THE IDENTITY CREATION OF THE ARTIST WITHIN THE FRAMEWORK OF THE PROBLEM OF MARGINALIZATION IN THE CONTEXT OF ETHNOCENTRISM

Yıl 2023, Sayı: 45, 255 - 288, 31.12.2023

Sevgi Kılınç

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1355613

Öz

Social groups within society may be subjected to marginalization in different contexts and at different times. Ethnocentrism is a sociological concept that defines marginalization in terms of ethnicity. The ideas developed within the framework of this concept possess dangerous consequences that can lead to political conflicts, terrorism, war and even genocide. With the pluralist approach of the postmodern era, it has been acknowledged that ethnicity, race, cultural differences and gender differences are not divisive elements but on the contrary, diversity contributes to the enrichment of society. For the conceptual ground of the study, literature reviews were conducted in numerous disciplines such as art, sociology, philosophy and psychology and relevant sections were included. Within the scope of the purpose of the study, the works of four artists produced in this direction within the framework of marginalization in the context of ethnocentrism are included. It is thought that the present study, which focuses on artists who reflect their marginalization in the context of their own ethnic origins in their works, will contribute to future studies and works in the field of plastic arts.

Anahtar Kelimeler

Ethnocentrism, marginalization, identity, me and the other.

ETNOSENTRİZM BAĞLAMINDAKİ ÖTEKİLEŞTİRİLME SORUNSALI ÇERÇEVESİNDE SANATÇININ KİMLİK YARATIMI

Öz

Toplum içerisindeki sosyal gruplar farklı bağlamlarda ve farklı zamanlarda ötekileştirilmeye maruz kalabilmektedir. Etnosentrizm ötekileştirmeyi etnik köken üzerinden tanımlayan sosyolojik bir kavramdır. Bu kavram çerçevesinde gelişen fikirler siyasi anlaşmazlıklar, terörizm, savaş ve soykırıma kadar varabilecek tehlikeli sonuçlar barındırmaktadır. Postmodern dönemin çoğulcu yaklaşımıyla birlikte etnik köken, ırk, kültürel farklar ve cinsiyet farklılıklarının ayrıştırıcı birer unsur olmadıkları aksine, çeşitliliğin toplumu zenginleştirmeye katkı sağladığı kabul edilmiştir. Araştırmanın kavramsal altyapısı için; sanat, sosyoloji, felsefe ve psikoloji gibi birçok disiplinde literatür taramaları yapılmış ilgili kısımlar eklenmiştir. Çalışmanın amacı kapsamında etnosentrizm bağlamındaki ötekileştirme çerçevesinde beş sanatçının bu doğrultuda yaratılmış çalışmalarına yer verilmiştir. Kendi etnik kökenleri doğrultusundaki ötekileştirilme durumlarını eserlerine yansıtan sanatçıların yaratımlarını konu alan bu araştırmanın plastik sanatlar alanında araştırmalar ve üretimler yapan kişilere katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etnosentrizm, ötekileştirilme, kimlik, ben ve öteki.

Kaynakça

• Barth, F. (2001). Etnik Gruplar ve Sınırları: Kültürel Farklılığın Toplumsal Organizasyonu. Çev. Ayhan Kaya-Seda Gürkan. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Baudrillard, J. (1995). Kötülüğün Şeffaflığı: Aşırı Fenomenler Üzerine Bir Deneme. Çev., Emel Abora-Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (1998). Postmodern etik. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. Çev., İsmail Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2017). Kimlik. Çev., Mesut Hazır. Ankara: Heretik Yayınları.
• Borradori, G. (Ed.). (2008). Terör Günlerinde Felsefe: Jürgen Habermas ve Jacques Derrida ile Diyaloglar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Claude, L. S. (2012). Yapısal Antropoloji. Çev., Adnan Kahiloğulları. Ankara: İmge Kitapevi Yayınları.
• Connolly, W. E. (1995). Kimlik ve Farklılık. Çev., Ferma Lekesizalın. Ankara: Ayrıntı Yayınları.
• Coşkun, A. (2019). Yeni Toplumsal Hareketlere Alternatif Bir Bakış. Ankara: İksad Yayıncılık.
• Cox, O. C. (1948). “Caste, Class and Race. A Study in Social Dynamics”. New York: Monthly Review Press.
• Freud S. (2022). Musa ve Tektanrıcılık. İstanbul: Say Yayıncılık.
• Giddens, A. (2000). Sosyoloji. İstanbul: Ayraç Yayınevi.
• Giddens, A. (2021). Etnik Durum ve Irk: [http://www.hubyar.eu/SiteFiles/makaleler/mak4.pdf] (Erişim Tarihi: 10.04.2023).
• Habermas, J. (2012). "Öteki" Olmak, "Öteki"Yle Yaşamak. Çev., İlknur Aka. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kearney, R. (2018). Yabancılar, Tanrılar ve Canavarlar: Ötekiliği Yorumlamak. Çev., Barış Özkul. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kristeva, Julia (2004). Korkunun Güçleri, İğrençlik Üzerine Deneme. Çev., Nilgün Tutal. İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Levinas, E. (2002). Otherwise Than Being or Beyond Essence. Pensilvanya: Duquesne University Press.
• Nahya, Z. N. (2011). “İmgeler ve Ötekileştirme: Cadılar, Yerliler, Avrupalılar”. Atılım Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1): 27-38.
• Sartre, J. P. (1964). Varoluşçuluk-Egzistansiyalizm Bir Hümanizma Mıdır?. Çev., E. T. Eliçin. İstanbul: Ataç Kitapevi.
• Schnapper, D. (2005). Sosyolojik Düşüncenin Özünde Öteki ile İlişki. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sharma, S., Shımp, T. A., Shın, J. (1995). Consumer ethnocentrism: A test of antecedents and moderators. Journal of the Academy of Marketing Science, 23(1), 26-37.
• Smith, A. D. (1994). Millî Kimlik. Çev., Bahadır Sina Şener. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Görsel 1. James Luna, Kültürel Nesne, 1987, Performans, Bilbao Parkı Medeniyet Tarihi Müzesi, San Diego, A.B.D https://kavrakoglu.com/cagdas-sanata-varis-183-kavramsal-sanat-7-kimlik-odakli-kavramsal-sanat/ Erişim tarihi: 29.03.2023.
• Görsel 2. James Luna, Kültürel Nesne, Yandan görünüm, 1987, Performans, Bilbao Parkı Medeniyet Tarihi Müzesi, San Diego, A.B.D https://kavrakoglu.com/cagdas-sanata-varis-183-kavramsal-sanat-7-kimlik-odakli-kavramsal-sanat/ Erişim tarihi: 29.03.2023.
• Görsel 3. Kara Elizabeth Walker, Fons Americanus, 2019, Heykel, Tate Modern, Londra, Birleşik Krallık. https://daily.jstor.org/native-disruptions-with-artist-james-luna/ Erişim tarihi: 20.03.2023.
• Görsel 4. Kara Elizabeth Walker, Fons Americanus, Kraliçe Vicky (detay) , 2019, Heykel, Tate Modern, Londra, Birleşik Krallık. https://www.tate.org.uk/art/artists/kara-walker-2674/kara-walkers-fons-americanus, Erişim tarihi: 25.03.2023.
• Görsel 5. Kara Elizabeth Walker, Fons Americanus, Diz çökmüş adam (detay), 2019, Heykel, Tate Modern, Londra, Birleşik Krallık. https://www.tate.org.uk/art/artists/kara-walker-2674/kara-walkers-fons-americanus Erişim tarihi: 25.03.2023.
• Görsel 6. Marina Abramović, Balkan Baroque, 1997, Performans, 47. Uluslarası Venedik Bienali İtalya Pavyonu. https://www.researchgate.net/figure/Marina-Abramovic-Balkan-Baroque-1997-Biennale-di-Venezia_fig9_309552193 Erişim tarihi: 18.04.2023.
• Görsel 7. Horst Hoheisel, Aschrott Çeşmesi, 1987-1988, Kassel, Almanya. https://neuegaleriekassel.wordpress.com/2015/01/27/kunst-der-erinnerung-erinnerung-der-kunst-der-aschrottbrunnen-und-andere-denkmalprojekte-von-horst-hoheisel/ Erişim tarihi: 30.05.2023.
• Görsel 8. Horst Hoheisel, Aschrott Çeşmesi’nin orijinal hali ve sanatçının çeşmeyi ters çevirip yere gömmek için yaptığı taslağı içeren görsel. http://08.intervenciones.org/horstprojects.html Erişim tarihi: 30.05.2023.