Kalkınma Planlarında Yükseköğretime Yüklenen Roller

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 3, 778 - 797, 30.11.2022

Fatma Hümeyra Yücel , Temel Çalık

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1099035

Cited By: 1

Öz

Kalkınma planları, uzun vadeli bir perspektif ile ülkenin ulusal kalkınma vizyonunu belirten ve küresel düzeyde dengelenmesine yönelik hazırlanan yasal belgelerdir. Yükseköğretim, kalkınma planlarında birtakım hedeflerin belirlendiği ve politikaların geliştirildiği eğitim kademesi olarak yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı, kalkınma planlarında yükseköğretime yüklenen rollerin incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi kullanılmıştır. Türkiye’de kabul edilen on bir kalkınma planına araştırma kapsamında yer verilmiştir. Çalışmanın veri kaynaklarını Devlet Planlama Teşkilatı, Kalkınma Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı oluşturmaktadır. Araştırma bulgularına dayanarak tüm kalkınma planlarındaki yükseköğretimin rolleri 3 tema ve 8 kategori ile eşleştirilmiştir. Temalar; “kurumsal, eğitimsel, toplumsal” şeklinde oluşturulmuştur. Yükseköğretimin tematik olarak en fazla “kurumsal” ve en az “toplumsal” rolüne ilişkin özellikleri içerdiği belirlenmiştir. Kategoriler; “yapı, mevzuat, istihdam, eğitim-öğretim, araştırma, iş birliği, teşvik, topluma hizmet” şeklinde oluşturulmuştur. Yükseköğretimin kategorik olarak en fazla “yapı” ve “eğitim-öğretim” rolüne, en az “araştırma” rolüne ilişkin özellikleri içerdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma planları, yükseköğretim, üniversite, eğitimin planlaması

Kaynakça

• Alan, G. A. E. (2016). Türkiye’de yeni nesil üniversiteler. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 3(32), 105-118.
• Aslan, O. ve Yılmaz, M. (2021). Türkiye Cumhuriyeti kalkınma planları kapsamında eğitim yapılarının analizi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, VI(1), 114-132. Berber, M. (2006). İktisadi büyüme ve kalkınma. Trabzon: Derya. Çakır, T. (1993). Planlı dönemde yükseköğretim politikaları ve uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Ankara.
• Çalık, T. ve Sezgin, F. (2005). Küreselleşme, bilgi toplumu ve eğitim. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 55-66.
• Çalık, T. (2019). Türk yükseköğretim sisteminin uluslararasılaşma bağlamında değerlendirilmesi. Devlet Dergisi, 482(2). Ankara: Berikan.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1973). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1984). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (1995). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Devlet Planlama Teşkilatı. (2010). Faaliyet Raporu (2009). T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Erdem, A. R. (2013). Bilgi toplumunda üniversitelerin değişen roller ve görevleri. Yükseköğretim Dergisi, 3(2), 109-120.
• Forster, N. (1995). The analysis of company documentation. C. Cassell and G. Symon (Ed.), Qualitative methods in organizational research: A practical guide. London: Sage.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal
• Günay, D. ve Günay, A. (2017). Türkiye’de yükseköğretimin tarihsel gelişimi ve mevcut durumu. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(3), 156-178.
• Kalkınma Bakanlığı. (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018). Ankara.
• Kalkınma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname. (2011, 3 Haziran). Resmî Gazete (641). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/06/20110608M1-9.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Karakütük, K. (2016). Eğitim Planlaması. Ankara: Pegem Akademi.
• Kargı, N. (2009). Bölgesel kalkınma yaklaşımlarındaki gelişmeler ve AB perspektifi altında Türkiye’nin bölgesel politika analizi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 2(1), 19-40.
• Küçüker, E. (2008). Kalkınma planları kapsamında yapılan eğitim planlarının analizi (1963-2005). Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Küçüker, E. (2012). Kalkınma planları kapsamında yapılan eğitim planlarının analizi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 9-26.
• Salanda, J. (2011). Fundamentals of qualitative research: Understanding qualitative research. Newyork: Oxford University Press.
• Şahin, M. ve Alkan, R. M. (2016). Yükseköğretimde değişim dönüşüm süreci ve üniversitelerin genişleyen rolleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 297-307.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epsilon.
• Taş, U. (2007). Türkiye’de kalkınma planları ışığında eğitimin kalkınmadaki rolü. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982, 18 Ekim). Resmî Gazete (Sayı:17863(Mükerrer).https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf sayfasından 28.03.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Wissema, J. G. (2009.) Üçüncü kuşak üniversitelere doğru-geçiş döneminde üniversiteleri yönetmek. İstanbul: Özyeğin Üniversitesi.
• Yazar, T. ve Averbek, E. (2018). 1933 Üniversite reformundan günümüze Türkiye’de üniversitelerin tarihsel gelişimi. Turkish Studies, 13(4), 1341-1360. doi: 10.7827/TurkishStudies.12711.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yükseköğretim Kanunu. (1981, 4 Kasım). Resmî Gazete (Sayı:17506). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2547.pdf sayfasından 28.03.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Yükseköğretim Kurulu. (2019). Türkiye yükseköğretim sistemi. Ankara: Yükseköğretim Kurulu.