PAMUKTA (GOSSYPIUM HIRSUTUM L.) YAPRAKTAN GÜBRELEMENİN, ZARARLILAR VE DOĞAL DÜŞMANLARIN POPÜLÂSYON DEĞİŞİMLERİNE ETKİSİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2010, Cilt: 7 Sayı: 1, 11 - 21, 01.03.2010

Fatma Işık İbrahim Gençsoylu

Öz

Çalışma, 2007-2008 yıllarında pamukta yapraktan uygulanan bazı gübrelerin zararlılar ve doğal düşmanlar üzerine olan etkilerini incelemek amacıyla Aydın'da yapılmıştır. Çalışmada, yaygın olarak kullanılan 5 yaprak gübresi, tavsiye edilen dozlarda ve dönemlerde uygulanmıştır. Çalışma sonunda, Empoasca spp. ve Bemisia tabaci Genn.'nin yoğunluğu Nutrigold Plus ve Tariş ZF, Frankliniella spp.'nın Nutrigold Zinc, Vitacal, Codex Zinc ve Nutrigold Plus, Liriomyza trifolii Burgess ise Nutrigold Zinc, Tariş ZF ve Nutrigold Plus'nın uygulandığı alanlarda daha yoğun ve önemli bulunmuştur. Tetranychus spp. tüm uygulmalarda aynı yoğunlukta olmuştur. Doğal düşmanlardan Araneae yoğunluğu Nutrigold Zinc ve Tariş ZF'de, Coleopter bireyleri Vitacal, Hemipter bireyleri Nutrigold Plus, Neuropter bireyleri ise Nutrigold Plus'nın uygulandığı alanlarda daha yoğun ve önemli bulunmuştur. Sonuçta, kullanılan yaprak gübreleri, önemli verim artışı sağlamamakla birlikte zararlıların ve doğal düşmanların yoğunluğunu olumlu veya olumsuz yönde etkilemediği görülmüştür. Uygulamalar arasındaki farklılığın ise zararlı-doğal düşman arasındaki ilişkiden kaynaklandığı düşünülmektdir.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, yaprak gübresi, zararlılar, doğal düşmanlar

Determıne the Effect of Foliar Application on Population Dynamics of Cotton Pests and Natural Enemies in Cotton (Gossypium hirsutum L.)

Öz

The study was conducted to evaluate the effect of some foliar fertilizers on pests and natural enemies during the
2007 and 2008 cotton-growing seasons in Aydin. Five foliar fertilizers were applied at recommended doses and
periods. Result revealed that population of Empoasca spp. and Bemisia tabaci Genn. in Nutrigold Plus and Tariş
ZF, Frankliniella spp. in Nutrigold Zinc, Vitacal, Codex Zinc and Nutrigold Plus, Liriomyza trifolii Burgess were
higher in Nutrigold Zinc, Tariş ZF and Nutrigold Plus and statistically important. The population of Tetranychus
spp. was the same amount in the treatments. Population of Aranea in Nutrigold Zinc and Tariş ZF, Coleoptera in
Vitacal, Hemiptera in Nutrigold Plus and Neuroptera in Nutrigold Plus were higher and statistically
important.The foliar fertilizers did not negatively or positively affect the population dynamics of some cotton
pests and natural enemies. It was thought that the differences on the population's amount in the experiments were
related to relationships of between pests and natural enemies

Anahtar Kelimeler

Cotton, foliar fertilizer, pests, natural enemies

Kaynakça

• Uygulama alanlarında Neuroptera takımına ait bireylerden tür olarak Chrysoperla carnea Stephens saptanmıştır. 2007 yılında yıllık ortalama Neuropter yoğunluğu Çizelge 10'da verilmiştir. Çizelge incelendiğinde uygulamalar arasında popülasyon yoğunluğu bakımından istatistiksel fark bulunmuştur. En yüksek yoğunluk 9.5±1.29 adet/atrap ile Nutrigold Plus uygulanan alanlarda olurken, bunu 8.64±1.15 adet ile Tariş ZF, 8.42±1.17 adet ile Nutrigold Zinc uygulanan alanlar izlemiştir. Vitacal uygulanan alanlarda ise 6.90±0.89 adet, kontrol'de 6.78±0.83
• adet ve Codex Zinc uygulanan alanlarda ise 6.69±0.92 adet olmuştur. Abro, G.H., Syed T.S., Unar, M.A. and Zhang, M.S. 2004.
• Effect of application of a plant growth regulator and
• micronutrients on insect pest infestation and yield
• components of cotton. Journal of Entomology, 1(1):12- 16. Altieri, M.A. and Nicholls, C. I. 2003. Soil fertility
• management and insect pests: harmonizing soil plant
• health in agroecosystems. Soil and Tillage Research, 72: 203-211. Anonymous, 1985. TNA Principles of foliar feeding.
• Translation Agronomy, Grand Rapids, MI. 2p. Atakan, E. and Özgür, A.F. 2001. Preliminary investigation
• yılında ise Neuropter takımına ait
• on damage by Frankliniella intonsa (Trybom)
• (Thysanoptera: Thripidae) to cotton in the Çukurova
• Region of Turkey. Proceeding of the 7 International
• Symposium on Thysanoptera Reggio Calabra, 221- 224.
• yüksek yoğunluk 12.30±0.72 adet ile Nutrigold Plus
• alanlarında rastlamış ve onu sırsıyla Tariş ZF ve
• Nutrigold Zinc uygulanan alanlar izlemiştir. th Atakan, E. 2006. Effect of nitrogen fertilization on
• population development of Frankliniella spp.
• (Thysanoptera: Thripidae) in Cotton in Eastern
• Mediterranean Region of Turkey. Journal of Biological
• Science, 6(5): 868-874.
• yoğunluğun fazla olmasının, gübrelemenin değil
• burada bulunan zararlı-doğal düşman ilişkisine
• bağlanmaktadır. Çünkü bu alanlarda B. tabaci ve
• Tetranychus spp.'nin fazla olmasına bağlı olarak
• neuropter bireylerinin arttığı düşündürmektedir.
• Çünkü, neuropter bireyleri B. tabaci ve Tetranychus
• spp.'nin en önemli predatörüdür (Jeppson ve ark.,
• ). Ancak, Chen ve Ruberson (2008), pamukta
• yaptığı çalışmada Neuropter bireylerin azotun farklı
• dozlarında etkilenmediğini, ancak örnekleme
• tarihlerinin yoğunluğu etkilediğini bildirmektedir. Bhardwaj, S. P., Sharma, S., and Bhardwaj, S. 2005. Effect of host plant nutrition on development and population build-up of European red mite Panonychus ulmi
• (Koch) on apple. Acta Horticulturae, 399-405. Bi, J.L., Ballmer, G.R., Hendrix, D.L., Henneberry, T.J. and
• Tascano, N.C. 2001. Effects of cotton nitrogen
• fertilisation on Bemisia argentifolii populations and
• honeydew production. Entomologia Experimentalis et
• Applicata, 99: 25-36. Chen, Y. and Ruberson, J.R. 2008. Impact of variable
• nitrogen fertilisation on arthropods in cotton Georgia,
• USA. Ariculture, Ecosystems end Enviroment, 126: 281-288.
• edilen türlerin yanında parazitoit olarak ise
• Eretmocerus spp. ve Encarsia spp.'ye rastlanmıştır.
• Parazitoit türlerinin bu kadar düşük yoğunlukta
• olmasının, uygulama döneminde Lepidopter
• bireylerine rastlanmaması ve ekonomik olarak verilen
• türlerden sadece B. tabaci'nin parazitlenmiş
• olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Cisneros, J. J. and Godfrey, L. D. 1998. Agronomic and environmental factors influencing the control of cotton aphids with insecticides. Proceedings Beltwide Cotton
• Conferences, San Diego, California, USA, 5-9 January
• , 1242-1246. Dadd, D. 1973. Insect nutrition: current development and
• metabolic implication. Annual Review of Entomology, 18: 281.
• olarak kullanılan yaprak gübreleri önemli verim artışı
• sağlamamakla birlikte (tezde verildi) zararlıların
• yoğunluğunu olumlu ve olumsuz yönde etkilemediği
• görülmüştür. Uygulamalar arasındaki populasyon
• yoğunluğundaki farklılığın gübre uygulamasından
• ziyade zararlı-doğal düşman arasındaki ilişkiden
• kaynaklandığı düşünülmektedir. Facknath, S. and Lalljee, B. 2005. Effect of soil-applied complex fertiliser on an insect-host plant relationship:
• Liriomyza trifolii on Solanum tuberosum. Entomologia
• Experimentalis et Applicata, 115: 67-77. Gençsoylu, I., 2001. Büyük Menderese havzası pamuk
• alanlarında zararlılar ile doğal düşman mücadele
• programlarında popülasyon gelişimleri, bunların ürün
• kalitesi ve kantitesine etkileri üzerinde araştırmalar.
• Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,
• Doktora Tezi, 248s., Aydın.
• Bu projeyi maddi olarak destekleyen ADÜ Bilimsel
• Gencsoylu, I. 2009. Effect of plant growth regulators on
• Araştırma Projeleri Komisyonu'na teşekkür eder, saygılar sunarız.
• agronomic characteristics, lint quality, pests, and
• predators in cotton. J Plant Growth Regul., 28:147–153. Jones, J.B.,Jr., Wolf, B. and Mills, H.A. 1991. Plant analysis
• handbook. Micro-Macro Publishing, p.1-213. Jansson, J., and Ekbom, B. 2002. The effect of different plant nutrient regimes on the aphid Macrosiphum euphorbia growing on petunia. Entomol., Exp. Appl. 104: 109-116.
• Magdoff, F. and van Es, H. 2000. Building soils for better
• crops. SARE, Washington, DC. Marrazzi, C., Patrian, B. and Stadler, E. 2004. Secondary
• metabolites of the leaf surface affected by sulphur
• fertilization and perceived by the diamondback moth.
• Chemoecolog, 14: 81-86. McGuiness, H. 1993. Living soils: sustainable alternatives
• to chemical fertilizers for developing countries.
• Consumers Policy Institute, New York. Rajaram, V., and Siddeswaran, K. 2006. Effect of organic
• amendments and inorganic fertilizers against the cotton
• leafhoppers. International Journal of Agricultural
• Sciences, 2 (2): 515-516. Rodrigues, W. C., and Cassino, P.C.R. 2002. Effect of
• nitrogen and potassium on Aleurothrixus floccosus
• population (Homoptera, Aleyrodidae) in sweet orange
• (Citrus sinensis) cv. Folha Murcha. Revista
• Universidade Rural. Serie Ciencias da Vida 22 (2): 65- 69. Rosetto, D., Florcoyski, J.L. and Calafiori, M.H. 1997.
• Influence of fertilizer on Tetranychus urticae (Koch,
• ) and Aphis gossypii (Glover, 1876) infestation on
• cotton (Gossypium hirsutum L.) plants. Ecosistema, 6: 41-50. Rustamani, M.A., Memon, N., Dhaunroo, M.H., and Sheikh,
• S.A. 1999. Impact of various fertilizer levels on the
• incidence of sucking complex in cotton, Pakistan
• Journal of Zoology, 31:323-326. Scheirs, J., and De Bruyn, L. 2004. Excess of nutrients
• results in plant stres and decreased grass miner
• performance. Entomologia Experimentalis et
• Applicata, 113: 109-116. Slansky, F. 1990. Insect nutritional ecology as a basis for
• studying host plant resistance. Florida Entomologist, 73: 354-378. SPSS., 1999. SPSS Inc. Chicago, Illinois. Trindade, M. L. B. and Chiavegato, L. G. 1999. Effect of
• different levels of nitrogen, phosphorus and potassium
• on biological activity of Tetranychus urticae (Koch)
• (Acari: Tetranychidae) maintained on cotton plants
• cultivated in nutritive solution. Cientifica Jaboticabal, 27 (½): 47-56. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 31.03.2010
• Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes
• University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the
• copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.