Risk Alma Ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinde Doğa Macera Eğitimine Bağlı Değişimlerin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 166 - 182, 31.12.2018

Sırrı Cem Dinç , Fatma Saçlı Uzunöz , Burak Güneş

https://doi.org/10.31592/aeusbed.486810

Cited By: 3

Öz

Araştırmanın amacı, risk alma ve eleştirel düşünme becerilerinde doğa
macera eğitimine katılıma bağlı anlamlı değişimlerin olup olmadığını
incelemektir. Araştırmaya 19 kadın (x̄yaş =
20.21 ± 1.96) ve 22 erkek (x̄yaş = 19.90 ±
1.41) olmak üzere toplam 41 üniversite öğrencisi gönüllü olarak katılmıştır.
Macera eğitimi süreci 8 hafta boyunca birer saatlik kuramsal derslerin sonunda
Aladağlar Milli Parkı’nda gerçekleştirilen doğa kampçılığı ve yürüyüşü,
interaktif doğa eğitimi ve zirve tırmanışı (3480 m) etkinliklerini içeren 5
günlük kampı kapsamıştır. Veriler Alana Özgü Risk Alma Ölçeği- Kısa Formu
(DOSPERT) (Yavaş Tez ve Dinç, 2017) ve Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği
(KEDEÖ) (Kökdemir, 2003) ile kuramsal eğitim öncesi ve kamp sonrası olmak üzere
öntest-sontest şeklinde toplanmıştır. Verilerin analizinde, bağımsız
gruplarda ve tekrarlı ölçümlerde t-testi kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına
göre, katılımcıların etkinlik öncesi ve sonrası rekreasyonel risk alma
boyutunda anlamlı artış (t=-2.82; p<.01), etik risk alma boyutunda ise
anlamlı düşüş (t=2.09; p<.05) belirlenmiştir. Eleştirel düşünme alt
boyutlarında ise sırasıyla analitiklik (t=-2.29; p<.05), açık fikirlilik
(t=7.03; p<.001), meraklılık (t=-3.23; p<.05) alt boyutlarında ve
eleştirel düşünme toplam puanında (t=-5.38; p<.001) anlamlı artış, kendine
güven alt boyutunda ise anlamlı düşüş (t=2.67; p<.05) olduğu saptanmıştır.
DOSPERT’ten alınan toplam puanlar dikkate alındığında; erkeklerin kadınlara
oranla her iki ölçümde anlamlı ölçüde yüksek risk aldıkları (t¹=-5.53,
p<.001;t²=-2.61, p<.05), eleştirel düşünmenin ise analitiklik alt boyutu
ve toplam puanları açısından cinsiyete göre farklılık göstermediği (p>.05)
saptanmıştır. Sonuç olarak doğa macera eğitimlerinin özellikle rekreasyonel
risk alma eğilimlerini arttırdığı, erkeklerin kadınlara göre risk alma
eğilimlerinin daha yüksek olduğu, eğitimin eleştirel düşünme eğilimlerinde
artışa neden olduğu ancak cinsiyetler arasında fark yaratmadığı söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Risk Alma, Eleştirel Düşünme, Doğa Macera Eğitimi

Kaynakça

• Byrnes, J. P. Miller, D. C. and Schafer, W. D. (1999). Gender differences in risk taking: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 125, 367–383.
• Brymer, E. and Schweitzer, R. (2013) Extreme sports are good for your health: a phenomenological understanding of fear and anxiety in extreme sport. J Health Psychology 18(4). 477-87. doi: 10.1177/1359105312446770
• Brown, I. D. (1989). Managing for adventure recreation. Australian Parks and Recreation, 25(4), 37-40
• Caldwell, L. (2001). Reflections on therapeutic recreation and youth: Possibilities for broadening horizons. Therapeutic Recreation Journal, 35, 279–288.
• Chen, W. and Cone, T. (2003). Links between Children’s Use of Critical Thinking and an Expert Teacher’s Teaching in Creative Dance, 22 (2), 169-185.
• Csikszentmihalyi, M. (1992). “Flow”:The Psychology of Happiness. London: Rider, p. 6-7
• Cüceloğlu, D. (2008). İyi Düşün Doğru Karar Ver, İstanbul: Remzi Kitapevi
• Dayıoğlu, S. (2003). A Descriptive Study On The Critical Thinking Levels Of The Students At The Unit Of English Preparatory School At Hacettepe University. The Degree of Master of Science. Middle East Technical University. The Department of Educational Sciences
• Demirhan, G. Aşçı, F. H. Kangalgil, M. Saraçbaşı, O. (2014). Perception of Risk and Attractiveness of Extreme Sports Among Turkish University Students, Spor Bilimleri Dergisi, 25 (1), 11–22
• Demirhan, G. (2005). Mountaineers’ risk perception in outdoor-adventure sports: a study of sex and sports experience, Perceptual and Motor Skills, 100, 1155-1160.
• Dinç, S. C. (2006). Doğa Sporları Etkinliklerine İlişkin Liderlik Ölçeğinin Geliştirilmesi (Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 4-6.
• Dinç S. C. Koca, C. Demirhan, G. and Aşçı, H. (2004) An investigation of risk perception and risk views of male and female university students before and after participating the outdoor activities experience The 10th ICHPER-SD Europe Congress & The TSSA 8th International Sports Science Congress Abstract Book (p. 43-44) Antalya: Spor Bilimleri Derneği.
• Ewert, A. W. (1989). Outdoor adventure pursuits: Foundations, models, and theories. Columbus, OH: Publishing Horizons, Inc.
• Ewert, A. W. (2007). Leisure, Recreation, and Adventure: A multidimensional relationship Annals of Leisure Research 10 (1), 1-2.
• Ewert, A.,W. and Hollenhorst, S. (1995). Adventure Recreation And Its Implication For Wilderness. International Journal Of Wilderness. 3(2)
• Ewert, A., McCormick, B., & Voight, A. (2001). Outdoor experiential therapies: Implications for TR practice. Therapeutic Recreation Journal, 35, 107–122.
• Ewert, A.W. and Sibthorp, J. (2014). Outdoor Adventure Education: Foundations, Theory and Research. Champaign, IL: Human Kinetics, 79-83.
• Gillespie, L. and Culpan, I. (2000). Critical thinking: ensuring the 'education' aspect is evident in physical education. Journal of Physical Education New Zealand. 33 (3), 84-96.
• Grosser M. M. and Lombard B.J. (2008). The relationship between culture and the development of critical thinking abilities of prospective teachers. Teaching and Teacher Education, 24 (5), 1364–1375
• Gülveren H. (2007). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri ve Bu Becerileri Etkileyen Eleştirel Düşünme Faktörleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz 108 Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Düzeyleri 109 Eylül Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Hayran, M. ve Hayran, M. (2011). Sağlık Araştırmaları İçin Temel İstatistik. Ankara: Omega Araştırma.
• Jones, C. Hollenhorst, S. and Perna, F. (2003). An Empirical Comparison of the Four Channel Flow Model and Adventure Experience Paradigm', Leisure Sciences, 25, 17 - 31.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara
• Llewellyn, D. J. and Sanchez, X. (2008). Individual differences and risk taking in rock climbing. Psychology of Sport and Exercise, 9, 413–426.
• Martin, P. and Priest, S. (1986). “Understanding the adventure experience”. J. of Adventure Education, 3, 1: 18-21
• McBride, R. Gabbard, C. and Miller, G. (1990). Teaching critical thinking skills in the psychomotor domain. Clearing House, 63 (5), 197
• Mutlu, F. Polat, E. İlçin, M. ve Kalkan, T. (2016). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Niğde İli Örneği), Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi 1(1):27-36.
• Özden, B. (2005). Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Anabilim Dalı Programlarının Eleştirel Düşünme Becerilerinin Gelişimine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Priest, S. and Gass, M. A. (2018). Effective Leadership in Adventure Programming, Third Edition, Champaign, İllinois: Human Kinetics. 13-60
• Paul, R. W. and Elder, L. (2001). Critical Thinking- Tools for Taking Care of Your Learning and Your Life, Prentice Hall, NJ.
• Pain, M. G. and Pain, M. A. (2005). Essay: risk taking in sport. The Lancet, (1), 366.
• Saçlı, F. ve Demirhan, G. (2008). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Programında Öğrenim Gören Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Saptanması ve Karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 19(2), 92-110.
• Schrader, M. P. and Wann, D. L. (1999). High-risk recreation: The relationship between participant characteristics and degree of involvement. Journal of Sport Behavior, 22, 426-441.
• Sibthorp, J. (2003) An empirical look at Walsh and Golins' adventure education process model: Relationships between antecedent factors, perceptions of characteristics, Journal of Leisure Research, 35, 80-106, 2003.
• Shin, S. Ha, J. Shin, K. and Davis, M. K. (2006). Critical thinking ability of associate, baccalaureate and RN-BSN senior students in Korea. Nursing Outlook, 328-333.
• Şenşekerci, E. ve Bilgin, A. (2008). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi, UÜ. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:9 Sayı:14
• Tishman, S. and Perkins, N. D. and Jay, E. (1995). The thinking classroom: Learning and teaching in a culture of thinking. Boston: Allyn and Bacon.
• Tsangaridou, N. and O'Sullivan, M. (1994). Using pedagogical reflective strategies to enhance reflection among preservice physical education teachers. Journal of Teaching in Physical Education, 14(1), 13-33.
• Fave, A. Bassi, M. and Massimini, F. (2003). Quality of Experience and Risk Perception in High-Altitude Rock Climbing. Journal of Applied Sport Psychology, 15, 82-98.
• McBride, R. (1992). Critical thinking – an overview with implications for physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 11, 112–125.
• Taniguchi, S.T. Bennion, J. Duerden, M. D. Widmer M. A. Ricks M. (2017). Self-Efficacy of Risk Taking in Outdoor Recreation as a Predictor of the Self-Efficacy of Risk Taking in Essay Writing, Leadership, Vol. 9, No. 4, pp. 425–438. https://doi.org/10.18666/JOREL-2017-V9-I4-8653
• Tishman S, and Perkins D. N. (1995). Critical thinking and physical education. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 66 (6), 24–31.
• Tobena, A., Marks, I. and Dar, R. (1999). Advantages of bias and prejudice: An explanatio of -their neurocognitive templates. Neuroscience and Biobehavioral Review, 23, 1047- 1058
• Yavaş Tez, Ö. ve Dinç S. C. (2017) Alana Özgü Risk Alma Ölçeği- Kısa Formu’nun (DOSPERT) Türkçeye Uyarlama Çalışması, Dünya Spor Bilimleri Araştırmaları Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı içinde (SB413), Manisa
• Walsh, V., Golins, G., (1976). The Exploration of The Outward Bound Process, Outward Bound School, Denver.