SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA TOPLULUKÇU YETERLİLİK DÜZEYLERİ İLE YAŞAM DOYUMU ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 42, 785 - 816, 29.12.2022

Tevfik Fikret Karahan Derya Şimşekli Bakırhan Kader Öztürk

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1169864

Öz

Araştırmada sağlık çalışanlarında toplulukçu yeterlilik düzeyleri ile yaşam doyumu arasındaki ilişkiler ve yaşam doyumunun toplulukçu yeterliliği yordama düzeyi incelenmiştir. Ayrıca cinsiyet, medeni durum, çocuk sahibi olma ve meslekte hizmet süresine göre, toplulukçu yeterlilik ve yaşam doyumu arasındaki farklılıklar incelenmiştir. Araştırmaya 266 sağlık çalışanı katılmıştır. Veri toplama aracı olarak; Toplulukçu Yeterlilik Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde İlişkisiz Örneklemler T-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Basit Doğrusal Regresyon Analizi teknikleri kullanılmıştır. Bulgular; toplulukçu yeterlilik ile yaşam doyumu arasında pozitif yönde ilişki olduğunu ve yaşam doyumunun toplulukçu yeterliliği anlamlı düzeyde yordadığını göstermektedir. Yaşam doyumunun; kadınlarda erkeklere göre, hizmet süresi 16 yıl/üstü olanlarda 16 yılın altında olanlara göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Medeni durum ve çocuk sahibi olma durumuna göre, toplulukçu yeterlilik ve yaşam doyumu arasında anlamlı bir farklılığın bulunmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplulukçu yeterlilik, yaşam doyumu, sağlık çalışanı

Destekleyen Kurum

----

Proje Numarası

----

Teşekkür

-----

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIPS BETWEEN COLLECTIVE EFFICACY LEVELS AND LIFE SATISFACTION IN HEALTH PROFESSIONALS

Öz

The aim of this research is to examine the relationship between the collective efficacy and life satisfaction levels of health professionals. Also examined the differences between collective efficacy and life satisfaction according to gender, marital status, having children and length of service in the profession. The research was carried out with 266 health professionals. Data were collected with the Collective Efficacy Scale, the Life Satisfaction Scale and the Personal Information Form. The data were collected with the statistical package program. Results; it shows that there is a positive relationship between collective efficacy and life satisfaction and that life satisfaction significantly predicts collective efficacy. Life satisfaction; it was determined that women with a service period of 16 years/over are higher than those with less than 16 years of service compared to men. There is no significant difference between collective efficacy and life satisfaction according to marital status and having children.

Anahtar Kelimeler

Collective efficacy, life satisfaction, health professionals.

Proje Numarası

----

Kaynakça

• Referans1.Ahern, J., & Galea, S. (2011). Collective efficacy and major depression in urban neighborhoods. American Journal of Epidemiology, 173(12): 1453-1462.
• Referans2.Arslanoğlu, A., Gemlik, N., & Arslan, I. (2021). İnformel iletişimin yaşam doyumu üzerine etkisi: Sağlık çalışanlarında bir uygulama. Erciyes Akademi, 35(1): 20-33.
• Referans3.Bakker, A. B., Demerouti, E., & Sanz-Vergel, A. I. (2014). Burnout and work engagement: The JD-R approach. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 1(1): 389-411.
• Referans4.Bandura, A. (2000). Exercise of human agency through collective efficacy. Current Directions in Psychological Science, 9(3): 75-78.
• Referans5.Bandura, A. (2006). Adolescent development from an agentic perspective. Self-Efficacy Beliefs of Adolescents. Copyright © 2005 by Information Age Publishing, Chapter 1: pp. 1-43.
• Referans6.Baykal, E. (2020). Covid-19 bağlamında psikolojik dayanıklılık, kaygı ve yaşam doyumu ilişkisi. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(2): 68-80.
• Referans7.Bayram, N. (2004). Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. 1. Baskı, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Referans8.Benli, S. S., & Yıldırım, A. (2017). Hemşirelerde yaşam doyumu ve ölüme karşı tutum arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4): 167-179.
• Referans9.Berkland, B. E., & Diğerleri. (2017). A Worksite wellness intervention: İmproving happiness, life satisfaction, and gratitude in health care workers. Mayo Clinic Proceedings: Innovations, Quality & Outcomes, 1(3): 203-210.
• Referans10.Bernales-Turpo, D., & Diğerleri. (2022). Burnout, professional self-efficacy, and life satisfaction as predictors of job performance in health care workers: The mediating role of work engagement. Journal of Primary Care & Community Health, 13: 1-9.
• Referans11.Beyhan, T. E. (2018). Sağlık çalışanlarının işe hazır bulunuşluk durumlarının öz yeterlilik ve yaşam doyumu üzerine etkisinin değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Referans12.Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 11. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Referans13.Camcı, G., & Kavuran, E. (2021). Hemşirelerin iş stresi ve tükenmişlik düzeyleri ile meslek ve yaşam doyumu düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(2): 274-283.
• Referans14.Carroll, J. M., Rosson, M. B., & Zhou, J. (2005). Collective efficacy as a measure of community. Proceedings as human factors in computing systems. CHI 2005, ׀ Papers Large Communities, April 2–7. New York, NY: Association for Computing Machinery, pp. 1-10.
• Referans15.Cohen, D. A., Inagami, S., & Finch, B. (2008). The built environment and collective efficacy. Health & Place, 14(2): 198-208.
• Referans16.Çakaloğulları, N., & Doğan, Y. B. (2020). Hastane çalışanları örnekleminde toplulukçu yeterlilik ölçeği geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Kriz Dergisi, 28(1): 21-32.
• Referans17.Dai, Y. D., Zhuang, W. L., Lu, S. C., & Huan, T. C. (2020). Work engagement or job burnout? Psychological ownership amongst the employees of international tourist hotels. Tourism Review, 76: 1243-1259.
• Referans18.Diener, E., Emmons, R., Larsen, R., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49: 71-75.
• Referans19.Diener, E., Oishi, S., & Lucas, R. E. (2009). Subjective well-being: the science of happiness and life satisfaction. Second Edition, (Edited By: Lopez, S. J., & Snyder, C. R.). Oxford Handbook of Positive Psychology. New York: Oxford University Press, pp. 187-194.
• Referans20.Erdogan, B., Bauer, T. N., Truxillo, D. M., & Mansfield, L. R. (2012). Whistle while you work: A review of the life satisfaction literature. Journal of Management, 38(4): 1038-1083.
• Referans21.Eren, T. A. (2008). Onkoloji hemşirelerinin iş doyumu ve yaşam doyumunun incelenmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Referans22.Filho, E., Tenenbaum, G., & Yang, Y. (2015). Cohesion, team mental models, and collective efficacy: Towards an integrated framework of team dynamics in sport. Journal of Sports Sciences, 33(6): 641-653.
• Referans23. Fong, E., & Chang, L. Y. (2011). Community under stress: Trust, reciprocity, and community collective efficacy during sars outbreak. Journal of Community Health, 36(5): 797-810.
• Referans24. Fullerton, C. S., Ursano, R. J., Liu, X., McKibben, J. B., Wang, L., & Reissman, D. B. (2015). Depressive symptom severity and community collective efficacy following the 2004 Florida hurricanes. Plos One, 10(6): 1-10.
• Referans25. Gökçe, H., Orhan, S., Demir, H., Aydın, O. A., Gümüş, M., & Kızılkaya, E. (2020). Covid-19 pandemisi öncesi ve sonrasında sağlık çalışanlarının toplulukçu yeterlilik algılarının incelenmesi. Journal of Institute of Economic Development and Social Researches, 6(25): 718-731.
• Referans26. Hagmaier, T., Abele, A. E., & Goebel, K. (2018). How do career satisfaction and life satisfaction associate?. Journal of Managerial Psychology, 33: 142-160.
• Referans27. Janicijevic, I., Seke, K., Djokovic, A., & Filipovic, T. (2013). Healthcare workers satisfaction and patient satisfaction–where is the linkage?. Hippokratia, 17(2): 157-162.
• Referans28.Jones, M. D. (2006). Which is a better predictor of job performance: Job satisfaction or life satisfaction?. Journal of Behavioral and Applied Management, 8(1): 20-42.
• Referans29. Karasar, N. (1986). Bilimsel araştırma yöntemi. 3. Baskı. Ankara: Bilim Yayınları.
• Referans30. Khanna, S. (2015). Organisational role stress (ORS) and life satisfaction among female doctors. In Proceedings of the International Conference on Technology and Business Management, March 23-25, pp. 601-606.
• Referans31.Kılıç, M., Öcal, N. Ü., & Uslukılıç, G. (2021). Sağlık çalışanlarının D Tipi Kişilik Yapısı ve yaşam doyumunun ekip çalışması tutumu üzerine etkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 30(3): 326-336.
• Referans32. Kim, M., & Shin, Y. (2015). Collective efficacy as a mediator between cooperative group norms and group positive affect and team creativity. Asia Pacific Journal of Management, 32(3): 693-716.
• Referans33. Kołtuniuk, A., Witczak, I., Młynarska, A., Czajor, K., & Uchmanowicz, I. (2021). Satisfaction with life, satisfaction with job, and the level of care rationing among Polish nurses—A cross-sectional study. Frontiers in Psychology, 12: 1-9. Referans34.Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeyinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Referans35. Lado, M., Otero, I., & Salgado, J. F. (2021). Cognitive reflection, life satisfaction, emotional balance and job performance. Psicothema, 33: 118-124.
• Referans36. Lee, T. W., & Ko, Y. K. (2010). Effects of self‐efficacy, affectivity and collective efficacy on nursing performance of hospital nurses. Journal of Advanced Nursing, 66(4): 839-848.
• Referans37.Li, X., Zhou, M., Zhao, N., Zhang, S., & Zhang, J. (2015). Collective-efficacy as a mediator of the relationship of leaders' personality traits and team performance: A cross-level analysis. International Journal of Psychology, 50(3): 223-231.
• Referans38.Lopez, J. M. C., Palao, B. M., Pomareda, H. L. P., & Medina, R. S. B. (2020). Análisis del compromiso laboral en colaboradores de gobiernos locales de la ciudad de Arequipa, Perú. Universidad Cienciay Tecnología, 24(106): 13-19.
• Referans39.Medvedev, O. N., & Landhuis, C. E. (2018). Exploring constructs of well-being, happiness and quality of life. Peer J, 6: 1-16.
• Referans40. Oishi, S., Diener, E. F., Lucas, R., & Suh, E. M. (1999). Cross-cultural variations in predictors of life satisfaction: Perspectives from needs and values. Society for Personality and Social Psychology, Inc. 25 (8): August, 980-990.
• Referans41.Ovat, A. (2022). Sağlık Çalışanlarında fiziksel aktivite ile iş doyumu, yaşam doyumu ilişkisini değerlendirme. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilimleri Üniversitesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Referans42. Özal, M. (2019). Sağlık çalışanlarında psikolojik pozitif sermaye özdeğerlendirme ve yaşam doyumu ilişkisinin incelenmesi. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Referans43. Parıldar, G. (2020). Sağlık çalışanlarında sosyal medya bağımlılığı ile yaşam doyumu arasındaki ilişki. T.C. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Aile Hekimliği Kliniği, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Referans44.Sampson, R. J., Raudenbush, S. W., & Earls, F. (2009). Neighborhoods and violent crime: A multilevel study of collective efficacy. Urban Health: Readings in the Social, Built, and Physical Environments Of US Cities, pp.79-97.
• Referans45.Smith, J. G., Morin, K. H., Wallace, L. E., & Lake, E. T. (2018). Association of the nurse work environment, collective efficacy, and missed care. Western Journal Of Nursing Research, 40(6): 779-798.
• Referans46.Stajkovic, A. D., Lee, D., & Nyberg, A. J. (2009). Collective efficacy, group potency, and group performance: Meta-analyses of their relationships, and test of a mediation model. Journal of Applied Psychology, 94(3): 814-823.
• Referans47. Stephanou, G., & Giorgali, S. (2020). Work interpersonal relationships: Cognitive appraisals and the prediction of dispositional forgiveness and satisfaction of life and work. Psychology, 11(12): 1991-2023.
• Referans48.Tatlı, E., & Yiğit, A. (2021). Hastane çalışanlarının sosyal iyi olma halinin iş ve yaşam doyumu üzerindeki etkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(4): 1202-1221.
• Referans49.Teke, B. (2021). Kamu hastanelerinde çalışan ebelerde merhamet yorgunluğu ile iş ve yaşam doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hamidiye Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Referans50.Tekir, Ö., Çevik, C., Selma, A. R. I. K., & Çetin, G. (2016). Sağlık çalışanlarının tükenmişlik, iş doyumu düzeyleri ve yaşam doyumunun incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 18(2): 51-63.
• Referans51. Tower, C., Van Nostrand, E., Misra, R., & Barnett, D. J. (2021). Building collective efficacy to support public health workforce development. Journal of Public Health Management and Practice, 27(1): 55-61.
• Referans52. Turğut, N. (2017). Hastanede çalışan hemşire ve sağlık personeli örnekleminde “Sosyal İyilik Hali Ölçeği” ve “Toplulukçu Yeterlilik Ölçeği” geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Referans53. Tümlü, Ü. G., & Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3): 205-213.
• Referans54. Yaman, E. (2020). Onkoloji ve palyatif bakım hemşirelerinin merhamet yorgunluğunun iş ve yaşam doyumuna etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
• Referans55.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.