Emergency Demolition Management System in Turkey: Basic Approaches, the Elazığ Earthquake Example and Suggestions

Yıl 2020, , 143 - 158, 30.11.2020

Bahattin Murat Demir , Sami Ercan Mustafa Aktan Harun Öztaşkın

https://doi.org/10.35341/afet.763521

Cited By: 1

Öz

The risk of collapse of buildings that have lost their structural stability is the foremost public health and security risk that might be encountered following a natural disaster that takes place in a residential area. Moreover, some of Turkey’s building stock is of such a low quality that, some buildings run the risk of entering the category of ‘‘buildings that may collapse’’ even without a precursor natural disaster. The need for swift demolition is increasing due not only to the increasing effects of natural disasters on domiciles, but also to the quality of the building stock. Having said these, swift demolition is neither sufficiently conceptualized in Turkey, nor there exists a management model. In this study, the ways in which the emergency demolition system has been reflected unto national legislature has been investigated chronologically; and the stake-holding institutions and the rules and procedures have been examined. In this context, suggestions are proposed towards a comprehensive management, taking into account the administrative, technical, environmental and social aspects of emergency demolition and incorporating the lessons drawn from the Elazığ Earthquake and other data collected. The emergency demolition management system in Turkey with the current approach is insufficient in terms of effectiveness, efficiency and productivity and is unsustainable in the long run.

Anahtar Kelimeler

Emergency Demolition, Disaster Response Plan, Administrative Action, Demolition Management

Türkiye’de Acil Yıkım Yönetim Sistemi: Temel Yaklaşımlar, Elazığ Deprem Deneyimi Ve Öneriler

Öz

Ülkemizde yerleşim birimlerinde meydana gelen bir afet sonrasında karşılaşılan kamu sağlığı ve güvenliği riskleri arasında yapısal stabilitesini kaybeden binaların çökme riski öne çıkmaktadır. Ayrıca yapı stoğumuzun bir bölümü o derece düşük kalitededir ki, afet yaşanmadan da yapılar “yıkılacak derecede tehlikeli yapılar” haline gelebilmektedir. Afetlerin yerleşimler üzerindeki artan etkisine ve mevcut yapı stoğu kalitesine bağlı olarak ülkemizde acil yıkım ihtiyacı hızla artmaktadır. Ancak ülkemizde acil yıkım yeterince kavramsallaştırılmış ve yönetim modeli oluşturulmuş bir olgu değildir. Bu çalışmada öncelikle ülkemizdeki acil yıkım yönetim sisteminin ulusal mevzuatımıza nasıl yansıdığı kronolojik olarak incelenmiş; bu kapsamda rol üstlenen kurumlar ve izlenen usul ve şartlar ele alınmıştır. Bu bağlamda Elazığ depreminden çıkartılan dersler ile ulaşılan diğer veriler bütünleştirilerek acil yıkımın idari, teknik, çevresel ve sosyal boyutlarıyla bütüncül yönetimine yönelik öneriler geliştirilmeye çalışılmıştır. Ülkemizdeki acil yıkım yönetim sistemi, mevcut yaklaşımlarla, yeterli etkinlik, etkililik ve verimlilik noktasına ulaşamamış olup bu haliyle uzun vadede sürdürülebilir değildir.

Anahtar Kelimeler

Acil Yıkım, Afet Müdahale Planı, İdari İşlem, Yıkım Yönetimi

Kaynakça

• Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilatı ve Planlama Esaslarına Dair Yönetmelik,1988. R.G:08.05.1988-19808. Afetlere İlişkin Acil Yardım Teşkilâtı ve Programları Hakkında Yönetmelik,1968. R.G:12.09.1968-12999. ERSÖZ, A.K,2015. Bir İdari İşlem Olarak Yıkım Kararı, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XIX, Y. 2015, Sa.3.
• URL 1, (New Urban Agenda, United Nations) http://habitat3.org/wp-content/uploads/NUA-English.pdf (Son Erişim: 03.07.2020)
• URL 2, http://ohrules.elaws.us/oac/3745 (Ohio Administrative Code (OAC), Chapter 3745-20. Ohio Environmental Protection Agency İnstructions For Completing Notification Of Demolition And Renovation Form) (Son Erişim: 03.07.2020)
• URL 3, (Anayasa Mahkemesi Esas Sayısı:2015/77, Karar Sayısı: 2015/73) https://www.anayasa.gov.tr/Kararlar/GenelKurul/Basvuru_Karari/2015-73.pdf (Son Erişim: 02.07.2020)
• URL 4, https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu (Son Erişim: 02.07.2020)
• URL 5, Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun (7269),1956. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=7269&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=3 (Son Erişim: 03.07.2020)
• URL 6, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131218-13.htm (Son Erişim: 03.07.2020) (Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği, 2013. R.G:18.12.2013-28855)
• URL 7, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140103-12.htm (Son Erişim: 03.07.2020) (Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP), 2014. R.G:03.01.2014-28871)
• URL 8, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1471.pdf Belediye Kanunu (1580),1930. R.G:14.04.1930-1471.
• URL 9, https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Detay/47315 Belediye Yapı Ve Yollar Kanunu (2290),1933. R.G:21.06.1933-2433
• URL 10, https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Detay/49112 (Son Erişim: 03.07.2020) URL 11, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=3194&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (Son Erişim: 03.07.2020)
• URL 12, https://www.kayseri.bel.tr/uploads/yonetmelikler/13249_yonetmelik.pdf (Son Erişim: 02.07.2020)
• URL 13, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=11244&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Son Erişim: 02.07.2020)
• URL 14, (Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun) https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6306&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (Son Erişim: 01.07.2020)
• URL 15, https://www.danistay.gov.tr/upload/yayinlar/20_05_2019_042653.pdf (Son Erişim: 03.07.2020)
• URL 16, (Koruma, Uygulama Ve Denetim Büroları, Proje Büroları İle Eğitim Birimlerinin Kuruluş, İzin, Çalışma Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelik) https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=8323&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Son Erişim: 03.07.2020)
• URL 17, (İş Sağlığı Ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği) https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121226-11.htm (Son Erişim: 03.07.2020)
• URL 18, https://www.unocha.org/sites/unocha/files/DWMG.pdf (Son Erişim: 03.07.2020) (Disaster Waste Management Guidelines, United Nations Office For The Coordination Of Humanitarian Affairs Environmental Emergencies Section)
• URL 19, (Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği) https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5401&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Son Erişim: 02.07.2020)
• URL 20, (European Demolition Association) https://www.europeandemolition.org/industry/presentation/ (Son Erişim: 01.07.2020)
• Yersarsıntısından Evvel Ve Sonra Alınacak Tedbirler Hakkında Kanun (YESATHK), Resmi Gazete: 22.07.1944-5763.