), 395-407.
• Bonnett, M., & Williams, J. (1998). Environmental education and primary children's attitudes to wards nature and the environment. Cambridge Journal of Education. 28(2), 159-174.
• Cheung, D. (2009). Developing a scale to measure students’ attitudes toward chemistry lessons. International Journal of Science Education, 31(16), 2185-2203.
• Cordes, C., & Miller, E. (Eds.). (1999). Fool’s Gold: A Critical Look at Computers in Childhood. Alliance for Childhood. www.allianceforchildhood.org/projects/computers /computers_reports_fools_gold_contents.htm adresinden 20.09.2020 tarihinde alındı.
• Creswell, J. W. (2002). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative. Prentice Hall Upper Saddle River, NJ.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevreye duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 23(1- 2), 189-198.
• Erten, S. (2005). Okulöncesi Öğretmen Adaylarında Çevre Dostu Davranışların Araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. & Hyun, H.H. (2012). How to Design And Evaluate Research In Education.8th Edition. The McGraw-Hill Companies, New York.
• Güven, E. (2013). Çevre sorunlarına yönelik tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve öğretmen adaylarının tutumlarının belirlenmesi. GEFAD / GUJGEF. 33(2), 411-430.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi, 23. Basım. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• Meydan, A., Doğu, S. & Dinç, M. (2009). Öğretmen adaylarının çevre sorunları konusundaki farkındalık ve duyarlılıkları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 28, 153 -168,
• Milfont, T., & Duckit, J. (2009). The Environmental attitudes inventory: A Valid and reliable measure to assess the structure of environmental attitudes. Journal of Environmental Psychology. 30, 80-94.
• Oğurlu, İ., Alkan, H., Ünal, Y., Ersin, M. Ö. & Bayrak, H. (2013). Çevre ve Doğa Eğitimlerinin Coğrafya Eğitimine Katkıları: Ide Projeleri Örneği, 3 rd International Geography Symposium – Geomed, Symposium Proceedings, 498-508. http://web.deu.edu.tr/geomed/proceedings/download/048_Geo Med_2013_Proceedings_498-508.pdf
• Oskamp, S., & Schultz, P. W. (2005). Attitudes And Opinions (3rd ed.). N. Mahwah (Ed.)
• Önal-Tarık, N. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutum ve çevre dostu davranışları: fenomenolojik bir araştırma. Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS7498, 65, 29-44.
• Özer, U. (1991). Çevre Eğitimi. Türkiye’de Çevre Kirlenmesi Öncelikleri Sempozyumu Kitabı, 21-22, İstanbul. Özsevgeç, T. & Artun, H. (2012). Çevre Eğitimi Neden Ayrı Bir Öğretim Programına Sahip Olmalıdır? 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 24–26 Mayıs, Rize.
• Öztürk Zayimoğlu, F., Öztürk, T & Şahin, A. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre eğitimi özyeterlik algılarının incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 4(2), 293-311.
• Sağır, Ş. U., Aslan, O., & Cansaran, A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online. 7(2), 496-511.
• Sönmez, E. & Yerli̇kaya, Z. (2017). Ortaokul öğrencilerinin çevresel bilgi düzeyleri ve çevreye yönelik tutumları üzerine bir alan araştırması: Kastamonu İli Örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi. 25 (3), 1239-1249.
• Strife, S. (2008) To Concrete Jungle: Environmental Awareness and Experiences of Nature Amoung Urban Children M.S. University Of Colorado Boulder Doctor of Philosophy
• Şimşekli, Y. (2004). Çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik çevre eğitimi etkinliklerinin ilköğretim okullarının duyarlılığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. XVII (1), 2004, 83-92.
• Tekin, H. (2002). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Yargı Yayıncılık, Ankara.
• Uzun, N., & Sağlam, N. (2006). Development and validation of an environmental attitudes scale for high school students. Hacettepe University Journal of Education. 30, 240–250.
• Ürey, M. & Aydın, M. (2014). İlköğretim fen ve teknoloji dersi programında yer alan çevre konularına yönelik bir program analizi. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi. 1(1), 37-50.
• Yalçınkaya, E. (2013). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerine göre çevre sorunları: Nitel bir çalışma. Marmara Coğrafya Dergisi. 27, 416-439 Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Sekçin Yayıncılık. 6. Baskı. Ankara.
• Yılmaz, O., Bedur, S. & Uysal, R. (2016). Çocukların çevreye ilişkin görüşleri: salda gölü örneği. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi., 13-2(1),59-72.
• Yılmaz, F., & Gültekin, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağlamında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 18, 120-132.
• Yılmaz, O., Samsunlu, Ü.,& Peker, R. (2017). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına ilişkin görüşleri: Isparta İli Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 43, 283-301
• Yücel-Özata, E., Özkan, M., Güngör N. S. & Özer-Zeren, D. (2016). Ortaokul öğrencilerinin çevresel tutumlarının davranış, duygu, düşünce ve eylemde bulunmaya isteklilik açısından değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 24, 2021-2040.