Dijital Bankacılık ile Bankacılık Sektörü Çalışan Sayısı Arasındaki İlişkisi

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 96 - 114, 31.03.2024

Sevcan Kapkara Kaya

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1353565

Öz

Bu çalışmanın amacı, dijital bankacılık araçları ile bankacılık sektörü çalışan sayısı arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada 2006q1-2022q4 dönemine ait veriler kullanılmıştır. Bu veriler korelasyon analizi ve Vektör Otoregresyon Modeli (VAR) yöntemleri kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen korelasyon analizi sonucuna göre, dijital bankacılık (DIG) ve bankamatik (ATM) sayıları arttıkça çalışan sayısının (PN) da artması beklenmektedir. VAR analizi üzerinden elde edilen etki-tepki fonksiyonu sonuçlarına göre PN’de meydana gelen bir standart sapmalık şoka karşılık değişkenin kendisi pozitif ancak azalarak 12. dönemde sönümlenen bir tepki vermektedir. DIG ve ATM değişkenlerinde meydana gelen bir standart sapmalık şoka karşılık da PN değişkeninin pozitif tepkiler verdiği ancak 5. dönemde DIG kaynaklı şokların, 6. dönemde ise ATM kaynaklı şokların etkisinin kaybolduğu görülmektedir. Varyans ayrıştırması sonuçlarına göre ise çalışan sayısı değişkeninin varyansındaki değişimin yaklaşık %89.5’u kendisindeki, %2’si dijital bankacılık değişkenindeki ve %8.3’ü ise bankamatik değişkenindeki değişimlerden kaynaklanmaktadır. Elde edilen bu sonuçlara göre bankacılık sektöründeki dijitalleşmenin çalışan sayısını arttırması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, internet ve mobil bankacılık, çalışan sayısı, bankacılık sektörü.

Kaynakça

• Adelani, T. (2019). Electronic banking and employees' job security in Lafia Nasarawa State, Nigeria. Lafia Journal of Economics and Management Sciences, 4(2), 89-107.
• Alleh, I., Adefeso, H., Adebayo, L., and Oligbi, B. (2015). Information and communication technology and unemployment: Is technology labor-substitutive in the Nigerian banking industry?. European Journal of Business and Economic, 5(2),251-268.
• Aniebo, C.A.J., Oguanobi, C., and Akamobi, A. (2011). Post-consolidation employment growth in the banking sector: The case of first bank of Nigeria Plc. Retrieved from https://www.walshmedicalmedia.com/open-access/postconsolidation-employment-growth-in-the-banking-sector-the-case-2315-7844-1-131.pdf in 01.07.2023.
• Asteriou, D., and Hall, S.G. (2007). Applied econometrics, a modern approach using reviews and microfit. New York: Palgrave Macmillan.
• Atiku, S.O, Genty, K.I and Akinlabi, B.H (2011). Effect of electronic banking on employees’ job security in Nigeria. European Journal of Humanities and Social Sciences, 4(2): 69-84.
• Beybur, M. ve Çetinkaya, M. (2020). Covid-19 pandemisinin Türkiye’de dijital bankacılık ürün ve hizmetlerinin kullanımı üzerindeki etkisi. Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(2), 148-163. https://doi.org/10.46452/baksoder.829078.
• Büyüköztürk, Ş. (2023). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Crosman, P. (2018). How artificial intelligence is reshaping jobs in banking. American Banker, 183(88), 1.
• Çil Yavuz, N. (2015). Finansal ekonometri. İstanbul: Der Yayınları.
• Demirhan, M. (2021). Sektörel bakış: Türk bankacılık sektöründe dijitalleşmenin şube dağıtım kanalına etkileri. Erciyes Akademi, 35(1), 1-19.
• Dickey, D. A., and Fuller W.A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427 431.
• Dickey D. A., and Fuller W.A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Enders, W. (2015). Applied econometric time series. New York (US): University of Alabama.
• Gövez, A. ve Uysal, B. (2023). Dijital bankacılık ile şube ve personel sayısı arasındaki nedensellik ilişkisi: Toda-Yamamoto yaklaşımı. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 9(1), 50-61.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross spectral methods. Econometrica, 37, 424-438.
• Granger, C. W. J. and Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of Econometrics, 2 (2), 111-120. http://dx.doi.org/10.1016/0304-4076(74)90034-7.
• Güvenç, D. ve Yücebalkan, B. (2017). Bankacılık sektöründe teknolojik gelişimin işgücüne yansımaları. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 9(2), 30-43.
• Işık, N. ve Acar, M. (2006). Enflasyonla mücadelede politika aracı seçimi: Bir vektör otoregresyon (VAR) analizi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke), 16, 1-18.
• Khanboubi, F., and Boulmakoul, A. (2019). Dijital transformation metamodel in banking. Retrieved fromhttps://www.researchgate.net/publication/338037297_Digital_Transformation_Metamodel_in_Banking in 21.07.2023.
• Koçaşlı, İ. O. (2014). Yeni teknolojilerin türk bankacılık sektörüne ekonomik etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Machkour, B., and Abriane, A. (2020). Industry 4.0 and its ımplications for the financial sector. Procedia Computer Science, 177, 496-502.
• Meena, M. M. R., and Parimalarani, G. (2020). Impact of digital transformation on employment in banking sector. International Journal of Scientific & Technology Research, 9, 4912-4916.
• Okoye, A. P. (2018). Effect of cashless banking on unemployment rate in Nigeria. Asian Journal of Economics, Business and Accounting, 6(4): 1-18.
• Özdemir, A. ve Göçer, İ. (2011). Türkiye’de krizlerin makroekonomik değişkenlere etkileri: VAR analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 48(560).
• Pakdemirli, B. (2019). Dijital dönüşüm ve ekonomik büyüme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 665-694.
• Palabıyık, Ö. ve Başol O., (2020). Blokzincir teknolojisinin bankacılık sektörü istihdamı üzerine olası etkileri. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(8), 111-124.
• Perron, P. (1989). The great crash, the oil price shock, and the unit root hypothesis. Econometrica, 57, 1361–401.
• Qureshi, T. M., Zafar, M. K., and Khan, M. B. (2008). Customer acceptance of online banking in developing economies. Journal of Internet Banking and Commerce, 13(1), 1-9.
• Selçuk, B. (2010). Küresel krizin Türk finans sektörü üzerindeki etkileri. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(2), 21-27.
• Sevüktekin, M., ve Çınar, M. (2017). Ekonometrik zaman serileri analizi. Bursa: Dora.
• Sims, C. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica, 48, 1-48.
• Siyanbola, T.T (2013). The effect of cashless banking on Nigerian economy. eCanadian Journal of Accounting and Finance, 1(2), 9-19.
• Tarı, R. (2016). Ekonometri. Kocaeli: KÜV yayınları.
• Taş, H. Y. (2018). Dördüncü sanayi devrimi’nin (endüstri 4.0) çalışma hayatına ve istihdama muhtemel etkileri. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 1817-1836.
• Türkiye Bankalar Birliği. (2022). Bankaların dijital yolculukları ve Türkiye bankalar birliği çalışmaları. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/tos/Dijital%20Yolculuk.pdf adresinden 11.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Türkiye Bankalar Birliği. (2023). Bankacılık sisteminde banka, çalışan ve şube sayıları. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/4040/Banka_Calisan_ve_Sube_Sayilari-Mart_2023.pdf, adresinden 10.08.2023 tarihinde erişilmiştir. . Türkiye Bankalar Birliği. (2023). Dijital, internet ve mobil bankacılık istatistikleri Mart 2023. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/4057/Dijital-Internet-Mobil_Bankacilik_Istatistikleri-Mart_2023.pdf, adresinden 10.08.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2011). Türkiye’de kredi kartı piyasası. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/1cfda03c-cc71-4db7-ae1a 502f908c1e18/kk_piyasa.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE 1cfda03c-cc71-4db7-ae1a-502f908c1e18-m3fBalY, adresinden 08.12.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. (2014). Türkiye’de ödeme sistemleri. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/73289f67-d210-4f49-8902-6e14ecae055d/OdemeSistemleri.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-73289f67-d210-4f49-8902-6e14ecae055d-m5lk6L, adresinden 10.12.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Tuna, K. (2021). Covid-19 pandemisinin Türkiye’de bankacılık sektörü istihdamı üzerine etkileri. İstanbul İktisat Dergisi - Istanbul Journal of Economics, 71(1), 191-230. https://doi.org/10.26650/ISTJECON2021-933821.
• Ulusoy, A. ve Demirel, S. (2021). Bankacılık sektöründe dijital dönüşümün istihdam üzerine etkisi. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 10(27), 256-267.
• Ulusoy, A., ve Demirel, S. (2022). Türk bankacılık sisteminde dijitalleşme-kârlılık etkileşimi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 40 (1), 184-200.