Investigation of Crisis Management Competencies of Traders in Natural Disasters in International Trade

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 416 - 437, 31.07.2025

Selminaz Adıgüzel

https://doi.org/10.35341/afet.1385685

Öz

The purpose of this research is to evaluate the crisis management competencies of merchants in natural disasters. The “Disaster Crisis Management Survey” used in the research was developed by the researcher. The research data was analyzed with the SPSS 25 program. 31 statements were included in the Likert-type scale survey prepared by scanning the literature. The universe of the research is merchants living in Turkey. The sample group was selected from people who have businesses in Şanlıurfa province with the Random method. In the research, the disaster preparations of merchants were investigated according to their education, age, marital status and income levels. The survey data were evaluated with frequency, arithmetic mean, t test and One Way Anova test. According to the research results, when the participants who participated in the survey were examined according to the gender variable in the dimensions of planning, organization, communication and coordination from the management processes, it was seen that there was no significant difference (t =-0.111; p>.05). “The personnel are informed about their duties before and after the disaster”. When we examine the responses given by the merchants to the sentence “The personnel have been informed about the list of units that will provide support to our business after the disaster and the plan of the region”, the average is 3.6942. The merchants prepare a disaster scenario; They are “medium level” prepared in terms of “creating internal and external communication resources”. In the event of a possible disaster, they perceive themselves as sufficient in the dimensions of management processes, planning (x̄:2.9091), coordination (x̄:3.203), communication (x̄:2.9861), organization (x̄:3.2833). One of the skills expected from merchants in international trade is crisis management skills. It is important for merchants with these skills to receive training in crisis management, as the precautions they take before, during and after a disaster can prevent loss of life and property. In the open system approach, the geographical characteristics of the region should be taken into consideration in the disaster preparedness plans of commercial organizations, which are likened to a living organism, and artificial intelligence technology, logistics 4.0 and the internet of things should be utilized to meet the constantly changing disaster needs due to global warming.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence Technology , Crisis Management , Earthquake , Logistics 4.0 , Natural Disaster , Organization , Planning , Trader

Uluslararası Ticarette Tacirlerin Doğal Afetlerde Kriz Yönetim Yeterliklerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı, tacirlerin doğal afetlerde kriz yönetimi yeterliklerini değerlendirmektir. Araştırmada kullanılan “Afette Kriz Yönetimi Anketi”, araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Araştırma verileri, SPSS 25 programı ile analiz edilmiştir. Literatür taranarak hazırlanan Likert tipi ölçekli ankette, 31 ifadeye yer verilmiştir. Araştırmanın evreni, Türkiye’de yaşayan tacirlerdir. Örneklem grubu, Şanlıurfa ilinde işletmesi olan kişilerden Random yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmada tacirlerin eğitim, yaş, medeni durum, gelir düzeylerine göre, afet hazırlıkları araştırılmıştır. Anket verileri, frekans, aritmetik ortalama, t testi, One Way Anova testi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucuna göre ankete katılan katılımcılar, yönetim süreçlerinden planlama, örgütleme, iletişim ve koordinasyon boyutlarında, cinsiyet değişkenine göre incelendiğinde, anlamlı bir farklılığın olmadığı görülmüştür (t=-0,111; p>,05).” Personel afet öncesi afet sonrasında görevlerinin neler olduğuna ilişkin bilgilendirilmektedir”. “Afet sonrası işletmemize destek sağlayacak birimlerin listesi ve bulunulan bölgenin planı hakkında personel bilgilendirilmiştir” cümlesine tacirlerin verdiği cevapları incelediğimizde, ortalama, 3,6942‘dir. Tacirler, afet senaryosu hazırlama; iç dış iletişim kaynakları oluşturma” konularında “orta seviyede” hazırlıklıdırlar. Olası bir afet durumunda yönetim süreçlerinden, planlama (x̄:2,9091), koordinasyon (x̄:3,203), iletişim (x̄:2,9861), örgütleme (x̄:3,2833) boyutlarında kendilerini yeterli algılamaktadır. Uluslararası ticarette tacirlerden beklenilen becerilerden biri, kriz yönetim becerisidir. Bu becerilere sahip olan tacirlerin, afet öncesi, afet sırası ve sonrasında aldıkları önlemler, can ve mal kaybını önleyebileceği için tacirlerin kriz yönetimi konusunda eğitim almaları önemlidir. Açık sistem yaklaşımında canlı bir organizmaya benzetilen ticari örgütlerin afet hazırlık planlarında bölgenin coğrafik özellikleri göz önünde bulundurulmalı, küresel ısınma nedeniyle sürekli değişen afet ihtiyaçlarını karşılamak için, yapay zekâ teknolojisi, lojistik 4.0, nesnelerin internetinden istifade edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Deprem , Doğal Afet , Kriz Yönetimi , Lojistik 4.0 , Örgütleme , Planlama , Tacir , Yapay Zekâ Teknolojisi

Etik Beyan

Etik kurul raporu ekte göndeilmiştir.

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Afet ve Risk Dergisinin değerli mensuplarına yürekten saygılarımı iletiyorum Değerli hocalarım ben deprem bölgesinde yaşayan bir akademisyenim bu bölgenin sorunlarını dile getirdiğim makalemin sizler tarafından destekleneceğini yayınlanacağını yürekten diliyorum sayı ve sevgilerimle

Kaynakça

• Adıgüzel S. (2007). İlköğretim okul müdürlerinin deprem ile ilgili kriz yönetimine ilişkin yeterlikleri, Yüksek Lisans Tezi., Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Yönetimi Teftişi Planlanması Ekonomisi Bilim Dalı.
• Adıgüzel, S. (2019). Logistics management in disaster. Journal of Management, Marketing and Logistics, 6(4), 212-224.
• Adıgüzel, S. (2022). Afet durumlarında yapay zekâ teknolojisi ile lojistik yönetimi örnekleri. Akademik İzdüşüm Dergisi, 7 (1), 47-70
• Aktan, C. C. (2002), Yoksullukla mücadele stratejileri, hak-iş konfederasyonu yayınları, Ankara, 1-8, http://www.canaktan.org/ekonomi/yoksulluk/birinci-bol/ kav ramlar.pdf, (E.T: 25.05.2024)
• Albala, B, M. (1993). The political economy of large natural disasters: with special reference to developing countries. Oxford Calerendon Press.
• Auffret P. (2003), High consumption volatility: the impact of natural disasters? Polıcy Research Workıng Paper 2962, https://documents1.worldbank.org/curated/en/880931468769133698/pdf/multi0page.pdf (Erişim tarihi 12.04.2024)
• Barakat, S., Davis, I. (1997) Disaster preparedness for Palestine, in: A B Zahlan (ed), The Reconstruction of Palestine: Issues, Options, Policies and Strategies, London: Kagan Paul International..
• Barone, G., Mocetti, S. (2014). Natural disasters, growth and institutions: a tale of two earthquakes, Bank of Italy Economic Working Paper.949.
• Barro, R, J., Martin, S. (2003). Economic growth, (2nd edition), MIT Press.
• Caselli, F. M., Malhotra, P. (2004). Natural disasters and growth: from thought Experiment to Natural Experiment, Mimeo
• Casson, M. (2022), Crises in international business: a new perspective, Emerald Publishing Limited, Leeds, pp 33-53. https://doi.org/10.1108/S1745-886220220000016003
• Cavallo, A. (2013). Online and official price indexes: measuring Argentina's inflation. Journal of Monetary Economics, 60(2), 152-165. http://dx.doi.org/10.1016/j.jmoneco.2012
• Charvériat, C. (2000). Natural disasters in latin America and the Caribbean: an overview of risk. Inter-American development bank banco ınteramericano de desarrollo, Research Department Departamento de investigación Working Paper , 434
• Colmer, J. (2021). How does climate change shape inequality, poverty and economic opportunity? Economics Observatory Energy & Clımate Change, https://www.economicsobservatory.com/how-does-climate-change-shape-inequality-poverty-and-economic-opportunity (Erişim Tarihi 12.03.2024).
• DuRose, R. (2023). Why earthquakes are deadlier depending on where you live: what turkey and syria’s deadly earthquakes reveal about wealth, Future Perfect, https://www.vox.com/future-perfect/2023/2/13/23594222/turkey-syria-earthquake-disaster-infrastructure-income-chile-haiti (Erişim Tarihi 12.04.2024).
• Dündar, H., Ç. (2023). 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinin iş dünyasına etkileri. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 2 (4), 262-281 .https://dergipark.org.tr/en/pub/csid/issue/79302/1325042.
• Frýbert, B. (1995). Jak transformovat podnik how to transform an enterprise. Ostrava: Montanex.
• Fussell E., Sastry N, V., Landingham, M., R, (2010). Socioeconomic status, and return migration to New Orleans after Hurricane Katrina. Popul Environ. (31) 20–42. doi: 10.1007/s11111-009-0092-2.
• Gassebner, M., Keck, A., Robert, T. (2006). The impact of disasters on international trade, WTO Staff Working Papers ERSD, World Trade Organization (WTO), Economic Research and Statistics Division.
• Genç, N. ( 2005). Zirveye götüren yol yönetim. Timaş yayınları, İstanbul, 226 .
• Gözaydın, O., Can, T (2013). Deprem yardım istasyonları için lojistik merkezi seçimi: Türkiye örneği. Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi ,6 (2), 17–31.
• Hallegatte, S., Jooste, C., McIsaac, F. (2022). Macroeconomic consequences of natural disasters: a modelling proposal and application to floods and earthquakes in Turkey. World Bank Policy Research Working Paper, 9943.
• Hirshleifer, J. (1991), The paradox of power, Wiley Journal (3), 3. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/j.14680343.1991.tb00046.x#:~:text=Volume3%2C,November%201991, (Son Erişim : 18.01.2024).
• Hugo G. (1996), Environmental concerns and international migration. Int. Migr; 30,105–131. doi: 10.1177/019791839603000110
• Işık, Ö., Aydınlıoğlu, H. M., Koç, S. (2012). Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri, Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2) ,82-123, www. journalagent.com
• Jaques, T. (2010). Reshaping crisis management: the challenge for organizational design. Organizational Development Journal, 28 (1), 9-17
• Japan International Cooperation Agency, (2002), Mitigation Basic Plan in Istanbul including Seismic micronization in the Republic of Turkey, Final Report.
• Kileci, A. F. (2023). 2023 Yılı ihracat rakamları, https://www.gaib.org.tr/tr/haberler/2023-yili-ocak-eylul-donemi-ihracat-rakamlari-460.htmi /(Son Erişim: 15.01.2024).
• Kunz, N., Gerald, R. (2012). A meta-analysis of humanitarian logistics research, Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management. (2), 116-147, https://doi.org/10.1108/20426741211260723
• Lackner, S. (2018). Earthquakes and economic growth (No. 190). FIW Working Paper.
• Loayza, N. V., Olaberria, E., Rigolini, J., & Christiaensen, L. (2012). Natural disasters and growth: Going beyond the averages. World Development, 40(7), 1317-1336. https://doi.org10.1016/j.worlddev.2012.03.002
• Mani, V., Chandra, P., (2003). Effect of feeding irradiated soybean on nutrient intake, digestibility and N-balance in goats. Small Rumin. Res., 48(2), 77-81 https://doi.org/10.1016/S0921-4488(02)00249-3
• Maya, İ, (2014), Kamu ilkokullarında yöneticilerin sergiledikleri kriz yönetimi beceri düzeylerine ilişkin öğretmen görüşleri, Yönetim Bilimleri Dergisi, 23 (12) 209-235
• Mitroff, I. I., Alpaslan, M. C. (2003). Preparing for Evil. Harvard Business Review, 81(4), 109-115.
• Mitroff, I.I., Pauchant, C, Shrivastava, P. (1988). The structure of man-made organizational crises conceptual and empirical issues in the development of a general theory of crisis management. Technological Forecasting and Social Change, 33(2), 83-107. https://doi.org/10.1016/0040-1625(88)90075-3
• Modgil S., Gupta, S., Stekelorum, R., Laguir, I. (2021). AI technologies and their impact on supply chain resilience du8ring covıd-19, International. Journal Phys. Distrib. Logistics. Management., 52 (2), 130-149 https://doi.org/10.1108/IJPDLM-12-2020-0434
• Muir J. A, Cope, M. R., Ralph B. (2019). Migration and mental health in the aftermath of disaster: evidence from mt. merapi, ındonesia J Environ Res Public Health. 16(15): 2726. doi: 10.3390/ijerph16152726
• Myers C.A., Slack T., Singelmann J. (2008) Social vulnerability and migration in the wake of disaster: The case of Hurricanes Katrina and Rita. Popul.Environ;(29), 271–291. doi: 10.1007/s11111-008-0072-
• Noy, T. (2009), The macroeconomic consequences of disasters, Journal Of Development Economics, (88), 2, 221-231 https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2008.02.005
• Özbakır G. A., (1992). İşletmelerde kriz yönetimi ve uygulamadan bir örnek, Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Özdemir, A. (1994). İşletmelerde kriz yönetiminde halkla ilişkiler uygulamasının önemi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Halkla İlişkiler Bölümü
• Özdemir, T. A. (2002). İlköğretim okul müdürlerinin kriz yönetimi konusundaki koordinasyon yeterliliklerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Özerdem, A. Barakat S. (2000), After Marmara earthquake: lessons for avoiding short cuts to disasters. Third World Quaterly, 21, (3) doi: 10.1080/01436590050057717
• Paton, D., & Flin, R. (1999). Disaster stress: an emergency management perspective. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 8(4), 261-267.
• Pearson, C.M., Clair, J.A. (1998). Reframing crisis management. The Academy of Management Review 23(1), 59-76. https://doi.org/10.2307/259099
• Pearson, C.M., Mitroff, I. I. (1993). From crisis prone to crisis prepared: a framework for crisis management. The Executive 7(1), 48-59. https://doi.org/10.5465/ame.1993.9409142058
• Peker, İ, Korucuk, S., Ulutaş, Ş, Sayın, O. B. (2016). Afet lojistiği kapsamında en uygun dağıtım merkez yerinin Ahs-Vıkor bütünleşik yöntemi ile belirlenmesi: Erzincan ili örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(1), 82-103.
• Pelling, M., Özerdem A. Barakat S. (2002). The Macro-economic impact of disaster. Progress in Devolopment Studies, 2, (4), 283-305 .https//doi.org/10.1191/1464993402ps042ra
• Pollard, D., Hotho, S. (2006). Crises, scenarios and the strategic management process. Management Decision, 44(6), 721-736. https://doi.org/10.1108/00251740610673297
• Porcelli, F. Trezzi, R. (2018), The impact of earthquakes on economic activity: evidence from Italy, Empirical Economics 56, 1167-1206 doi: 10.1007/s00181-017-1384-5
• Raddatz, C. (2009). The wrath of God: macroeconomic costs of natural disasters, Policy Research Working Paper Series 5039, The World Bank
• Rasmussen, K. (2004). Places for children–children’s places. childhood, Sage Journals, 11(2), 155-173. https://doi.org/10.1177/0907568204043053.
• Regester, M. (1989), Crisis management, London, Hutchison Limited.
• Ruta, M., Mattoo, A., Mulabdic, A. (2021), How natural disasters reshape supply chains: Lessons for the covıd-19 Crisis, Voxe
• Sastry, N., Gregory, J. (2014) The location of displaced New Orleans residents in the year after Hurricane Katrina. Demography.;51:753–775. doi: 10.1007/s13524-014-0284
• Scott, S., Webber, C. F. (2008). ‘Evidence-based leadership development: the framework’, Journal of Educational Administration, 46 (6), 762-776
• Shaluf, I. M., Ahmadun, F., Saıdı, A. (2003), A Review of Disaster and Crises, Disaster Prevention and Management, XII, 1: 24-32
• Shrivastava, P., Mitroff, I. (1987). Strategic management of corporate crisis. the Columbia Journal of World Business, 22 (1), 5-11
• Shrivastava, P., Mitroff, I. I., Miller, D. Miglani, A. (1988). Understanding industrial crises. Journal of Management Studies, 25(4), 285-303. https://doi.org/10.1111/j.1467-6486.1988.tb00038.x
• Skidmore, M., Toya, H. (2002), Do natural disasters promote long-run growth, Economic Inquiry, 40(4) https://doi.org/10.1093/ei/40.4.664
• Smith, L., Riley, D. (2012). School leadership in times of crisis’, School Leadership & Management, 32(1) , 57-71.
• Şahin, C. (2002). Doğal afetler ve Türkiye, Gündüz Eğ. Yay
• Şahin, S., Ulubeyli, S., Kazaza, A. (2015). Innovative crisis management in construction approaches and the process. procedia – Social and Behavioral Sciences, 195, 2298-2305. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.06.18
• Tekoğlu, A. S. (2020). Covid-19 salgını ve dış ticarette kriz yönetimi: Türkiye örneği. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 7(22), 32-53
• Thomas, A. S., Kopczak, L. R. (2005). From logistics to supply chain management: the path forward in the humanitarian sector. Fritz Institute, San Francisco, (15), 1-15
• Toya, H., Skidmore, M. (2007). Economic development and the impacts of natural disasters, Economics Letters, Elsevier 94(1), 20-25.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), (2023), Yoksulluk ve yaşam koşulları istatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yoksulluk-ve-Yasam-Kosullari-Istatistikleri-2023-53713 (Son Erişim: 12.10.2023)
• Valackiene, A. (2011). Theoretical Substation of the model for crisis management in organization. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 22(1), 78-90 https://doi.org/10.5755/j01.ee.22.1.221
• Vitalii, S., Khorram-Manesh, A., & Nyberg, L. (2017). Disaster cycle and management. Handbook of disaster and emergency management, 23-29.
• Yang, Y., Long, L., R. (2006) The theory about the mentoring relationship in the Western. Advances in Psychological Science, (14), 450-455
• Zibulewsky, J. (2023). Defining disaster: the emergency department perspective, National library oof medicine. https://doi.org 10.1080/08998280.2001.11927751.