Nâbizâde Nazım’ın Öykülerinde Romantizm Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 55 - 66, 29.12.2022

Esra Çınar

https://doi.org/10.30803/adusobed.1158909

Öz

19. yüzyılın başlarında Avrupa’da klasisizme karşı oluşturulan ve ilk önce resim sanatında vücut bulan romantizm çok geçmeden kendisini edebiyat sahasında da gösterir. Avrupa’daki gelişmeleri takip eden Türk aydını bu akımı hemen benimser ve akıma dair yapıtlar ivedilikle oluşturulmaya başlanır. Tanzimat edebiyatı dönemi romantizmin iliklerine kadar yaşandığı ve yansıtıldığı dönem olarak okur karşısına çıkar. Öyle ki ileride realist çizgiyi takip edecek isimler de sanat hayatına romantizm etkisiyle atılır. Nâbizâde Nazım, edebiyat sahasında roman ve öykü yazarı olarak tanınan, realist-natüralist çizgide ilerleyen bir sanatçı olarak bilinir. Yazarın öykü türünün Türk edebiyatında örneklerinin yeni verilmeye başlandığı zaman diliminde öyküler kaleme alması, türü geliştirmeye yönelik bir katkı olarak algılanabilir. Yazmış olduğu Karabibik isimli uzun öyküde ve Zehra romanında bu etki açık bir şekilde hissedilir. Ancak yazmış olduğu öyküler arasında bazı öyküler var ki tamamen romantik algıyla üretilmiştir. Özellikle ilk dönem öykülerinde bu romantik tavra rastlanmaktadır. Bu romantizmin hâkim olduğu gelenek anlayışından doğan bir neticedir. İncelenen öyküler arasında Yadigârlarım, Zavallı Kız, Bir Hatıra, Sevda Hâlâ Güzel, Hasba ve Sohbet-i Şabbane isimli öykülerde romantizmin etkilerine rastlanılmıştır. Çalışma kapsamına Karabibik, Seyyie-i Tesâmüh, Bir Fakir Aile, Enginde gibi öyküleri realist unsurlar barındırdığından alınmamıştır. Çalışma içerisinde, Türk edebiyatında realist kanadın temsilcisi olarak görülen yazarlardan biri olan Nâbizâde Nazım’ın da öykülerinde romantizmden kurtulamadığı açıklanmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Nâbizâde Nazım, Romantizm, öykü türü, Romantizm etkisi

Kaynakça

• AKDAĞLI, H. (2009). Nâbi-zâde Nazım, Hayatı, Sanatı, Eserleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• BİRİNCİ, N. (1987). Nâbizâde Nazım. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• ÇETİŞLİ, İ. (2017). Batı Edebiyatında Edebi Akımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• GÖZLER, H. F. (1976). Avrupa’da ve Bizde Yazar ve Eserleriyle Edebiyat Akımları Yardımcısı 1. İstanbul: Damla Yayınevi.
• KACIROĞLU, M. (2004). Nâbizâde Nazım’ın Hikâyeciliği. AÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (25), 81-88.
• KARAALİOĞLU, S. K. (1965). Edebiyat Akımları. İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• KEFELİ, E. (2011). 19. Yüzyıl Türk Edebiyatını Besleyen Bir Kaynak: Fransız Edebiyatı. İstanbul: Mostar Yayınları.
• DİZDAROĞLU, H. (1961). Nâbizâde’nin Hikâyeleri. Türk Dili Dergisi, (120), 891-895.
• NÂBİZÂDE NAZIM. (1961). Hikâyeler: Külliyat II. (Baskıya Hazırlayan: Aziz Behiç Serengil). Ankara: Dün-Bugün Yayınevi.
• ÖZYÜREK, D. (2014). Nâbizâde Nazım’ın Hikâyelerinde Aşkın Hâlleri. Fraktal: 3 Aylık Edebiyat Dergisi. (4), 4-9.
• SAZYEK H. ve SAZYEK E. (2008). Türk Edebiyatında Önsözler. Ankara: Akçağ Yayınları.
• TANPINAR, A.H. (1982). Yahya Kemal. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TANSEL, F. A.( 1950), “Nâbizâde Nazım”. İslâm Ansiklopedisi C. 9, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• UÇ, H. (2007). Şair ve Romancı Nâbizâde Nazım. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• YALÇIN ÇELİK, S. D. (2003). Nâbizâde Nazım‘ın Eleştirmen Kimliği ve Eleştiri Yazıları. Türkbilig, (6), 127-143.