Okul Öncesi Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitim Algıları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 2, 461 - 479, 30.07.2022

Eda Elyıldırım Tarık Başar

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1111264

Öz

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin uzaktan eğitim algılarını belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçeğin geliştirilmesidir. Alanyazın taraması ve öğretmenlerle yapılan görüşmeler sonucunda 90 maddeden oluşan taslak ölçeğin madde havuzu oluşturulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda, 5’li likert tipinde olan ve 59 maddeden oluşan taslak ölçeğin kapsam geçerliği sağlanmıştır. Çalışmada ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda, çalışmaya Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) kapsamında, Türkiye’nin yedi farklı coğrafi bölgesindeki farklı illerde ve farklı kurum türlerinde çalışan 300; Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) kapsamında ise 417 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. Faktör analizi öncesinde hesaplanan KMO değeri .96; Barlett’in küresellik testi ise (χ2=15767.80, p<.01) istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Ölçeğin yapı geçerliğinin sağlanması için AFA ve birinci düzey DFA ile ikinci düzey DFA yapılmıştır. AFA sonucunda ölçek 43 madde ve 6 faktörlü bir yapı oluşturmaktadır. DFA sonuçları açıklanan faktörleri doğrulamaktadır. Ölçeğin “Sürdürülebilirlik” alt boyutunun Cronbach alpha güvenirlik katsayısı .98; “Çocuğa uygunluk” alt boyutunun .95; Öğretim öz yeterliği alt boyutunun .93; "İletişimi güçlendirme" alt boyutunun .95; "Teknoloji kullanımı" alt boyutunun .95, "Eğitim programına uygunluk" alt boyutunun ise .94 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin geneline ilişkin hesaplanan Cronbach alpha güvenirlik katsayısı ise .97’dir. Ölçekten alınacak en düşük puan 43, en yüksek puan ise 215’tir. Yapılan analizler sonucunda, “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitim Algıları Ölçeği”nin geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uzaktan eğitim algısı, okul öncesi öğretmeni, ölçek geliştirme, COVID-19

Kaynakça

• Ağır, F. (2007). Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan ilköğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitime karşı tutumlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Ak, Ş., Gökdaş, İ., Öksüz, C. ve Torun, F. (2021). Uzaktan eğitimde eğiticilerin eğitimi: Uzaktan eğitime yönelik öz yeterlik ve yarar algısına etkisi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 7(1), 24-44.
• Akça, G. ve Akgün, E. (2020, 10-13 Eylül). İlkokul öğrencilerinin uzaktan eğitim sürecinde yaşadığı sıkıntılar. 7th International Eurasian Educational Research Congress, Eskişehir, Türkiye. https://drive.google.com/file/d/1RvIEWFv2wyi4vlWvx8uqIrved5_SWd3u/view adresinden 03.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Akgül, E. ve Özenç İra, G. (2021). Ebeveyn ve öğretmen algılarına göre Covid-19 pandemisinin erken çocukluk dönemine yansımaları: Bir meta-sentez çalışması. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(2), 536-557.
• Aktan Acar, E., Erbaş, Y., H. ve Eryaman, M., Y. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin Covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitime ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 7(4), 31-54. doi.org/10.51948/auad.979726 Alan, Ü. (2021). Distance education during the Covid 19 pandemic in Turkey: Identifying the needs of early childhood educators. Early Childhood Education Journal, 49, 987-994. doi.org/10.1007/s10643-021-01197-y
• Altın, F. ve Gündoğdu, K. (2021). Okul öncesi eğitimde uzaktan eğitim uygulamalarının öğretmen görüşleri doğrultusunda incelenmesi: Sorunlar ve öneriler. International Journal of Contemporary Educational Studies (IntJCES), 7(2), 577-592.
• Andersson Søe, M., Schad, M. E. and Psouni, E. (2022): ‘Distance creates distance’: Preschool staff experiences and reflections concerning preschool introduction during the covid-19-pandemic. International Journal of Early Years Education, 1-17. doi.org/10.1080/09669760.2022.2025584
• Aral, N. ve Kadan, G. (2021). Pandemi sürecinde okul öncesi öğretmenlerinin yaşadıkları problemlerin incelenmesi. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(2), 99-114.
• Balaman, F. ve Hanbay Tiryaki, S. (2021). Corona Virüs (Covid-19) nedeniyle mecburi yürütülen uzaktan eğitim hakkında öğretmen görüşleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 52-84.
• Balcı, A. (2020). Covid-19 özelinde salgınların eğitime etkileri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(3), 75-85.
• Başar, M., Arslan, S., Günsel, E. ve Akpınar, M. (2019). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı. Journal of Multidisciplinary Studies in Education (JMSE), 3(2), 14-22.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum (28.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2021). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (31. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Câmpan, A. S. and Bocoș, M. (2021). The impact of covid 19 pandemic on the instructive-educational process in kindergarten. Studia Ubb Psychol.-Paed, 66(1), 111-134. doi.org/10.24193/subbpsyped.2021.1.06
• Çok, C. ve Günbatar, M. S. (2022). COVID‐19 Pandemisi sürecinde öğretmenlerin uzaktan eğitime ilişkin öz‐yeterlik algıları. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 12(1), 57‐81.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2021). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları (6.baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Duran, M. (2021). The effects of COVID-19 pandemic on preschool education. International Journal of Educational Methodology, 7(2), 249-260. doi.org/10.12973/ijem.7.2.249 Erbil, D. G., Demir, E. ve Armağan Erbil, B. (2021). Pandemi sürecinde uzaktan eğitime yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies-Education, 16(3), 1473-1493. doi.org/10.47423/TurkishStudies.49745
• Erfidan, A. (2019). Derslerin uzaktan eğitim yoluyla verilmesiyle ilgili öğretim elemanı ve öğrenci görüşleri: Balıkesir Üniversitesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Fidan, M. (2020). Covid-19 belirsizliğinde eğitim: İlkokulda zorunlu uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 24-43.
• Gelir, İ. and Düzen, N. (2021). Children’s changing behaviours and routines, challenges and opportunities for parents during the COVID-19 pandemic. Education 3-13, 1-11. doi.org/10.1080/03004279.2021.1921822
• Gök, B. (2011). Uzaktan eğitimde görev alan öğretim elemanlarının uzaktan eğitim algısı. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Bilişim Enstitüsü, Ankara.
• Göktaş, İ., Gülay Ogelman, H. ve Güngör, H. (2020, 1-2 Eylül). Covid-19 sürecinde 5-6 yaş çocuklarının online eğitim imkânlarına yönelik anne-baba görüşleri. 5. International Scientific Research Congress, İstanbul, Türkiye. https://www.researchgate.net/publication/349118609_IBAD_2020_KONGRE_BILDIRI_TAM_METINLERI#fullTextFileContent adresinden 07.01.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Gülay Ogelman, H., Güngör, H. ve Göktaş, İ. (2021). Covid-19 ve yeni dönemdeki okula uyum süreci: Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports &Science Education, 10(1), 11-24.
• Gündoğdu, S. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin uzaktan eğitim sürecinde uyguladıkları aile katılım çalışmalarının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(35), 1849-1874. doi.org/10.26466/opus.827530
• Gündüz, A. Y. (2013). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Güneş, G. and Toran, M. (2022). Challenges of COVID-19: Preschool teachers’ views and experiences during the quarantine. Yaşadıkça Eğitim, 36(1), 146-161. doi.org/10.33308/26674874.2022361367
• Hu, X., Chiu, M. M., Leung, W. M. V. and Yelland, N. (2021). Technology integration for young children during covid-19: Towards future online teaching. British Journal of Educational Technology, 52(4), 1513-1537. doi.org/10.1111/bjet.13106
• Işıkoğlu, N., Adak Özdemir, A., Altun, M. ve Ergenekon, E. (2021). Erken çocukluk eğitimi öğretmen ve yöneticilerinin Covid-19 pandemi deneyimleri: Yorumlayıcı fenomenolojik analiz. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 567-590. doi.org/10.24130/eccdjecs.1967202152341
• Kass, R. A. and Tinsley, H. E. A. (1979). Factor analysis. Journal of Leisure Research, 11, 120-138. doi.org/10.1080/00222216.1979.11969385
• Kışla, T. (2016). Uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 258-271.
• Kim, J. (2020). Learning and teaching online during covid 19: Experiences of student teachers in an early childhood education practicum. International Journal of Early Childhood, 52, 145-148. doi.org/10.1007/s13158-020-00272-6
• Kruszewska, A., Nazaruk, S. and Szewczyk, K. (2022). Polish teachers of early education in the face of distance learning during the COVID-19 pandemic-the difficulties experienced and suggestions for the future. Education, 50(3), 304-315. doi.org/10.1080/03004279.2020.1849346 Kurnaz, A., Kaynar, H., Şentürk Barışık, C. ve Doğrukök, B. (2020). Öğretmenlerin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Milli Eğitim, 49(1), 293-322. doi.org/10.37669/milliegitim.787959
• Kuset, Ş., Özgem, K., Şaşmacıoğlu, E. and Güldal Kan, Ş. (2021). Evaluation of the impact of distance education on children in preschool period: teachers’ opinions. Near East University Journal of Education Faculty (NEUJE), 4(1), 78-87.
• Lafave, L., Webster, A. D. and McConnell, C. (2021). Impact of COVID-19 on early childhood educator’s perspectives and practices in nutrition and physical activity: a qualitative study. Early Childhood Education Journal, 49, 935–945. doi.org/10.1007/s10643-021-01195-0
• Metin, M., Çevik, A. ve Gürbey, S. (2021). Öğretmenlerin uzaktan eğitime ilişkin görüşlerini belirleme ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Maarif Mektepleri Uluslararası Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 4(1), 15-35. doi.org/10.47155/mamusbbd.911344
• Metin, M., Gürbey, S. ve Çevik, A. (2021). Covid-19 Pandemi sürecinde uzaktan eğitime yönelik öğretmen görüşleri. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 66-89. doi.org/10.46762/mamulebd.881284
• Metin, M. and Korkman, N. (2021). A valid and reliable scale development study to determine the problems encountered by teachers in the distance education process. Journal of Educational Technology & Online Learning, 4(2), 215-235. doi.org/10.31681/jetol.911074
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). Çocuğun olduğu her yerdeyiz. https://www.meb.gov.tr/cocugun-olduguheryerdeyiz/haber/21829/tr#:~:text=Mezra%2C%20k%C3%B6y%2C%20kasaba%2C%20%C5%9Fehir,%C3%A7ocu%C4%9Fumuzun%20geli%C5%9Fimini%20nitelikli%20i%C3%A7eriklerle%20destekliyoruz adresinden 20.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Orçan, F. (2018). Exploratory and confirmatory factor analysis: Which one to use first?. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 9(4), 413-421.
• Öçal, T., Halmatov, M. and Ata, S. (2021). Distance education in COVID 19 pandemic: An evaluation of parent’s, child’s and teacher’s competences. Education and Information Technologies, 26(6), 6901–6921. doi.org/10.1007/s10639-021-10551-x
• Özkul, R., Kırnık D., Dönük, O., Altunhan, Y. ve Altunkaynak, Y. (2020). Uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri: Ölçek çalışması. Turkish Studies, 15(8), 3655-3667.
• Paliwal, M. and Singh, A. (2021). Teacher readiness for online teaching-learning during covid-19 outbreak: A study of Indian institutions of higher education. Interactive Technology and Smart Education, 18(3), 403-421. doi.org/10.1108/ITSE-07-2020-0118
• Sağın, A. E., Yücekaya., M.A. ve Güllü, M. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin uzaktan eğitim yeterlikleri ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 12(2), 200-211.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. and Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74,
• Seçer, İ. (2015a). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve LISREL uygulamaları (1.baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Seçer, İ. (2015b). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. (Genişletilmiş 2.baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Süer, İ., Kaya, Z., Bülbül, H. İ., Karaçanta, H., Koç, Z. ve Çetin, Ş. (2005). Gazi Üniversitesinin uzaktan eğitim potansiyeli. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 4(1), 107-113.
• Tekin, O. (2020). Uzaktan eğitim kullanılan hizmet içi eğitim programlarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 16(1), 20-35. doi.org/10.17244/eku.643224
• Tozduman Yaralı, K. ve Özkan Kunduracı, H. K. (2022). Türkiye’de covid-19 pandemi döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim süreci: Okul öncesi eğitimin değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 61, 425-452.
• Tutal, Ö., Kayalı, B., Yavuz, M., Hasançebi, M. and Yeşildağ Hasançebi, F. (2021). The scale of evaluating ınstruction in pandemic process: development, validation, and reliability. Pedagogika / Pedagogy, 141(1), 26–52. doi.org/10.15823/p.2021.141.2
• Veraksa, A., Singh, P., Gavrilova, M., Jain, N. and Veraksa, N. (2021). Russian and Indian preschool educators’ beliefs about distance education for preschoolers. Education Sciences, 11, 814, 1-13. doi.org/10.3390/educsci11120814
• Viner, R. M., Russell, S.J., Croker, H., Packer, J., Ward, J., Stansfield, C., Mytton, O., Bonell, C. and Booy, R. (2020). School closure and management practices during coronavirus outbreaks including covid-19: A rapid systematic review. Lancet Child Adolesc Health, 4(5), 397–404. doi.org/10.1016/S2352-4642(20)30095-X
• Yang, F. Y. and Tsai, C. C. (2017). Exploring in-service preschool teachers’ conceptions of and approaches to online education. Australasian Journal of Educational Technology (AJET), 33(1), 134-147. doi.org/10.14742/ajet.2635
• Yapar, N. B., Erzincan, N. and Tantekin Erden, F. (2021, 1-3 December). Exploring preschool teachers’ social and emotional development practices during distance education: A mixed-methods study. 3th International Education Research and Teacher Education Congress, Uşak, Turkey. Retrieved from https://drive.google.com/file/d/1vfcLcWNOd2CeRCBceLZZutTwrMTH27cd/view in 04.03.2022.
• Yıldırım, B. (2021). Preschool education in Turkey during the covid-19 pandemic: A phenomenological study. Early Childhood Education Journal. 49(5), 947-963. doi.org/10.1007/s10643-021-01153-w
• Yıldız, M. (2015). Uzaktan eğitim programlarında ders veren öğretim elemanlarının uzaktan eğitime yönelik bilgi, inanç ve uygulamaları arasındaki ilişkiler. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldız, S. ve Bektaş, F. (2020). Eba tv’de yayınlanan beden eğitimi etkinliklerinin veli ve beden eğitimi öğretmenlerinin görüşleriyle değerlendirilmesi. Milli Eğitim, 49(1), 969-987. doi.org/10.37669/milliegitim.773737
• Yürek, E. (2021). Okul öncesi eğitimde uzaktan eğitimin uygulanabilirliğine yönelik okul öncesi öğretmenlerinin ve alandaki akademisyenlerin görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.