İstanbul İlçe Belediyelerinde Sivil Savunma Birimlerinin Yapısal ve İşlevsel İncelemesi

Yıl 2023, , 659 - 676, 30.09.2023

Cuma Bolat , Sezai Öztop

https://doi.org/10.35341/afet.1241639

Öz

2010 yılında Sivil Savunma Kanunu’nda yapılan değişiklikle, diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla birlikte belediyelerde, sivil savunma uzmanlığı adı altında kadrolar oluşturulmaya başlanmıştır. Bu kadrolar, her belediyede farklı hiyerarşik yapıda, farklı sayılarda personel ile oluşturulmuştur. Bu çalışmanın amacı; İstanbul ilçe belediyelerindeki sivil savunma personelinin demografik özellikleri, iş ve afet deneyimleri, genel ve afet eğitimi düzeyleri, teşkilatlanma biçimleri, afet mevzuatına yönelik algıları, örgütsel iletişim ve yetki algılarını ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla bir anket araştırması yapılmıştır. Araştırmanın evreni İstanbul’daki ilçe belediyelerinde görevli sivil savunma personelidir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde Sivil Savunma Birimi Daire Başkanlığı şeklinde standart bir yapı ve işleve sahiptir. Dolayısıyla ilçe belediyeleriyle aynı sorunlara sahip olmadığından bu araştırmanın kapsamına alınmamıştır. Araştırma kapsamında, İstanbul ilçe belediyelerindeki sivil savunma birimlerinde görevli toplam 150 personelin tümü 50 soruluk ankete katılım için davet edilmiş, ancak 116’sından dönüş alınmıştır. Bu araştırma, ilçe belediyelerinin sivil savunma birimlerindeki personelin özelliklerinin yanında iş ve afet deneyimleri, genel ve afet eğitimi düzeyi, birimlerin yapıları, afet mevzuatına yönelik algıları, örgütsel iletişim ve yetkilere yönelik personel algılarını ortaya çıkarmıştır. Bulgulardan elde edilen en önemli tespit, İstanbul ilçe belediyelerindeki sivil savunma birimlerinde standart bir yapı ve işleyiş bulunmadığı ancak sivil savunma birimlerindeki personelin eğitim seviyesinin yüksek ve afet uygulamalarında deneyimli olduklarıdır.

Anahtar Kelimeler

Afet, Belediye, Personel, Sivil Savunma

Structural and Functional Examination of Civil Defence Units in Istanbul District Municipalities

Öz

In 2010, with the amendment made to the Civil Defence Law, municipalities, along with other public institutions and organizations, started to establish positions under the name of civil defence expertise. These positions have been created with different hierarchical structures and different numbers of personnel in each municipality. The aim of this study is to reveal the demographic characteristics, work and disaster experiences, general and disaster training levels, forms of organization, perceptions of disaster legislation, organizational communication and authority perceptions of civil defence personnel in Istanbul district municipalities. For this purpose, a questionnaire survey was conducted. The population of the research are civil defence personnel working in district municipalities in Istanbul. In Istanbul Metropolitan Municipality, the Civil Defence Unit has a standard structure and function as a Department. Therefore, it is not included in the scope of this study since it does not experience the same problems as the district municipalities. For the research, all 150 personnel working in the civil defence units of Istanbul district municipalities were invited to participate in the 50-question survey, but 116 of them responded. This research has revealed the characteristics of the personnel in the civil defence units of district municipalities, as well as their work and disaster experiences, general and disaster training level, the structure of the units, their perceptions on disaster legislation, organizational communication and their perceptions on authorities. The most important determination obtained from the findings is that there is no standard structure and functioning in the civil defence units in Istanbul district municipalities, but the level of education of the personnel in the civil defence units is high and they are experienced in disaster practices.

Anahtar Kelimeler

Civil Defense, Disaster, Municipality, Personnel

Kaynakça

• AFAD (2022). https://www.afad.gov.tr/afad-hakkinda (Erişim: 27.08.2022).
• AFAD (2018). Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri, https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/35429/xfiles/turkiye_de_afetler.pdf (Erişim: 28.08.2022).
• AFAD (2020). Afet Yönetimi Kapsamında 2019 Yılına Bakış ve Doğa Kaynaklı Olay İstatistikleri, https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_kutuphane/kurumsalraporlar/afet_istatistikleri_2020_web.pdf (Erişim: 08.01.2023).
• Albayrak, Alişan (2015). Sivil Savunma ve Seferberlik Hizmetlerinde Görevli Kamu Personelinin Problem Çözme Becerisi, Mobbinge Uğrama ve Motivasyon Durumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Alan Çalışması. Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kurumları İşletmeciliği Yüksek Lisans Programı. Yüksek Lisans Tezi. File:///C:/Users/user/Downloads/381395.pdf (Son Erişim 27.07.2023).
• Altun, Fatih (2017). ‘’Uluslararası Kuruluşların Afetlere Yönelik Sosyal yardım ve Sosyal Hizmet Faaliyetlerinin İncelenmesi ‘’ Journal of Social Work, 2017, Vol:1, Issue:1, 32-54 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/317707 (Son Erişim 27.07.2023).
• Başaran, İsmail ve Akyüz, Duygu (2022). ‘’Afet Yönetiminde Bir Sivil Toplum Kuruluşu: Türk Kızılay” Medeniyet Araştırmaları Dergisi, Volume 7, Issue 1, ss. 76-91, June 2022, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2467074 (Erişim: 27.08.2022).
• Bolat, Cuma (2022). Norm Kadro Kapsamında İstanbul İlçe Belediyelerinde Sivil Savunma Birimlerinin Analizi. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. file:///C:/Users/user/Downloads/736528%20(6).pdf (28.08.2022).
• Çapar, Selim (2015). ‘’1930-1946 Döneminde Sivil Savunma ve Afet Yönetimi’’, http://tid.web.tr/kurumlar/tid.web.tr/tid/%C4%B0darecinin%20Sesi/179/selim%20capar%201930-1946.pdf (Erişim: 27.08.2022).
• Erkan, E. Ayşe (2010). Afet Yönetiminde Risk Azaltma ve Türkiye’de yaşanan sorunlar. Devlet Planlama Teşkilatı Uzmanlık Tezi. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Afet-Yonetiminde-Risk-Azaltma-ve-Turkiyede-Yasanan-Sorunlar_Esse-Ayse-Erkan.pdf (27.08.2022).
• Gedik, Serdar Erdinç (2003). Marmara Depremi Acil Yeniden Yapılandırma, (MEER) Projesinde Fıdıc Esaslı İnşaat Sözleşmesiyle Proje Yönetimi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. https://polen.itu.edu.tr/items/94983c09-fa34-4f2d-9e54-81a932247d09 (27.08.2022).
• Göroğlu, Murat (2020). Acil Durum ve Afet Planlaması. Ankara Üniversitesi, https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=135287 (Erişim: 27.08.2022).
• Gündüz, İsmail. (2009). Dünyada ve Türkiye’de Afet Yönetimi. İstanbul: Erdem Yayınları.
• JICA (2004). Türkiye’de Doğal Afetler Konulu Ülke Strateji Raporu. İçişleri Bakanlığı. Ankara, s.42, https://www.spo.org.tr/resimler/ekler/5d8ce590ad8981c_ek.pdf?tipi=58andturu=Xandsube=0 (Erişim: 27.08.2022).
• Kadıoğlu, Mikdat (2011). Afet Yönetimi. Beklenmeyeni Beklemek En Kötüsünü Yönetmek. Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, 2. baskı. Yayın No: 103.
• Karaman, Zerrin. Toprak. (2018). “Afetlerde Erken Uyarı ve Toplumsal Farkındalık Yaratmada Etkili Kamu Politikaları”, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 7, sayı 2: 493-517.https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/598098 (Erişim 28.07.2023).
• Khanal, Ambika (2019). ‘’Civil Defence‘’. Institute of Crisis Management Studies. Katmandu, 1-15 https://www.researchgate.net/publication/330322502_civil_defence_article_for_research_gate (Erişim 28.07.2023).
• Özkılıç, Elif Nisa (2020). İstanbul’da Deprem Sonrası Toplanma Alanlarının Kapasitelerinin Erişilebilirliklerinin CBS Yardımıyla Analizi ve Değerlendirilmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, file:///C:/Users/user/Downloads/637010%20(1).pdf (27.08.2022).
• Öztop, Sezai (2020). Kamu Kurumlarında Değişim Yönetimi. İstanbul: Ekin Basım Yayın Dağıtım. Resmî Gazete (1920). İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun (3152). Yayın tarihi: 7 Ekim 1920. Sayı: 18765. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18675.pdf.
• Resmî Gazete (1958). Sivil Müdafaa Kanunu (7126). Yayın Tarihi: 09.06.1958. Sayı: 9931. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/9931.pdf
• Resmî Gazete (2005). Belediye Kanunu (5393). Yayın Tarihi: 13 Temmuz 2005. Sayı: 25874 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/07/20050713-6.htm
• Resmî Gazete (2007). Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik. Yayın Tarihi: 22 Şubat 2007. Sayı: 26442. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/02/20070222-4.htm
• Resmî Gazete (2010). Sivil Savunma Uzmanlarının İdari Statüleri, Görevleri, Çalışma Usul ve Esasları ile Eğitimleri Hakkında Yönetmelik (14179). Yayın Tarihi: 5 Ağustos 2010. Sayı; 27663. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=14179&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Söğüt, Ozan Doğukan. (2018). Belediyelerin Afet Yönetimi Sürecinde Sorumlulukları. Dokuz Eylül Üniversitesi. Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. file:///C:/Users/user/Downloads/651136%20(9).pdf (Erişim 28.07.2023).
• TBMM Zabıt Ceridesi 4. VI (2022). 1958 Devre X1Cilt 4 İçtima 1 ss.317-318, https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d11/c004/tbmm11004076.pdf (Son Erişim: 27.08.2022).
• T. C. İçişleri Bakanlığı (2001). Sivil Savunma Teşkilatı ve Görevleri. Genel Yayın No: 466 SSGM Yayın No:69.
• URL 1, UK National Archives (2022). Committee of Imperial Defense: Air Raid Precautions Committee: Minutes and Memoranda (ARP Series). https://discovery. nationalarchives.gov.uk/details/r/C3853 (Son Erişim: 09.01.2023).
• URL 2, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2022). https://erzincan.csb.gov.tr/1939-erzincan-depremi-haber-16203 (Son Erişim:27.08.2022).
• URL 3, IFRC, https://www.ifrc.org/who-we-are/about-ifrc (Son Erişim: 27.07.2023)
• Yıldız, Doğan ve Uzunsakal, Ece. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama, Yıldız Teknik Ün. İstatistik Bölümü Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 1: 1-28. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/507218 (Son Erişim 27.08.2022).