Öz
Okur merkezli kuramlardan biri olarak değerlendirilen feminist edebiyat eleştirisi; okur olarak kadına yönelik eleştiri, yazar olarak kadına yönelik eleştiri, psikanalitik ve Marksist eleştiri olmak üzere disiplinler arası bir yaklaşımla kadın sorununa eğilen bir eleştiridir. Feminist edebiyat eleştirisi, ataerkil bir toplumun yansıması olarak toplumdaki ve edebiyattaki hâkim erkek bakış açısını yansıtan değerleri sorgulayarak kadının toplum içindeki yerine ve karşı karşıya olduğu sorunlara dikkat çekmeyi amaçlar.
Feminist eleştiri, kadın erkek ilişkilerinde sürekli olarak erkeğin baskın çıkmasını eleştirir. Bu ilişki içerisinde kadının genellikle seçilen ve erkeği tarafından seçilen yaşam biçimine boyun eğen durumunda oluşuna vurgu yapar.
Yapılan çalışmalar doğrultusunda kadının birçok yönden ezilmişliği ortaya konur ve bu bilinç oluşturulmaya çalışılır. Feminizm hareketi ile kadınlar iş sahasında, eğitimde, iletişimde, toplum ve aile içinde erkeklerle eşit yasal haklara sahip olmaya başlar. Böylece kadınlar yaşamın her sahasında sesini duyurmayı başarır. Feminist edebiyat eleştirisi ile de zihinlerde yer edinen erkek bakış açılı okuma şeklinin/algısının değişmeye başladığına dikkat çekilir.
Çalışmada ilk olarak edebiyat eleştiri yöntemlerinden biri olan “feminist edebiyat eleştirisi” hakkında bilgi verilmiş ve daha sonra Hatice Bilen Buğra’nın Mal Sahibi hikâyesi bu eleştiri yöntemine göre incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Feminist edebiyat eleştirisi kadın kimliği Hatice Bilen Buğra
Kaynakça
- Akerson, F. E. (2010). Edebiyat ve kuramlar. İstanbul: İthaki Yayınları.
- Aktaş, G. (2013). Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 53-72.
- Argunşah, H. (1999). Kadın ve Edebiyat -I- Kaşgar, Mayıs, S. 9: 34-40.
- Argunşah, H. (1999a). Kadın ve Edebiyat -II- Kaşgar, Temmuz, S. 10: 83-87.
- Bildirici, Z. ve Gülendam, R. (2013). Buket Uzuner’in “Önceki ve Sonraki Kadın” hikâyesine feminist bir bakış. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30, 269-277.
- Buğra, H. B. (1989). Umursanmayan kadınlar. İstanbul: Bilgi Yayınları.
- Buğra, H. B. (1992). Ayın uysal ışığı. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- Buğra, H. B. (1992). Geçmişin Aynasında. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Eagleton, T. (2011). Edebiyat kuramı giriş. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Freud, S. (2000). Psikanaliz üzerine. Say Yayınları, İstanbul.
- Humm, M. (2002). Feminist edebiyat eleştirisi. İstanbul: Say Yayınları.
- Kaplan, M. (2013). Hikâye tahlilleri. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Kocabıçak, G. (2013). Tomris Uyar öykülerinin feminist eleştirisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
- Kolcu, A. İ. (2010). Edebiyat kuramları. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
- Kolcu, A. İ. (2006). Türk öykü dağarcığı II. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
- Kolcu, A. İ. (2006). Öykü sanatı. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınevi.
- Moran, B. (1994). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İstanbul: Cem Yayınevi.
- Öztürk, H. (2014). Kurmaca ve gerçeklik. Ankara: Orient Yayınları.
- Türker, E. A. (2003). Feminist Edebiyat Eleştirisi. Hece Dergisi Eleştiri Özel Sayısı, 77/78/79, 293-305.
- Selvi, Y. (2005). Feminist Teori ve Sanat Üzerinde Derrida Etkisi: Yapıbozumu. www.idildergisi.com, DOI: 10.7816, 79-98.
- Şen, C. (2011). Feminist Edebiyat Eleştirisi ve Nihan Kaya’nın Gelin Hikâyesinin İncelenmesi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 448-458.
- TDK (2009). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Aralık 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 5 Sayı: 2 |
