The Mediating Role Of Dyadic Adjustment And Dyadic Trust In The Relationship Between Chıildhood Traumas And Marıital Disaffection

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 3, 976 - 989, 30.11.2025

Melis Sena Ömür Furkan Onur Eken

https://doi.org/10.31592/aeusbed.1669680

Öz

Çocukluk Çağı Travmaları ile Evlilik Hoşnutsuzluğu Arasındaki İlişkide Çift Uyumunun ve İkili İlişkilerde Güvenin Aracı Rolü

Öz

Araştırmanın amacı, evli bireylerde çocukluk çağı travmaları ile evlilik hoşnutsuzluğu arasındaki ilişkide, çift uyumu ve ikili ilişkilerde güveninin aracılık rolünü incelemektir. Çalışmanın örneklemini 21-70 yaş aralığında, 328 kadın ve 134 erkek olmak üzere toplam 462 evli birey oluşturmaktadır. Veriler Demografik Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Anketi (CTQ-33), Evlilik Hoşnutsuzluğu Ölçeği, Revize Çift Uyum Ölçeği ve Çift Güven Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Çalışmadaki analizler IBM SPSS 27 programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkiler için Pearson Korelasyon analizi kullanılmıştır. Seri aracılık rolü analizlerinde Process Macro 4.2 programı kullanılmıştır. Sonuç olarak; ikili ilişkilerde güven ve çift uyumu eklendiğinde, aracı değişkenlerin dolaylı etkilerinin ve seri dolaylı etkilerinin anlamlı olduğu görülmektedir.

The Mediating Role Of Dyadic Adjustment And Dyadic Trust In The Relationship Between Chıildhood Traumas And Marıital Disaffectıion In Marrıied Indivıiduals

ABSTRACT
The aim of the study is to examine the mediating role of dyadic adjustment and dyadic trust in the relationship between childhood traumas and marital disaffection in married individuals. The sample of the study consists of 462 married individuals, 328 female and 134 male, between the ages of 21-70.The Demographic Information Form, Childhood Traumas Questionnaire (CTQ-33), Marital Disaffection Scale, Revised Dyadic Adjustment Scale and Dyadic Trust Scale were used to collect data. The analyses in the study were conducted using IBM SPSS 27 software. Pearson Correlation analysis was used for relationships between variables. Process Macro 4.2 program was used in the serial mediating role analyses. As a result; when both mediator variables, namely dyadic trust and dyadic adjustment are added to the model it is seen that their indirect effects and serial indirect effects are significant.It was concluded that Dyadic Trust and Dyadic Adjustment have a mediating effect on the relationship between Childhood Trauma and Marital Dissatisfaction.

Anahtar Kelimeler

Travmatik Deneyimler , Çift Uyumu , İlişkide Güven , Evlilik Hoşnutsuzluğu

Kaynakça

• Arz, C. E. (2018). Evli bireylerde evlilik uyumunun erişkinlerde görülen dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve çocukluk çağı ruhsal travma düzeyleri ile ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Bailey, T., Alvarez-Jimenez, M., Garcia-Sanchez, A., Hulbert, C., Barlow, E., ve Bendall, S. (2018). Childhood trauma is associated with severity of hallucinations and delusions in psychotic disorders: A systematic review and meta-analysis. Schizophrenia Bulletin, 44, 1111–1122. https://doi.org/10.1093/schbul/sbx161.
• Barden, E. P., Wang, B. A., Sternberg, J. A., Poole, L. Z., ve Balderrama-Durbin, C. M. (2021). Dyadic trust as a mediator in the association between posttraumatic stress symptoms and relationship distress in community couples. Journal of Social and Personal Relationships, 38(3), 950-970.
• Bayraktaroğlu, H. T., ve Çakıcı, E. T. (2017). Psychometric properties of revised form dyadic adjustment scale in a sample from north cyprus. International Journal of Educational Science, 19(2,3), 113-119. https://doi.org/10.1080/09751122.2017.1393954.
• Bernstein DP, Fink L, Handelsman L, Foote J. (1994) Initial reliability and validity of a new retrospective measure of child abuse and neglect. Am J Psychiatry, 151(8):1132-6.
• Bilecen, N. (2007). Yakın ilişkilerde stres ve stres başaçıkma: Yatırım modeline göre bir inceleme, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bowlby, J. (1980). Attachment and loss. London: Hogarth.
• Brown, M., Banford, A., Mansfield, T. Y., Smith, D., Whiting, J., ve Ivey, D. (2012). Posttraumatic stress symptoms and perceived relationship safety as predictors of dyadic adjustment: a test of mediation and moderation. The American Journal of Family Therapy, 40(4), 349-362.
• Busby, D. M., Christensen, C., Crane, D. R., & Larson, J. H. (1995). A revision of the Dyadic Adjustment Scale for use with distressed and nondistressed couples: Construct hierarchy and multidimensional scales. Journal of Marital and family Therapy, 21(3), 289-308.
• Butler Jr, J. K. (1986). Reciprocity of dyadic trust in close male-female relationships. The Journal of Social Psychology, 126(5), 579-591.
• Büyükşahin, A. (2006). Yakın ilişkilerde bağlanım: yatırım modelinin bağlanma stilleri ve bazı ilişkisel değişkenler yönünden incelenmesi, Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Canbolat, P. (2023). Çocukluk çağı travmatik yaşantılarının psikolojik dayanıklılık ve evlilik doyumu ile ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Chen, Y., Lu, M., Chiu, Y., Chen, C., Santos, V. H. J., ve Goh, K. K. (2024). Linking childhood trauma to the psychopathology of schizophrenia: the role of oxytocin. Schizophrenia, 10(1), 1-11. https://doi.org/10.1038/s41537-024-00433-9.
• Cohn, D. A. (1990). Child-mother attachment of six-year-olds and social competence at school. Child Development, 61(1), 152–162. https://doi:10.1111/j.1467-8624.1990.tb02768.x . Çelik, E. (2013). Evlilik hoşnutsuzluğu ölçeğinin türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 8(12), 249-261.
• Çetinkaya, E., Kemer, G., Bulgan, G., ve Tezer, E. (2008). İkili ilişkilerde güven ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 65-77.
• Dereboy, Ç., Şahin Demirkapı, E., Şakiroğlu, M., ve Şafak Öztürk, C. (2018). Çocukluk çağı travmalarının, kimlik gelişimi, duygu düzenleme güçlüğü ve psikopatoloji ile ilişkisi. Türk Psikiyatri Dergisi, 29(4), 269-278.
• Dion, K. L., ve Dion, K. K. (1976). Love, liking, and trust in heterosexual relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 2(2), 187-190.
• Dugal, C., Bélanger, C., Brassard, A., ve Godbout, N. (2020). A dyadic analysis of the associations between cumulative childhood trauma and psychological intimate partner violence: the mediating roles of negative urgency and communication patterns. Journal of Marital and Family Therapy, 46(2), 337-351.
• Erbek, E., Beştepe, E., Akar, H., Eradamlar, N., ve Alpkan, R. L. (2005). Evlilik uyumu. Düşünen Adam, 18(1), 39-47.
• Erkuş, A. (2017). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Erozkan, A. (2016). The link between types of attachment and childhood trauma. Universal Journal of Educational Research, 4(5), 1071-1079.
• Eskin, M. (2012). Evlilik terapisi için başvuran çiftlerin evlilik doyumu ve evlilik terapisiyle hakkındaki görüşleriyle ilişkili etmenler. Klinik Psikiyatri, 15(1), 226-237.
• Etain, B., Lajnef, M., Henry, C., Aubin, V., Azorin, J. M., Bellivier, F., ve Albertini, L. (2017). Childhood trauma, dimensions of psychopathology and the clinical expression of bipolar disorders: a pathway analysis. Journal of Psychiatric Research, 95, 37-45.
• Fitzpatrick, J., ve Lafontaine, M. F. (2017). Attachment, trust, and satisfaction in relationships: Investigating actor, partner, and mediating effects. Personal Relationships, 24(3), 640-662.
• Gedik Özlü, M. (2022). Evli ve çocuk sahibi olan bireylerin çocukluk çağı ruhsal travmaları ve evlilik uyumunun ebeveyn tutumu ile ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Gobin, R. L., ve Freyd, J. J. (2014). The impact of betrayal trauma on the tendency to trust. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 6(5), 505-511.
• Greeff A. P., Malherbe H. L. (2001). Intimacy and marital satisfaction in spouses. Journal of Sex veMarital Therapy, 27(3), 247-257.
• Gülgör, F. (2018). Evli bireylerin çocukluk çağı travmaları ile evlilik uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Biruni Sağlık ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(7), 1-12.
• Gündoğdu, A. (2007). Relationship between self-construals and marital quality, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Güreşen, Ü. (2022). Çocukluk çağı travmatik yaşantılarının yetişkinlikteki psikopatolojik belirtilerle ilişkisi: Ağ analitik bir inceleme, Doktora Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Hayes, A. F. (2018). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: a regression-based approach (2 ed.). New York, NY: The Guilford Press.
• Kansız, M., ve Arkar, H. (2011). Mizaç ve karakter özelliklerinin evlilik doyumu üzerine etkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12(1), 24-29.
• Kayser, K. (1993). Aşk öldüğünde: Evlilikte hoşnutsuzluk süreci. New York: Guilford Basın.
• Kayser, K. (1996). The marital disaffection scale: an inventory for assessing emotional estrangement in marriage. The American Journal of Family Therapy, 24(1), 83–88. https://doi:10.1080/01926189508251019.
• Keleş, A., ve Çakır, M. A. (2023). Evlilik kalitesi ile affetme, ikili ilişkilerde güven ve mizah tarzları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 23(60), 585-605.
• Kim, J. S., Weisberg, Y. J., Simpson, J. A., Oriña, M. M., Farrell, A. K., ve Johnson, W. F. (2015). Ruining it for both of us: The disruptive role of low-trust partners on conflict resolution in romantic relationships. Social Cognition, 33(5), 520-542.
• Kokurcan, A., ve Hüseyin, H. Ö. (2012). Travma kavramının psikiyatri tarihindeki seyri. Kriz Dergisi, 20(1), 19-24.
• Kozcu, Ş. (1991). Çocuk istismarı ve ihmali. Aile Yazıları, 5(3), 360-380.
• Kulacaoğlu, F., İzci, F., Yıldırım, Y. E., Dışpınar, N. İ., ve Cesur, M. S. (2022). Relationship between childhood trauma, dyadic adjustment, and sexual functions in patients with bipolar disorder. Cukurova Medical Journal, 47(3), 1296-1305.
• Larzelere, R. E., ve Huston, T. L. (1980). The dyadic trust ccale: toward understanding interpersonal trust in close relationships. Journal of Marriage and the Family, 42(3), 595-604. https://doi:10.2307/351903.
• Liu, S., Wang, Z., Lu, S., & Shi, J. (2019). Dyadic analysis of childhood emotional maltreatment and marital satisfaction during the transition to parenthood: The mediating effects of emotion regulation strategies and psychological distress. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 28(10), 1216-1231.
• Loewy, R., Corey, S. , Amirfathi, F., Dabit, S. , Fulford, D., Pearson, R., Hua, J., Schlosser, D., Stuart, B., Mathalon, D., ve Vinogradov, S. (2019). Childhood trauma and clinical high risk for psychosis. Schizophrenia Research, 18(205), 10-14. https://doi.org/10.1016/j.schres. 2018.05.003.
• Mandelli, L., Petrelli, C. ve Serretti, A. (2015). Yetişkin depresyonunda belirli erken travmanın rolü: yayımlanmış literatürün bir meta-analizi. Avrupa Psikiyatrisi, 30(6), 665 - 680. https://doi.org/10.1016/j.eurpsy.2015.04.007 .
• Moulton, S. J., Newman, E., Power, K., Swanson, V., ve Day, K. (2015). Childhood trauma and eating psychopathology: a mediating role for dissociation and emotion disregulation? Child Abuse ve Neglect, 39, 167-174.
• Muşdal Çelebi, B., ve Polat, A. (2019). Çocukluk çağı travmatik yaşantıların, yetişkin bağlanma stillerinin ve psikolojik iyi oluşun evlilik doyumu üzerindeki etkisi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 29-34.
• Nierop, M., Viechtbauer, W., Gunther, N., Zelst, C., Graaf, R., Have, M., Dorsselaer, S. , Bak, M., ve Winkel, R. (2014). Childhood trauma is associated with a specific admixture of affective, anxiety, and psychosis symptoms cutting across traditional diagnostic boundaries. Psychological Medicine, 45(6), 1277-1288. https://doi.org/10.1017/S0033291714002372 .
• Özinan, Ö. (2018). Kişilik tipolojileri ve çocukluk çağı travmasının bireylerin romantik ilişkileri (aşk) ile olan ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Preacher, K. J., ve Hayes, A. F. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing indirect effects in multiple mediator models. Behavior Research Methods, 40(3), 879-891.
• Rhoden, J. L. (2003). Marital cohesion, flexibility, and communication in the marriages of nontraditional and traditional women. The Family Journal, 11(3), 248-256.
• Rotenberg, K. (2018). The psychology of trust. Londra: Routledge.
• Saldanlı, M., ve Batmaz, M. (2023). Ebeveynlerin çocukluk çağı ruhsal travmalarının çiftler arasındaki uyumlarına, iletişim kurma becerilerine, aile hayatı ve çocuk yetiştirme tutumlarına etkisi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 4(7), 1-27.
• Scorsolini-Comin, F., ve Dos Santos, M. A. (2012). Correlations between subjective well-being, dyadic adjustment and marital satisfaction in Brazilian married people. The Spanish Journal of Psychology, 15(1), 166-176.
• Sedlak, A. J. (1996). The national incidence study of child abuse and neglect, Doktora Tezi, Washington Üniversitesi, Washington.
• Sousa-Gomes, V., Lemos, L., Moreira, D., Ribeiro, F. N., ve Fávero, M. (2023). Predictive effect of romantic attachment and difficulties in emotional regulation on the dyadic adjustment. Sexuality Research and Social Policy, 20(2), 676-691. https://doi.org/10.1007/s13178-022-00708-9.
• Spanier, G. B. (1976). Measuring dyadic adjustment: new scales for assessing the quality of marriage and similar dyads. Journal of Marriage and the Family, 38(1), 15-28.
• Şar V., Necef I., Mutluer T., Fatih P. ve Türk-Kurtça T. (2020). A revised and expanded version of the turkish childhood trauma questionnaire (CTQ-33): overprotection-overcontrol as additional factor. Journal of Trauma ve Dissociation, 22(1), 35-51. https://doi.org/10.1080/15299732.2020.1760171.
• Şensoy, G., Asıcı, E., ve İkiz, F. E. (2019). İlişki doyumunun mükemmeliyetçilik ve güven aracılığıyla yordanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(46), 230-249.
• Taku, K., Cann, A., Tedeschi, R. G., ve Calhoun, L. G. (2009). Intrusive versus deliberate rumination in posttraumatic growth across US and Japanese samples. Anxiety, Stress and Coping, 22(2), 129-136.
• Thompson, A. E., & Kaplan, C. A. (1996). Childhood emotional abuse. The British Journal of Psychiatry, 168(2), 143-148.
• Turla, A. (2002). Çocuk istismarı ve ihtimali olgularında tıbbi yaklaşım. Deneysel ve Klinik Tıp Dergisi, 19(4).
• Uzun, Ö., Akdemir, D., Topçu, M., ve Özsungur, B. (2013). Psikojenik nöbet tipinde konversiyon bozukluğu olan ergenlerde çocukluk çağı travmaları, bağlanma ve aleksitimi. Türk Psikiyatri Dergisi, 30(2),109-117.
• Van der Kolk ve Bessel A. (2003). Psychological trauma. Washington: American Psychiatric Pub.
• Whisman, M. (2006). Childhood trauma and marital outcomes in adulthood. Personal Relationships, 13(4), 375-386. https://doi.org/10.1111/J.1475-6811.2006.00124.X.
• Wilson, S. M., Larson, J. H., McCulloch, B. J., ve Stone, K. L. (1997). Dyadic adjustment: an ecosystemic examination. American Journal of Family Therapy, 25(4), 291-306.
• World Health Organization (2022). Child maltreatment. 08 Ağustos 2024 tarihinde https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/child-maltreatment adresinden edinilmiştir.
• Zerach, G., Anat, B. D., Solomon, Z., ve Heruti, R. (2010). Posttraumatic symptoms, marital intimacy, dyadic adjustment, and sexual satisfaction among ex-prisoners of war. The Journal of Sexual Medicine, 7(8), 2739-2749.