Ortaokul ve Lise Öğretmenlerinin Yaratıcı Düşünme ve Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 18 - 28, 30.06.2023

Ahmet Kesici

Öz

Bu araştırma, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenlerin yaratıcı düşünme ve yaşam boyu öğrenme eğilimlerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya 2019-2020 Eğitim-Öğretim yılında Siirt’te görev yapan 209 öğretmen katılmıştır. Genel tarama yöntemi ile gerçekleştirilen bu araştırmada veri toplanmak amacıyla “Marmara Yaratıcı Düşünme Eğilimleri Ölçeği” ile “Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimi Ölçeği” kullanılmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde betimsel analizler, parametrik testler ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Buna göre araştırmada öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerinin “yüksek” düzeyde, yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin ise “çok yüksek” düzeyde olduğu belirlenmiştir. Araştırmada öğretmenlerin hem yaratıcı düşünme hem de yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin mesleki kıdeme göre, yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin ise cinsiyete göre anlamlı bir şekilde değişmediği belirlenmiştir. Araştırmada liselerde görev yapan öğretmenlerinin yaratıcı düşünme ve yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin ortaokullarda görev yapan öğretmenlerden anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu, erkek öğretmenlerin ise yaratıcı düşünme eğilimlerinin kadın öğretmenlerden anlamlı olarak daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Dahası araştırmada yaşam boyu öğrenme eğilimi, yaratıcı düşünme eğiliminin anlamlı bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaratıcı düşünme, Yaşam boyu öğrenme, Yaratıcı düşünme eğilimi, Yaşam boyu öğrenme eğilimi

Destekleyen Kurum

Yok

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Adıgüzel, D. Ç. (2016). Sınıf öğretmenlerinin yaratıcı düşünme becerileri ile öğretmen davranışlarının öğrencilerin yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Akkuş, N. (2008). Yaşam boyu öğrenme becerilerinin göstergesi olarak 2006 PISA sonuçlarının Türkiye açısından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Alayoğlu, A. H. (2019). Yenilik iklimi, yaratıcı öz yeterlilik ve değişime açıklık ilişkisi (Yüksek lisan tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Arik, E. ve Arik, B. T. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı olma kavramlarının günlük dilde anlamları. Psikoloji Çalışmaları, 40(2), 335-359. https://doi.org/10.26650/SP2019-0066.
• Ayaz, C. (2016). Öğretmenlerin Yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bartın Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• Ayra, M. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin mesleki öz yeterlik inançları ile ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Amasya Üniversitesi, Amasya.
• Badeleh, A. (2021). The effects of robotics training on students’ creativity and learning in physics. Educ Inf Technol 26, 1353–1365 https://doi.org/10.1007/s10639-019-09972-6.
• Ballı, A. ve Özgenel, M. (2021). Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimlerini etkileyen örgütsel bir faktör: Okul kültürü. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(112), 36-50.
• Baysal, Z. N., Çarıkçı, S. ve Yaşar, E. B. (2016). Sınıf öğretmenlerinin düşünme becerileri öğretimine yönelik farkındalıkları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(1), 7-28.
• Benedek, M., Franz, F., Heene, M., & Neubauer, A. (2012). Differential effects of cognitive inhibition and intelligence on creativity. Personality and Individual Differences, 53-334(4), 480-485.
• Bozkurt, L. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile dijital okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (15. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Chu, S. K. W., Reynolds, R. B., Tavares, N. J., Notari, M., & Lee, C. W. Y. (2021). 21st century skills development through inquiry-based learning from theory to practice. Springer International Publishing.
• Çalıkoğlu, U. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sessizlik algıları ve yaratıcı düşünme eğilimleri arasındaki ilişki (Yüksek lisan tezi). Kültür Üniversitesi, İstanbul.
• Çam, E. ve Üstün, A. (2016). Öğretmenlerin mesleki tutumları ile yaşam boyu öğrenme eğilimleri arasındaki ilişki. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 459-475.
• Çankaya, İ., Yeşilyurt, E., Yörük, S. ve Şanlı, Ö., (2012). Öğretmen adaylarında yaratıcı düşünmenin yordayıcısı olarak değişime açıklık ve hayal gücü. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 46-62.
• Daniels, S. & Peters, D. B. (2015). Yaratıcı çocuklar yetiştirmek (Raising creative kids). Ü. Oğurlu ve F. Kaya (Çev. Ed.). Ankara: Eğiten Kitap Yayınları.
• Demirel, Ö. (2011). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, N. (2011). Yaratıcı düşünme ve yaratıcılık. Ö. Demirel (Ed.), Eğitimde Yeni Yönelimler içinde (s. 167-198) (7. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Durak, H. Y. ve Şahin, Z. (2018). Kodlama eğitiminin öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme yeterliliklerinin geliştirmesine katkısının incelenmesi. Ege Eğitim Teknolojileri Dergisi, 2(2), 55-67.
• Erdamar, G. (2011). Yaşam boyu öğrenme. Ö. Demirel (Ed.), Eğitimde Yeni Yönelimler içinde (s. 219-237) (7. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Erdamar, G., Demirkan, Ö., Saraçoğlu, G. ve Alpan, G. (2017). Lise öğretmenlerinin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve eğitsel internet kullanma öz-yeterlik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 636-657.
• Erdoğan, D. G., & Arsal, Z. (2016). The development of lifelong learning trends scale (LLLTS). Sakarya University Journal of Education, 6(1), 114-122.
• Erol, M., Erol, A., Çalışır, S. ve Bozan, M. (2019). Öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile yaratıcı düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Temel Eğitim, 1(2), 20-29.
• Ersoy, E. ve Başer, N. E. (2013). Matematiksel düşünme ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(4), 1471-1486.
• Gören, R. (2018). Fen bilgisi öğretmenlerinin yaratıcı düşünce özellikleri ile okulların değişime açıklığı arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Kırıkkale üniversitesi, Kırıkkale.
• Güleç, İ., Çelik, S. ve Demirhan, B. (2012). Yaşam boyu öğrenme nedir? Kavram ve kapsamı üzerine bir değerlendirme. Sakarya University Journal of Education, 2(3), 34-48.
• Gülererli, N. (2014). Öğretmenlerin evlilik uyumları ile yaratıcılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 127-146.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Kılıç H. (2015). İlköğretim branş öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik düzeyleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimleri (Denizli İli Örneği) (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• MEB (2009). Hayat boyu öğrenme strateji Belgesi. Erişim adresi: http://ecvet.ua.gov.tr/Uploads/f7699346-4182-4730-8282-a61938751493.pdf. Erişim tarihi: 14.01.2022.
• Memduhoğlu, H. B., Uçar, R. ve Uçar, İ. H. (2017). Yaratıcı okul yaratıcı öğretmen. Ankara: Pegem Yayınları.
• Meral, S. E. ve Şahin, F. T. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcı düşünme eğilimleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 311-331.
• Noh, J., & Lee, J. (2020). Effects of robotics programming on the computational thinking and creativity of elementary school students. Educational Technology Research and Development, 68(1), 463-484.
• Orhon, G. (2014). Yaratıcılık nörofizyolojik, felsefi ve eğitimsel temelleri (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Öncü, E. Ç. (2020). Çocukluk döneminde sanat ve yaratıcılık. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi. Erişim adresi: http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/cocukgelisimilisans_ao/cocuklukdonemindesvy.pdf. Erişim tarihi: 14.01.2021.
• Özçiftçi, M. ve Çakır, R. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve eğitim teknolojisi standartları özyeterliklerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 1-19.
• Özgenel, M. ve Çetin, M. (2017). Marmara yaratıcı düşünme eğilimleri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46(46), 113-132.
• Polat, C. ve Odabaş, H. (2008). Bilgi toplumunda yaşam boyu öğrenmenin anahtarı: Bilgi okuryazarlığı. Küreselleşme, demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Antalya, 27-30 Mart 2008.
• Qadir, J., Yau, K. L. A., Imran, M. A., & Al-Fuqaha, A. (2020, October). Engineering Education, Moving into 2020s: Essential Competencies for Effective 21st Century Electrical & Computer Engineers. In 2020 IEEE Frontiers in Education Conference (FIE) (pp. 1-9). IEEE.
• Sak, U. (2020). Yaratıcılık gelişimi ve eğitimi (4. Baskı). Ankara: Vizetek Yayınları.
• Simonton, D. K. (2008). Bilingualism and creativity. J. Altarriba ve R. R. Heredia (Ed.), An introduction to bilingualism: Principles and processes (s. 147-166). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Smyrnaiou, Z., Georgakopoulou, E., & Sotiriou, S. (2020). Promoting a mixed-design model of scientific creativity through digital storytelling—the CCQ model for creativity. International Journal of STEM Education, 7(1), 1-22.
• Tanatar, E. ve Alpaydın, Y. (2019). Öğretmenlerin iş değerleri ile yaşam boyu öğrenme eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 14(3), 1775-1795.
• Tiryaki, A., & Adıgüzel, S. (2021). The effect of STEM-based robotic applications on the creativity and attitude of students. Journal of Science Learning, 4(3), 288-297.
• Trilling, B. & Fadel, C. (2009). 21st century skills: Learning for life in our times. San Francisco, Calif., Jossey-Bass/John Wiley & Sons, Inc.
• Turan, S. (2005). Öğrenen toplumlara doğru. Avrupa Birliği eğitim politikalarında yaşam boyu öğrenme. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 5(1), 87-98.
• Türkdoğan, M. ve Özgenel, M. (2021). Öğretmenlerin yaratıcı düşünme eğilimleri ile okul iklimi arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(1), 190-213.
• Türkiye Yeterlilikler Çerçevesine Dair Tebliğ (2015). Erişim adresi: https://yokak.gov.tr/Common/Docs/Enqa/TYC_teblig_Tr.pdf. Erişim tarihi:13/05/2022.
• Ulukök, Ş. (2012). Bilgisayar destekli probleme dayalı öğrenme yönteminin öğretmen adaylarının üst düzey düşünme becerilerine etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Üstündağ, T. (2019). Yaratıcılığa yolculuk (7. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Ward, T. B. (2007). Creative cognition as a window on creativity. Methods, 42(1), 28-37.
• Yaman, F. ve Yazar, T. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi (Diyarbakır ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(4), 1553-1566.
• Yeşilyurt, E. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı düşünme: Tüm boyut ve paydaşlarıyla kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(25), 3874-3915.
• Yılmaz, M. (2016). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(35), 253-262.
• Zeytun, S. (2010). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcılık ve problem çözme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.