Mitolojik ve Efsanevi Kadın Savaşçıların Sinemaya Uyarlamalarına Yönelik Görüşler

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 17 - 48, 28.06.2024

Ceyda Isık , Gul Erbay Asliturk

https://doi.org/10.30803/adusobed.1386957

Öz

Mitolojik ve efsanevi hikâyeler sözlü veya yazılı olarak günümüze kadar ulaşmıştır. Bu hikâyelerde yer alan kahramanlar bazı zamanlarda kadın veya kadın toplulukları olarak görülmektedir. Bu kadınların bir amaç uğruna ok, silah veya yay kullanma, evlenmeme, dövüş sanatını bilme, orduya liderlik, korsanlık, savaş tutkusu, kılık değiştirme gibi özellikleri olup bu özellikleri belirli ölçülerde sinemaya yansıtıldığı düşünülmektedir. Bu çalışmada, güncel sinema sanatında görülen kadın savaşçı karakterlerin mitolojik ve efsanevi kadın savaşçılardan ilham alınarak filmlere nasıl yansıtıldığı açıklanmaya çalışılmıştır. Sinema filmlerinde ifade edilen savaşçı kadınların mitolojik ve efsanevi kadınların strateji yöntemi, yaşam tarzı ve savaşçı yönleri gibi özellikleri göz önüne alınarak birbirleri ile olan ortak yönleri karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Bu durum sinemada yer alan savaşçı kadın karakterlerin farklı coğrafi bölgelerdeki kadın savaşçıların özelliklerinden etkilenerek oluşturuldukları söylenebilmektedir. Mitolojik ve efsanevi kadınlar coğrafi açıdan Avrupa, Asya, Afrika ve Uzak Doğu başlıkları altında sınıflandırılmıştır. İçerik analizi yapılarak filmlere konu olan savaşçı kadınlar incelenerek konu ile ilgili veriler toplanıp tablolaştırılmıştır. Sinemaya uyarlanan karakterlerin, mitolojik ve efsanevi olarak hangi kadınların hangi yönlerinden etkilendiği incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Savaşçı Kadınlar, Mitolojik Kadınlar, Efsanevi Kadınlar, Sinemaya Uyarlama

AN ASSESSMENT OF MYTHOLOGICAL AND LEGENDARY WOMEN WARRIORS ADAPTATIONS TO CINEMA

Öz

Legendary and mythical tales have persisted to the present day, both verbally and in writing. In these tales, women or groups of women are occasionally portrayed as the heroes. These women are said to possess traits like utilizing a bow or gun, shooting arrows for a specific reason, not being married, learning martial arts, commanding an army, piracy, a love of war, and disguise, and to some extent, these traits are portrayed in the movies. In this study, an explanation of how films that are based on mythological and legendary female warriors mirror the female warrior figures in contemporary cinema art has been attempted. In light of analogies between warrior women in cinematic depictions of strategy, way of life, and warrior traits of mythical and legendary women, their
The comparison approach was used to assess the similarities between warrior women in cinematic films in terms of strategy, way of life, and warrior-related traits of mythological and legendary women. This indicates that female warriors from many locations have inspired the female warrior figures in film. Geographically speaking, mythological and legendary women fall under the heads of Europe, Asia, Africa, and the Far East. The films’depictions of warrior women were studied through content analysis, and information was gathered and collated. The characteristics of mythological and legendary women that affected the characters adapted for the screen were looked at, and as a result, the characteristics of the newly produced characters

Anahtar Kelimeler

Warrior Women, Mythological Women, Legendary Women, Adaptation to Cinema

Kaynakça

• AGIZZA, R. Antik Yunan’da Mitoloji, (Ed. Nezih Başgelen)Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2006. AKMAZ, G. Mitoloji ve cinsiyet: Hint ve Yunan Mitolojilerinde Ataerkil Dönüşüm, Yayımlanmış Doktora Tezi, 2019, Ankara.
• AKŞİT, O ve FAVARO. A. (2014) Siborg Figürleri Olarak Sinemada Kadın Kahramanlar, New World Sciences Academy Humanities, 9(2), 44-58.
• ALPERN, SB. (1998) Amazons of Black Sparta; The Women Warriors of Dahomey, New York: Newyork University Press.
• ARSLANTEPE, M. (2008) Popüler Sinema Filmlerinde Hikâye Anlatımı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 5, 238-257.
• ASLAN, M. (2019). Female Characters in Nationalist Movies, Journal of Current Research on Social Sciences, 9 (1), 11-26.
• ASLAN, M. (2019), Sinemada Kadın: Başka Dilde Aşk Filmi Üzerine Bir İnceleme, Selçuk İletişim, 12(1), 199-215.
• BAYDAR, G. (2015) Feminist Aksiyon Filmin İmkânı: Mad Max Fury Road Üzerine, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 2(2), 104-134.
• BROWN, S. (1998) From Woman Warrior to Peripatetic Entertainer: The Multiple Histories of Tomoe, Harvard Journal of Asiatic Studies, 58(1), 183-199.
• CAN, Şefik. Klasik Yunan Mitolojisi, Ankara: Ötüken Neşriyat, 2012.
• COOK J. (2004) Pirate Queen: The Life of Grace O’Malley 1530-1603, Ireland, Mercier Press,1.
• ÇÖM, Ş. (2023). Sinema ve Mitoloji İlişkisi Çerçevesinde Alev Almış Bir Genç Kızın Portresi Filminin Analizi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (86), 584-597.
• DEVLEZ, MF. (2008) Issık Kurgan Yazısı ve Örtük Tarihimize Bir Bakış, Türk Yurdu, 28 (246) ,48-52.
• ERBAY ASLITÜRK, G ve DİKYAR, C. (2017). Mezopotamya – Orta Asya ve Anadolu Ekseninde İlkel Toplumlardan Selçuklulara Anaerkil Kültür, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 5(11), 589-620.
• ERDEMİR, F. (2011) Postmodern Sinemada Kahramanın Dönüşümü, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 35, 21-40.
• EVANS, MM. (2004) The Defat of Boudicca’s Rebellion, Gemini Press: Towcester FESPACO, (2001), The Legend Of Yennanga Stallion, BBC, (http://www.bbc.co.uk/worldservice/africa/features/fespaco/entries_prizes.shtml) Erişim Tarihi: 01.08.2023
• FINNERAN, N. (2007) The Archaeology of Ethiopia. Routledge: Abington. GRİMAL, P. (2012) Mitoloji Sözlüğü Yunan ve Roma, (Çev. Sevgi Tamgüç). Kabalcı Yayınevi: İstanbul, 528-731.
• GÜNDÜZ, E. (2005). Nar ve Matrix Filmleri Ekseninde Mitolojinin Modern Enstrümanı Olarak Sinema, Gorgon Kültür-Tarih –Araştırma Dergisi, 3, 48-75.
• HAY D. J. (2000) The Campaigns of Countess Matilda of Canossa (1046-1115): An Analysis of the History and Social Significance of a Women’s Military Leadership, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) University Of Toronto, Department of Medieval Studies,1
• HOOKE, S. (1991) Middle Eastern Mythology, Imge Kitapevi: Ankara, ILBOUDO, M. (2007) "Le Féminisme Au Burkina Faso: Mythes Et Réalités." Recherches Féministes, 20(2), 163-177.
• KASAP, F., DOLUNAY, A. VE SOLMAN, A. (2018) Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Türk Sinemasında Kadının Sunumu Temelinde Mustang Film İncelemesi, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 8(4), 627-646.
• KAYA ERDEM, B., BAYDAŞ SAYILGAN, Ö. (2012). Ataerkil ve Anaerkil Toplumun Tarihsel Savaşımının “Avatar” Filmi Bağlamında İncelenmesi, İletişim Çalışmaları Dergisi, 1, 111-132
• KOÇ, H. (29 Şubat 1987) Savaşçı Prenses, Pazartesi Gazetesi, 28-30.
• KÜÇÜKÖZ AYDEMİR, D. ve AĞIRTMIŞ, F.B. (2022). Sinemada Kadın Temsili ve Feminist Söylem: Eşitlik Savaşçısı Filmi, Uluslararası İletişim Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı, 292-308.
• MAİNON, D., ve URSİNİ, J. (2006). Modern Amazons: Warrior Women on Screen. Hal Leonard Corporation.
• MUHAMMETHACI, K. (2001). Efsane ve Rivayetlerde Tasvir edilen Kadın Tipleri Üzerine, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi,12,713-719. Museum of London (2011) Queen Boudica in London, Pocket Histories Exploring Hıstory Through Objects, 1-4.
• ONAY, M. (2013) Antik Çağdan Bugüne Tarihin Başarılı Kadın Liderleri, Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 5(2), 213-225.
• ÖVÜNÇ, E. (2020) Hayali Evrenler: Kadın Kahramanın Fantastik Yolculuğu, SineFilozofi Dergisi, Özel Sayı, 532-549.
• ÖZDAYIOĞLU, M. (2013) Anadolu Mitolojileri ve Efsaneleri, Ankara: Altınpost Yayınları
• ÖZKAN, H. (2021). İran Sinemasında Kadının Temsili ve Toplumsal Konumu: Tahmineh Milani Filmleri Üzerine Bir Çözümleme, Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 4(1), 105-120.
• PASSMAN, K.M. (1991). The Classical Amazon in Contemporary Cinema, The Bucknell Review, 35(1), 81.
• PELİSTER, TG. (2014) Tarihsel Gerçeklik ve Dram İlişkisi; Gerçek ya da Yapıntı Karakter Olarak Jeanne D’arc, Yedi Sanat; Tasarım ve Bilim Dergisi, 11, 27-38
• RACE, K. C. (2013). Batwoman and Catwoman: Treatment of Women in DC Comics. Thesis, Wright State University, ABD, 22
• ROEHRİG, CH., DREYFUS, R. ve KELLER, CA. (2005) Hatshepsut From Queen to Pharaoh, The Metropolitan Museum of Art, Newyork, 11
• SARIYER, S. (2017) Tarihin Yazmadığı Kadınlar, İstanbul: Karakarga Yayınları
• SEARS, K. (2015), Mitoloji 101 Eski Yunan ve Roma Mitolojisi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey (E. Duru Çev.) Ankara: Say Yayınları.
• SEÇMEN, EA. (2014), Sinemada Süper Kahramanlık İmgesi ve Indiana Jones Filmleri Örneği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• SEGUEDa WE. (2015) Imported Religions, Colonialism and the Situation of Women in Africa, Schriftenreihe Junges Afrikazentrum Young Africa Centre Series, 3, 3-18.
• SOBOL, D.J. (1999), ‘Yunan Mitolojisinde Amazonlar’, (Y. Burcu Çev.). Ankara, Öteki Yayınevi
• TROWBRİDGE, B. (2016) Meeting Grace O’Malley, Ireland’s’s Pirate Queen, (http://blog.nationalarchives.gov.uk/blog/meeting-grace-omalley-irelands-pirate-queen/#note-28426-2) Erişim Tarihi: 26.10.2023
• SEÇMEN, E.A. (2014). Sinemada Süper-Kahramanlık İmgesi ve İndiana Jones Filmleri Örneği, T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
• SUNAL, G. (2020). Sinema Mitoloji İlişkisi Bağlamında Arketipsel Motiflerin Kullanımı: Pan’ın Labirenti Filmi Örneği, Social Sciences Research Journal, 9(4), 236-246.
• YILMAZ, TG. (2010), Tarihsel Tiyatral Kişilik İlişkisinin Jeanne D’arc Konulu Oyunlara Yansıması, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Sahne Sanatları Ana Bilim Dalı, İzmir.