FAMILY RELATIONSHIPS AND VALUES IN THE DIGITAL AGE

Yıl 2025, Sayı: AİLE YILI ÖZEL SAYISI, 96 - 122, 30.10.2025

Damla Topçu , Hatice Pekince

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1746976

Öz

In this study, the effects of the digital age on family relationships and traditional family values were analysed.. The research was conducted in Elazığ province and qualitative research method was used in the study. Seventeen participants living in Elazig province constituted the study group. In-depth interviews were conducted using a semi-structured interview form. Thematic analysis was performed by extracting codes and themes from the data obtained in the research. Three themes were identified in the research; the effects of digitalisation on family communication, parenting and child rearing in the digital age, and the transformation of traditional family values in the digital age. In the research, it was determined that the conscious use of digital devices has positive effects on the individual and family. However, it has also been determined that the widespread and uncontrolled use of these technologies reduces face-to-face communication in the family, increases individualisation, prevents effective time between family members and paves the way for tensions within the family. In addition, it was determined that child rearing processes and parenting roles were reshaped in the digital age and a controlling parenting approach was adopted. Another result is that the digital age has led to various transformations on traditional family values such as respect for elders, morality and privacy. The research reveals that family relationships have weakened in the digital age and traditional family values have been distanced.

Anahtar Kelimeler

Digital Age , Family Relations , Dijital Addiction , Traditional Values

DİJİTAL ÇAĞDA AİLE İLİŞKİLERİ VE DEĞERLER

Öz

Bu araştırmada dijital çağın aile ilişkileri ve ailevi değerler üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırma Elazığ ilinde gerçekleştirilmiş ve çalışmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Elazığ ilinde yaşayan 17 katılımcı çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmada yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada elde edilen verilerden kodlar ve temalar çıkarılarak tematik analiz yapılmıştır. Araştırmada üç tema belirlenmiş olup bunlar; dijitalleşmenin aile içi iletişime etkileri, dijital çağda ebeveynlik ve çocuk yetiştirme ve dijital çağda geleneksel aile değerlerinin dönüşümü şeklindedir. Araştırmada dijital cihazların bilinçli kullanımının birey ve aile üzerinde olumlu etkileri olduğu tespit edilmiştir. Ancak bu teknolojilerin yaygın ve kontrolsüz biçimde kullanılmasının; ailede yüz yüze iletişimi azalttığı, bireyselleşmeyi artırdığı, aile üyeleri arasında etkili zaman geçirilmesini engellediği ve aile içinde gerginliklere zemin hazırladığı da belirlenmiştir. Ayrıca dijital çağda çocuk yetiştirme süreçleri ve ebeveynlik rollerinin yeniden şekillendiği ve kontrolcü bir ebeveynlik anlayışı benimsendiği saptanmıştır. Dijital çağın büyüklere saygı, ahlak, mahremiyet gibi geleneksel aile değerleri üzerinde çeşitli dönüşümlere yol açtığı da elde edilen bir diğer sonuçtur. Araştırma dijital çağda aile ilişkilerinin zayıfladığını ve geleneksel aile değerlerinden uzaklaşıldığını ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

Dijital Çağ , Aile İlişkileri , Dijital Bağımlılık , Geleneksel Değerler

Etik Beyan

Bu araştırma için Fırat Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’nun 2025/12 sayılı oturum ve 40 nolu kararı ile etik izin alınmıştır.

Kaynakça

• Adigwe, I., Mason, J. & Gromik, N. (2024). “Investigating the relationship between socio-demographic variables of parents, digital literacy and parental mediation practices in the digital age: Nigeria in focus.” Learning and Digital Media, 22(3), 229-246. https://doi.org/10.1177/20427530241232495
• Alkan, B. (2023). I”nstagram’ın evli çiftlerin aile yaşantısına etkileri.” Journal of Communication Science Researches, 3 (3), 218-235.
• Arslan, A. & Bardakçı, S. (2020). “Üniversite öğrencilerinin dijital bağımlılık düzeylerinin iletişim becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi.” Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(20), 36-63.
• Bakan; U. & Bakan, U. (2017). “Facebook’ta aile ilişkileri ve sosyal medya adanmışlığına yönelik bir içerik analizi.” Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (20), 54-68. https://doi.org/10.20875/makusobed.284457
• Bostancı, M. (2023). “Dijital Dünyada Ebeveynlik.” TRT Akademi Dergisi, 08(19), 982-991.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskı). Mesut Bütün ve Selçuk Beşir (Çev. Ed.). Siyasal Kitabevi.
• Delanty, G. (2015). Bir Kavramın Anatomisi: Topluluk. F. Bilge Atay (Çev.). İstanbul: Everest Yayınlar ı. Goodwin, K. (2018). Dijital dünyada çocuk büyütmek. İstanbul: Aganta Kitap.
• Haberli, M. (2023). “Dijital çağda aile: Ebeveynleriyle ilişkisi çerçevesinde gençlik ve din.” Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 7(3), 374-389. https://doi.org/10.32711/tiad.1245065.
• Hazer, O. (2020). “Yeni medya ve iletişim teknolojileri: Ailede sosyal etkileşim”. Gençlik ve Dijital Çağ 2020 içinde (92-102). Aylin Görgün Baran, Oya Hazer, M. Serhat Öztürk (Ed.). Hacettepe Üniversitesi Gençlik Araştırmaları ve Uygulama Merkezi. https://doi.org/10.31123/akil.441825
• İnan Kaya, G. (2021). “Dijital çağda çocuk yetiştirme ve eğitim: Değişen roller.” İnsan ve İnsan Dergisi, 8(27), 83-100. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.819184
• Levin, I., & Mamlok, D. (2021). “Culture and society in the digital age.” Information, 12(2), 68. https://doi.org/10.3390/info12020068
• Mullan, K. & Chatzitheochari, S. (2019). “Changing times together? A time-diary analysisof family time in the digital age in the United Kingdom.” Journal of Marriage and Family, 81, 795–811 DOI:10.1111/jomf.125647
• Odabaşı, H. F., Tekgöz, N., Hafızoğlu, R., & Aydın, S. (2024). Dijital Çağda ailenin dönüşümü: Yeni nesil bağlar ve dinamikler. İkinci Baskı. Enstitü Sosyal Yayınları. https://enstitusosyal.org/uploads/publications_module/file-17180161271439228492.pdf
• Onyeator, I. & Okpara, N. (2019). “Human communication in a digital age: Perspectives on ınterpersonal communication in the family.” New Media and Mass Communication, 78, 35-45. DOI: 10.7176/NMMC
• Parlar, H. & Dere, S. (2025). “Dijital ebeveynliğin, aile içi iletişim ve velinin eğitime katılımı üzerine etkisi: Yapısal eşitlik modeli.” Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 25(66), 79-110. https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1404734
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital ımmigrants. On the Horizon, MCB University Pres,9(5), October.
• Sarı, H. & Yüksel, D. L. (2023). “‘Dijital yerli ve dijital göçmen’ aile bireylerinin sosyal medya kullanım farkları.” Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 7(4), 175-192.
• Semiz Türkoğlu, H. (2025). “Dijital çağda aile ve iletişimin dönüşümü: Medya, kültür ve toplumsal yansımalar.” TRT Akademi Dergisi, 10(24), 379-385.
• Sholihah, H. & Nurhayati, S. (2024). “Child Protection in the Digital Age Through Education in the Islamic Educational Environment.” Journal of Islamic Education, 9(1), 200-218. DOI: https://doi.org/10.52615/jie.v9i1.353
• Şen, G. & Erol, A. (2024). “Modernleşme Sürecinde dijital medyanın aile üzerindeki etkileri.” KAİDE Dergisi, 2(1), 1-30.
• Yıldırım, İ. (2021). “Sosyal medya, dijital bağımlılık ve siber zorbalık ekseninde değişen aile ilişkileri üzerine bir değerlendirme.” Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(5) 1237-1258.
• Yücel, Ö. F. (2025). “Dijital dünyada aile: TRT haber içeriklerinde ailenin konumu üzerine bir inceleme.” TRT Akademi Dergisi, 10(24), 386-486.
• Zeybekoğlu Akbaş, Ö. & Dursun, C. (2020). “Teknolojinin aileye etkisi: değişen ailenin dijital ebeveyn ve çocukları.” Turkish Studies - Social, 15(4), 2245-2265. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.43395