ÖĞRETMEN ADAYLARINA YÖNELİK ÜST-DÜZEY DÜŞÜNME BECERİLERİ DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI

Yıl 2024, Sayı: 47, 136 - 160, 28.08.2024

Suat Kaya , Abdülkadir Kurt , Serdar Safalı , Onur Balı

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1493000

Öz

Bu çalışmada Üst Düzey Düşünme Becerileri Değerlendirme Ölçeği’nin Türkiye koşullarında geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Ölçeğin uyarlama sürecinde ileri çeviri yöntemi kullanılmıştır. Tarama yöntemi ile gerçekleştirilen bu çalışmanın örneklemini 819 öğretmen adayı oluşturmuştur. Veriler hem yüz yüze hem de çevrimiçi bir form kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen veriler, SPSS 21.0 ve AMOS 21 programlarından yararlanılarak, açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının üst-düzey düşünme becerilerini ölçmek için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı elde edilmiştir. Özgün ölçek, 4 faktör ve bu faktörlere ait 14 alt boyuttan oluşurken, Türkçe’ye uyarlama çalışması 4 faktörle sonuçlanmıştır. Bu bağlamda, gelecekteki çalışmaların daha büyük ve daha heterojen bir örneklemi kapsayacak şekilde planlanması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Üst düzey düşünme, eleştirel düşünme, problem çözme, takım çalışması, pratik yenilikçilik

ADAPTATION OF HIGHER-ORDER THINKING SKILLS ASSESSMENT SCALE FOR TEACHER CANDIDATES INTO TURKISH

Öz

The aim of this study was to examine the validity and reliability of the Higher-order Thinking Skills Assessment Scale in Turkish context. The forward translation method was used in the adaptation process of the scale. The sample of this study, conducted using the survey method, consisted of 819 teacher candidates. Data were collected with both face-to-face and online forms. The data were analyzed using exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis with SPSS 21.0 and AMOS 21 softwares. As a result of the study, a valid and reliable measurement tool that can be used to measure teacher candidates’ higher-order thinking skills was obtained. The original scale consists of 4 factors and 14 sub-dimensions, while the adaptation study to Turkish resulted in 4 factors. In this context, it is recommended that future studies be planned to include a larger and more heterogeneous sample.

Anahtar Kelimeler

higher order thinking, critical thinking, problem-solving, teamwork, practical innovation

Kaynakça

• Aiken, L. R. (2000). Psychological testing and assessment. (10. Baskı). Boston: Allyn & Bacon.
• Anderson, N. J. (2005). L2 learning strategies. In E. Hinkel. (Ed), Handbook of research in second language teaching and learning (pp. 757-771). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Balcı, A. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Baysal, Z. N., Arkan, K., & Yıldırım, A. (2010). Preservice elementary teachers’ perceptions of their self-efficacy in teaching thinking skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 4250-4254. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.673
• Berberoğlu, B. (2010). Yaşam boyu öğrenme ile bilgi ve iletişim teknolojilerin açısından Türkiye’nin Avrupa Birliği’ndeki konumu. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(2), 113-126.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (25. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9789756802748
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93-108.
• Çiğdem, H., & Kurt, A. A. (2012). Yansıtıcı düşünme ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 475-493.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Demirtaşlı, N. (2010). Üst düzey düşünme becerilerinin ölçülmesinde gündelik yaşam unsuru. CİTO Eğitim: Kuram ve Uygulama, 7, 9-26.
• DeVellis, R. F. (2003) Scale development. California: Sage..
• Duron, R., Limbach, B. & Waugh, W. (2006). Critical thinking framework for any discipline. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 17(2), 160-166.
• Duru, A., & Korkmaz, H. (2010). Öğretmenlerin yeni matematik programı hakkındaki görüşleri ve program değişim sürecinde karşılaşılan zorluklar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38(38), 67-81.
• Dutoğlu, G., & Tuncel, M. (2008). Aday öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilimleri ile duygusal zekâ düzeyleri arasındaki ilişki. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8(1):11-32.
• Emir, S. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 34-57.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics (4. Baskı). Londra: Sage.
• Hambleton, R. K. (2005). Issues, designs and technical guidelines for adapting test into multiple languagess and culture. R.K. Hambleton, P.F. Merenda ve C.D. speilberger (Ed.). Adapting educational and psychological tests for cross-cultural assessment (s. 3-37). London: Lawrence Erlbaum Associates Publishers. https://doi.org/10.4324/9781410611758
• Hamzah, H., Hamzah, M. I., & Zulkifli, H. (2022). Systematic literature review on the elements of metacognition-based higher order thinking skills (HOTS) teaching and learning modules. Sustainability, 14(2), 813. https://doi.org/10.3390/su14020813
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal Of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Huang, Y.-M., Silitonga, L. M., & Wu, T.-T. (2022). Applying a business simulation game in a flipped classroom to enhance engagement, learning achievement, and higher-order thinking skills. Computers & Education, 183. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2022.104494
• Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel.
• Kass, R. A., & Tinsley, H. E. A. (1979). Factor analysis. Journal of Leisure Research, 11(2), 120-138. https://doi.org/10.1080/00222216.1979.11969385
• Kennedy, D. P. (2005). Scale adaptation and etnography. Field Methods, 17(4), 412– 431. https://doi.org/10.1177/1525822X05280060
• Kılıç, H. E., & Şen, A. İ. (2014). UF/EMI eleştirel düşünme eğilimi ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 1-12.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach’s alpha reliability coefficient. Journal of Mood Disorders (JMOOD), 6(1), 47-48. https://doi.org/10.5455/jmood.20160307122823
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (4. Baskı). New York: Guilford.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme (Doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kutlu, Ö., Doğan, D., & Karakaya, İ. (2010). Öğrenci başarısının belirlenmesi. Ankara: Pegem Akademi.
• McGuinness, C. (2000). ACTS (Activating Children’s Thinking Skills). In A methodology for enhancing thinking skills. ESRC TLRP First Programme Conference. November.
• Moodley, V. (2013). In-service teacher education: asking questions for higher order thinking in visual literacy. South African Journal of Education, 33(2), 1-18. https://doi.org/10.15700/saje.v33n2a430
• Paul, R. (2013). Critical and reflective thinking: A philosophical perspective. In B. F. Jones, B. F., & L. Idol (Eds.). Dimensions of thinking and cognitive instruction (pp. 445-494). New York, NY: Routledge.
• Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. New Jersey: Lawrence Erlbaum. https://doi.org/10.4324/9781410610904
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Anı.
• Sousa, V. D., & Rojjanasrirat, W. (2010). Translation, adaptation, and validation of instruments or scales for use in cross-cultural health care research: A clear and user friendly guideline. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 17, 268– 274. https://doi.org/10.1111/j.1365-2753.2010.01434.x
• Şeker, H., & Gençdoğan, B. (2014). Psikolojide ve eğitimde ölçme aracı geliştirme. Ankara: Nobel.
• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_07/18160003_basin_aciklamasi-program.pdf adresinden erişilmiştir.
• Tanujaya B, Mumu J., & Margono, G. (2017). The Relationship between higher order thinking skills and academic performance of student in mathematics ınstruction. International Education Studies. (10), 78-85. https://doi.org/10.5539/ies.v10n11p78
• Tavşancıl, E. (2014) Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington, DC: American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/10694-000
• Zhou, Y., Gan, L., Chen, J., Wijaya, T. T., & Li, Y. (2023). Development and validation of a higher-order thinking skills assessment scale for pre-service teachers. Thinking Skills and Creativity, 48, 1-20. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2023.101272
• Zohar, A., & Dori, Y. J. (2003). Higher order thinking skills and low-achieving students: Are they mutually exclusive? Journal of the Learning Sciences, 12(2), 145–181. https://doi.org/10.1207/S15327809JLS1202_1