Sınıf Öğretmenlerinin Türkçe Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Algıları: Bir Karma Yöntem Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 17, 30.06.2023

Ramazan Güner , Yurdagül Günal , Arslan Volkan Turan , Murat Kaya

Öz

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretimine yönelik öz yeterlik algılarını “öğretimi planlama, izleme ve değerlendirme” ve “dil becerilerini geliştirme” alt boyutlarında incelemektir. Çalışmada karma araştırma yöntemlerinden keşfedici sıralı desen kullanılmıştır. Nicel boyutta, tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Nicel verileri toplamak için “Türkçe Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği” 221 sınıf öğretmenine uygulanmıştır. “Türkçe Öğretimine Yönelik Öz Yeterlik Ölçeği” ile toplanan verilerin analizinde SPSS 23 kullanılmıştır. Çalışmanın nitel boyutunda, nicel faktörlerle elde edilen sonuçları derinlemesine incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda nicel boyuta katılmış ve gönüllü olan 10 sınıf öğretmeni ile görüşmeler yapılmıştır. Analizler sonucunda sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretimindeki yeterlik durumuna dair TDÖP'deki ölçme ve değerlendirme yöntemlerini uygulama, özel gereksinimli öğrencilere yönelik uygulamalar, konu-ana fikir öğretimi ve öneriler olmak üzere dört tema belirlenmiştir. Sınıf öğretmenlerinin Türkçe öğretimine dair yeterliklerinin genel olarak yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Türkçe öğretim sürecini sınıfların kalabalık olması, BEP konusundaki yetersizlik gibi durumların olumsuz etkilediği belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda araştırmacılara ve sınıf öğretmenlerine önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öz yeterlik, Türkçe öğretimi, Sınıf öğretmeni

Kaynakça

• Altun, T. & Gülben, A. (2009). Okulöncesinde özel gereksinim duyan çocukların eğitimindeki uygulamalar ve karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 253-272.
• Aşkın, İ. & Demirel, M. (2012). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Türkçe Öğretimi Yeterliliklerine İlişkin Görüşleri.” Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 178-189.
• Anıl, D. & Acar, M. (2008). Sınıf Öğretmenlerinin Ölçme Değerlendirme Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlara İlişkin Görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 44-61.
• Anılan, H., Çalışır, F., Genç, B. & Okkirman, U. (2008). Sınıf Öğretmenlerinin Türkçe Dersinin Uygulama Aşamasında Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, 2-4 Mayıs, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 783-788.
• Anılan, H. & Kılıç, Z. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının Türkçe öğretimi dersine ve Türkçe öğretimi konusundaki yeterliliklerine ilişkin görüşleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(13), 2-48.
• Babaoğlan, E. & Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlilikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 345-354.
• Balo, E. D. (2015). İlkokullarda kaynaştırma eğitimi uygulamalarında karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Berry, R. A. W. (2011). Voices of experience: General education teachers on teaching students with disabilities. International Journal of Inclusive Education, 15, 627-648.
• Birgin, O. & Gürbüz, R. (2008). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Konusundaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 163-179.
• Blecker, N. & Boakes, N. (2010). Creating a learning environment for all children: Are teachers ableand willing? International Journal of Inclusive Education, 14(5), 435-447.
• Bulut, B. & Uzunoğlu, D. (2021). Türkçe öğretimine yönelik öz yeterlik ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi (UEAD), 5(1), 49-61.
• Coşkun, E. & Alkan, M. (2010). Evaluation of Learning And Teaching Process İn Turkish Courses. International Electronic Journal of Elementary Education, 2(3), 387- 407.
• Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi (2. Baskı). Ankara, Anı Yayıncılık.
• Çiftçi, Ö. & Uzunyol, C. (2019). Öğretmen görüşlerine göre Türkçe öğretiminde karşılaşılan problemlerin kaynakları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 825-840.
• Demir, M. & Açar, S. (2011). Kaynaştırma eğitimi konusunda tecrübeli sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 719-732.
• Demirtaş, H., Cömert, M. & Özer N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(159), 96-111.
• Duban, N. & Küçükyılmaz, E. A. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının alternatif ölçme-değerlendirme yöntem ve tekniklerinin uygulama okullarında kullanımına ilişkin görüşleri. İlköğretim Online, 7(3): 769-784.
• Erdoğan, T. & Gök, B. (2009). Türkçenin ana dili olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların giderilmesine yönelik öneriler: Ankara örneği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 1-16.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis, Pearson Education Limited.
• Kiremit, Ö. H. & Gökler İ. (2010). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji öğretimi ile ilgili özyeterlik inançlarının karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 41-54.
• Kurt, T. (2012). Öğretmenlerin öz yeterlik ve kolektif yeterlik algıları. Journal of Turkish Educational Sciences, 10(2), 195-227.
• Lalvani, P. (2012). Privilege, compromise, or social justice: Teachers' conceptualizations of inclusive education. Disability and Society, 28, 14-27.
• MEB, (2006). Sınıf öğretmeni özel alan yeterlikleri. Ankara: MEB.
• MEB (2008). Öğretmen yeterlikleri: öğretmenlik mesleği genel ve özel alan yeterlikleri. Ankara: MEB.
• MEB (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: MEB.
• MEB (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: MEB.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Pollet, D. (2015). Elève: acteur actif de son apprentissage: le triple a gagnant? Analyse FAPEO. www.fapeo.be/analyses adresinden erişilmiştir.
• Saraç, T. & Çolak, A. (2012). Kaynaştırma uygulamaları sürecinde ilköğretim sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüş ve önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13-28.
• Shevlin, M., Winter, E. & Flynn, P. (2013). Developing ınclusive practice: teacher perceptions of opportunities and constraints in there public of Ireland. International Journal of Inclusive Education, 1119-1133.
• Uygun, M. & Katrancı M. (2011). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 255-270.