Earthquake-Focused Disaster Management in Turkey: A Qualitative Research to Identify Existing Problems and Propose Strategic Solutions

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 1207 - 1227, 30.11.2025

Fırat Erol

https://doi.org/10.35341/afet.1754844

Öz

The purpose of this study is to identify problems (deficiencies/inadequacies) in the operating mechanism of Turkey's current earthquake-focused disaster management system and to identify strategic solutions to these problems. The study employed descriptive research methods, purposive sampling, and content analysis techniques, all of which are qualitative research methods. Face-to-face interviews were conducted with 25 subject matter experts using semi-structured questions. The interviews were subjected to content analysis and analyzed using the MAXQDA24 package program. The findings of the study identify serious implementation problems that require improvement in many key areas, including disaster preparedness, risk management, education, economy, planning, auditing, coordination, environmental/natural damage, building stock, soil, and current habits, as reflected in the field of the current disaster management system in Turkey. Since these implementation problems reflected in the field can only be resolved through the implementation of an effective risk management strategy, the study proposes strategic solutions to these identified problems.

Anahtar Kelimeler

Disaster , Disaster Management , Risk , Risk Management

Türkiye’de Deprem Odaklı Afet Yönetimi: Mevcut Sorunların Tespiti ve Stratejik Çözüm Önerilerine Yönelik Nitel Bir Araştırma

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de deprem odaklı mevcut afet yönetim sisteminin çalışma mekanizmasındaki sorunların(eksiklik/yetersizlik) tespiti ve bu sorunlara yönelik stratejik çözüm önerilerini ortaya çıkarabilmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden betimleyici araştırma yöntemi, amaçlı örnekleme ve içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bu bağlamda çalışmada konu uzmanlarından oluşan 25 kişi ile yarı yapılandırılmış sorular eşliğinde yüz yüze şekilde görüşme sağlanmıştır. Yapılan görüşmeler içerik analizine tabi tutularak MAXQDA24 paket programıyla analiz edilmiştir. Çalışmanın bulgularında Türkiye’de halen yürürlükte olan mevcut afet yönetim sisteminin sahaya yansımaları olarak; afete hazırlık, risk yönetimi, eğitim, ekonomi, planlama, denetim, koordinasyon, çevre/doğa tahribatı, yapı stoğu, zemin, mevcut alışkanlıklar gibi pek çok temel alanda iyileştirilmesi gereken ciddi uygulama sorunları tespit edilmiştir. Sahaya yansıyan bu uygulama sorunların çözümü ise ancak ve ancak etkin bir risk yönetimi stratejisinin uygulanması ile mümkün olacağından çalışmada, tespit edilen mevcut sorunlara karşın stratejik çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afet , Afet Yönetimi , Risk Yönetimi , Risk

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik kurallara uyulduğu, yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur (Fırat EROL).

Kaynakça

• AFAD, (2023). Görev, Yetki ve Tanımlamalar, https://www.afad.gov.tr/afadhakkinda, (Son Erişim:15.02.2025)
• AFAD, (2023). Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP), Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/28032022-TARAP-kitap_V6.pdf, (Son Erişim:15.02.2025)
• AFAD, (2025). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, https://www.afad.gov.tr, (Son Erişim:15.02.2025) Bıçakçı, N., Karakayalı, O. (2022). Earthquakes and Medical Effects, Anatolian Journal of Emergency Medicine, 5(4), 203-208. https://doi.org/10.54996/anatolianjem.1223561
• BM, (2023). Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Çalışmaları: Depremlere Yönelik Ayrıntılı BirBakış,(PDF), https://turkiye.un.org/tr/resources/publications?search_api_fulltext=deprem. (Son Erişim:15.02.2025)
• Demirci, A., Karakuyu, M. (2011). Afet Yönetiminde Coğrafi Bilgi Teknolojilerinin Rolü, Doğu Coğrafya Dergisi, 9(12), 67-100.
• Erkal, T., Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de Afet Yönetimi, Doğu Coğrafya Dergisi, 147-164.
• Erol, F. (2025). Türkiye’de Afet Yönetimi: Risk Yönetimi Ekseninde Bir Model Önerisi, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Erol, F., Kalay, F. (2024). Depremsellik Bağlamında Van İlinin Afetselliği:Nitel Bir Araştırma ve Afet Yönetim Stratejileri, Premium e-Journal of Social Sciences, 8(46), 1153-1166, DOI: 10.5281/zenodo.13881508
• Guba, E. G., Lincoln, Y. S. J. E. (1982). Epistimological and Methodological Bases of Naturalistic Inquiry, Educational Communication and Tochnology Journal, 30(4), 233-252.
• Güler, Ü. A. (2018). Sürdürülebilir Afet Yönetiminde Atık Yönetimi, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(2), 236-246, DOİ: https://doi.org/10.21324/dacd.412380
• Hoyois, P., Below, R., Scheuren, J.M., Guha-Sapir, D., (2007), Annual Disaster Statistical Review: Numbers and Trends, Centre for Research on The Epidemiology of Disasters (CRED), School of Public Health, Catholic University of Louvain, Brussels, Belgium
• Kadıoğlu, M. (2008). Modern Bütünleşik Afet Yönetiminin Temel İlkeleri, Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri (ed. M. Kadıoğlu, E. Özdemir), 2.Baskı, JICA, Türkiye, 1-34.
• Karanci, N. A., Aksit, B., Dirik, G. (2018). Impact of a Community Disaster Awareness Training Program in Turkey, Social Bahavior and Personality, 36(9), 1189-1208.
• Kumar, G.S.J. (2000). Disaster Managemant and Social Development, International Journal of Sociology and Social Policy, 20(1), 66-81.
• Özkan, H.A., Çakır, G.N., Demirkan, S.,Baş, Z. (2024). Yeni Bir Eğitim Modeli Önerisi: Yeterlilik Bazlı Modüler Afet Hemşireliği Eğitimi, Afet ve Risk Dergisi, 7(3), 573-586, DOI: 10.35341/afet.1322491
• Özşahin, E. (2013). Türkiye’de Yaşanmış̧ (1970-2012) Doğal Afetler Üzerine Bir Araştırma (PDF), 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı 25-27 Eylül 2013, Hatay, Türkiye Deprem Mühendisliği Derneği, 1-8.
• Smith, D. W. (2004). Mind World: Essays in Phenomenology and Ontology, Cambridge University P.
• Şahin C., Sipahioğlu, Ş. (2002). Doğal Afetler ve Türkiye, Ümit Yayınları, Ankara.
• Şen, R., Akgül, S. K. (2023). Whatsapp Dayanışma Grupları ve İletişim Uygulamaları: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri, Afet ve Risk Dergisi, 6(4), 1410-1428, DOI: 10.35341/afet.1291956
• Paton, D. (2003). Disaster Preparedness: A social-cognitive perspective. Disaster Prevention and Management, 12(3), 210–216.
• TDK, (2024), Türk Dil Kurumu Sözlüğü, Afet nedir?, https://tdk.gov.tr/ (Son Erişim:18.01.2025)
• UNDRR, (2022). Global Assessment Report on Disaster Risk Reduction (GAR 2022). Geneva: United Nations. https://www.undrr.org/publication/global-assessment-report-disaster-risk-reduction-2019, (Son Erişim:26.02.2025)
• URL1, https://www.afad.gov.tr (Son Erişim:15.02.2025)
• URL2,https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu(Son Erişim:10.02.2025)
• URL3,https://ashgmafetacildb.saglik.gov.tr/TR-80255/ulusal-medikal-kurtarma-ekibi-birimi-umke.html (Son Erişim:05.03.2025)
• URL4,https://medyascope.tv/2023/02/06/turkiye-nin-deprem-karnesi-iste-turkiye-nin-en-buyuk-depremleri/ (Son Erişim:15.02.2025)
• Uzunçıbuk, L. (2005). Yerleşim Yerlerinde Afet ve Risk Yönetimi, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.