Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Algılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması

Yıl 2023, , 40 - 59, 30.03.2023

Gökhan Şener , Tufan Aytaç (ahi Evran Üni.eğitim Fak. Eğitim Yönetimi)

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1097977

Öz

Bu çalışmanın amacı; öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları üzerinde çeşitli değişkenlerin (cinsiyet, kıdem ve branş) etki düzeyini ortaya koymaktır. Konu ile ilgili YÖK Tez Merkezi, Google Akademik, Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi (Türkiye Akademik Arşivi, Dergi Park Akademik) veri tabanları taranmıştır. Türkiye’de bu konu üzerine yapılmış çalışmalar içersinden dahil etme kriterlerine uygun olarak, değişkenler içerisinden; cinsiyet 93 ve kıdem 66, branş değikeni için 30 adet çalışma araştırma kapsamına dahil edilmiştir. Yapılan çalışmalarda toplam örneklem sayısı 40921’dir. Bunun 21103’ünü kadın ve 19818’ini erkek öğretmenler oluşturmaktadır. Verilerin analizinde araştırma sonuçlarını sentezleme yöntemleri olarak bilinen meta-analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre tüm değişkenler için yayın yanlılığı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Rastgele etkiler modeline göre yapılan meta-analiz sonucunda; cinsiyet değişkeninin genel etki büyüklüğünün (d=-0,02), kıdem değişkeninin genel etki büyüklüğünün (d=0,03), branş değişkeninin genel etki büyüklüğünün (d=-0,07) zayıf ve önemsiz düzeyde olduğu belirlenmiştir. Tüm değişkenler için yapılan moderatör analizleri sonucuna göre ise istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Yapılan araştırmada ulaşılan genel bulgularda ise öğretmenlerin cinsiyet, kıdem, branş farklılıklarının örgütsel sinizm algıları üzerinde etkisinin olmadığı veya zayıf düzeyde bir etki büyüklüğünün olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma kapsamında araştırmanın tüm bulguları içerisinde karakteristik özelliklerinin etkisinin incelendiği moderatör analizlerine göre kademe düzeyinin, yayın türünün, okul türünün, öğretmenin branşının, araştırmanın yapıldığı bölgenin ve araştırmacının cinsiyetinin etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çalışan sinizmi, öğretmen, örgütsel sinizm, meta-analiz.

Kaynakça

• Yıldız imi (*) ile işaretlenmiş kaynaklar, meta-analize dâhil edilen çalışmaları göstermektedir.
• Abraham, R. (2000). Organizational Cynicism: Bases And Consequences. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126(3), 269-292.
• Akar, H. (2018). Türkiye'de Eğitim Örgütlerinde Yapılan Örgütsel Sinizm Çalışmalarının İçerik Analizi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 2097-2127. DOI: 10.26466/opus.486812
• Andersson, L. M. ve Bateman, T. S. (1997). Cynicism In The Workplace: Some Causes And Effects. Journal Of Organizational Behavior, 18(5), 449-469.
• Aşık Z. ve Özen M. (2018). Meta-Analiz Basamakları ve Raporlanması. TJFMPC, 2019; 13(2): 232-240.
• *Abaslı, K. (2018). Örgütsel Dışlanma, İşe Yabancılaşma ve Örgütsel Sinizm İlişkisine Yönelik Öğretmen Görüşleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• *Akman, S. (2017). Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Kurum Çalışanlarının Örgütsel Sinizm İle İş Doyumuna Yönelik Görüşleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• *Akpolat T. ve Oğuz, E. (2015). İlkokul ve Ortaokul Öğretmenlerinde Örgütsel Sinizmin İşe Yabancılaşma Düzeyine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 947-971.
• *Akpolat, T. (2014). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Sinizm Tutumlarının İşe Yabancılaşma Düzeyine Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• *Aksoy, E. (2019). Öğretmenlerin Okullardaki Paylaşılan Liderlik Uygulamalarına Yönelik Algıları İle Örgütsel Sinizm Düzeyleri Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• *Altınkurt, Y., Yılmaz, K., Erol, E. ve Salalı, E. T. (2014). Okul Müdürlerinin Kullandığı Güç Kaynakları İle Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Algıları Arasındaki İlişki. Journal of Teacher Education and Educators, 3(1), 25-52.
• *Amasralı, A. (2016). Ortaokul ve Lise Matematik Öğretmenlerinin Örgütsel Sinizm Tutumları İle Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.