Geçmiş Depremlerden 2023 Kahramanmaraş Depremlerine: Neden Afete Karşı Hazır Değiliz?

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 1009 - 1023, 30.09.2023

Didem Güneş Yilmaz

https://doi.org/10.35341/afet.1258947

Cited By: 3

Öz

Türkiye, 6 Şubat 2023 tarihinde 7,8 ve 7,7 büyüklüğündeki Kahramanmaraş merkezli iki depremle sarsılmış, 11 ilin afet bölgesi ilan edilmesine neden olan bu depremlerde 50 binden fazla yurttaşımız hayatını kaybetmiştir. Etkilediği coğrafi alan ve toplam nüfus açısından bakıldığında ülkenin neredeyse 1/7’lik kısmını sarsan bu felaket, ‘Türkiye bir deprem ülkesidir’ ezberimiz olsa da aslında özellikle imar, inşaat, denetim, yasalaşma ve uygulama açılarından ‘deprem gerçeğine’ uygun hareket etmediğimizi ortaya çıkarmıştır. Türkiye’nin hafızasında yer etmiş önemli felaketlerden biri 1999 Marmara Depremi’dir. Bir eşik kabul edilen bu afet sonrası çok farklı alanlarda adımlar atılmıştır. Bu makalede 2023 Kahramanmaraş Depremleri’ne kadar olan süreçte alınan aksiyonların ve yaşanan gelişmelerin bir incelemesi yapılmış; depremlerin olası ekonomik, sosyal, imar ve mevzuat açılarından değerlendirmesi ile ülkemizin gelecek yıllardaki deprem felaketlerine ne kadar hazır olduğunu üzerinde bir çıkarım yapılması amaçlanmıştır. Yürütülen kapsamlı çalışma, mevzuatsal boşluklara işaret etmekle birlikte, neler yapılabileceğine dair öneriler sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

1999 Marmara Depremi, 2023 Kahramanmaraş Depremleri, İmar Mevzuatı, Sosyo-Ekonomik Kırılganlık

Kaynakça

• AFAD. (2018). Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. Çankaya, Ankara.
• Akyön, F.V. & Çetinbaş, M. (2018). “Afet Risklerinin Yönetiminde Deprem Sigortalarının Değerlendirilmesi: Dask Örneği”, International Social Sciences Studies Journal, 4(26): 5651-5657. DOI : 10.26449/sssj.1022
• Alaeddinoğlu F., Sargın S. ve Okudum R. (2016). 2011 Van Depremi ve Kentsel Nüfusta Mekânsal Farklılaşmalar. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık 2016, Sayı: 39, ss. 133-149.
• Alizadeh, M.; Alizadeh, E.; Asadollahpour Kotenaee, S.; Shahabi, H.; Beiranvand Pour, A.; Panahi, M.; Bin Ahmad, B.; Saro, L. Social Vulnerability Assessment Using Artificial Neural Network (ANN) Model for Earthquake Hazard in Tabriz City, Iran. Sustainability 2018, 10, 3376. https://doi.org/10.3390/su10103376
• Ambrosetti E. Ve Petrillo E. R. (2016). Environmental disasters, migration and displacement. Insights and developments from L’Aquila's case. Environmental Science & Policy. 56:80-88. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2015.11.002
• Aslan, A. (2023). İlişkisel Sosyoloji Bağlamında Kahramanmaraş Depremleri - Göç – Göçmetre. İnsan Hareketlılığı Uluslararası Dergısı. 3:1, 66-75.
• Bayram S. ve Çiftçi G. (2021). The Effects Of Earthquakes On Tourısm: Evıdence From Turkey. Toleho, 2021, 3(2): 82-94. https://doi.org/10.48119/toleho.851669
• Bulubay, C. (2021). İmar Barışının Kentsel Korumaya Yönelik Olumsuz Etkilerinin İstanbul Tarihî Yarımada Perspektifinden İncelenmesi. Planlama 2021;31(3):480–499. DOI: 10.14744/planlama.2021.16023
• Çay T & Kandemir E S (2022). Türkiye'de imar uygulama mevzuatındaki gelişim süreci. Geomatik Dergisi, 7(1), 26-40. DOI: 10.29128/geomatik.809393
• Daşkıran F. ve Ak D. (2015). 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Kentsel Dönüşüm. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi - Cilt:13 Sayı:3, 264-288. - Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER674
• Ewing, Bradley T.; Kruse, Jamie B.; Özdemir, Özlem (2004). Disaster Loses in the Developing World: Evidence from the August 1999 Earthquake in Turkey, Discussion Paper, No. 2004/19, Turkish Economic Association, Ankara.
• Gülkan P. ve Ergünay O. (1995), The 1992 Erzincan Earthquake: A case study, Informal Settlements, Environmental Degradation, and Disaster Vulnerability: The Turkey Case Study, Ed: Ronald Parker, Ronald Steven Parker, Alcira Kreimer, Mohan Munasinghe, World Bank Publications. ISBN 0−8213−3397−6
• Hayırsever Baştürk, Feride. (2019). Finansal okuryazarlık düzeyi ile sigortalı olma arasındaki ilişkinin incelenmesi. KOCATEPEİİBF Dergisi, Aralık 2019, 21(2), 82-97. https://doi.org/10.33707/akuiibfd.567902
• Huang H, Wang F, Xiao Y, Li Y, Zhou HL, Chen J. (2022) To stay or to move? Investigation on residents' migration intention under frequent secondary disasters in Wenchuan earthquake-stricken area. Front Public Health. Aug 1;10:920233. doi: 10.3389/fpubh.2022.920233
• İMO (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Pazarcık Ve Elbistan Depremleri Ön Değerlendirme Raporu. İMO 14 Şubat 2023. https://www.imo.org.tr/Eklenti/8175,imo-deprem-raporu-2pdf.pdf?0
• INURED (2020). Post-Earthquake Haitian Migration to Latin America. MIDEQ: Mıgratıon For Development & Equalıty. http://www.inured.org/uploads/2/5/2/6/25266591/mideq_inured_2020_post-earthquake_haitian_migration_to_latin_america_v1.pdf
• Kavanoz S. E. Ve Erdem N. (2022). İmar Barışı Uygulamasının Değerlendirilmesi: Trabzon Örneği. Planlama 2022;32(2):205–220. DOI: 10.14744/planlama.2021.92259
• Kıral Ö. (2001). 1939 ve 1992 Erzincan Depremleri Şehircilik Düzenimizde Hasar Yarattı mı? Sivil Şehircilik Reformuna Doğru. Planlama Dergisi, 4: 11-18. https://www.spo.org.tr/resimler/ekler/1b4a64be663682e_ek.pdf
• Mahbubur Rahman, M., & Harun-Or-Rashid, M. (2022). Analysis of Social Vulnerability to Earthquake Hazards in Dhaka South City, Bangladesh Using a Modified PAR Model. Natural Hazards - New Insights [Working Title]. doi: 10.5772/intechopen.108714
• Murray E. B. Ve Williamson S. P. (2011). Migration as a Tool for Disaster Recovery: A Case Study on U.S. Policy Options for Post-Earthquake Haiti. Working Paper 255. Center for Global Development. https://www.cgdev.org/sites/default/files/1425143_file_Murray_Williamson_disaster_recovery_FINAL.pdf
• Özdemir H. E. ve Koç M. (2017). 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Uygulama Alanlarının Tespitine İlişkin İdari İşlemlere Karşı İtiraz ve İptal Davası Yolu. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 4 (2), Güz 2017; 19-42. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1102248
• Özlüer I. Ö. (2018). Riskli Alan Kararları Ve Acele Kamulaştırma Uygulaması. Ankara Üni. Hukuk Fak. Dergisi, 67 (3) 2018: 635-655. https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/49313/23938.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Özmen, B. Ve Pampal, S. (2017). Türkiye Deprem Bölgeleri Haritalarının Evrimi. 4. Uluslararası Deprem Mühendisliği Ve Sismoloji Konferansı 11-13 Ekim 2017 – Anadolu Üniversitesi – Eskişehir.
• Raduszynski T. ve Numada M. (2023). Measure and spatial identifcation of social vulnerability, exposure and risk to natural hazards in Japan using open data. Nature Portfolio, 13:664. https://doi.org/10.1038/s41598-023-27831-w
• Selcuk F. ve Yeldan E. (2001) On the macroeconomic impact of the August 1999 earthquake in Turkey: a first assessment, Applied Economics Letters, 8:7, 483-488, DOI: 10.1080/13504850010007501.
• Südaş İ. (2004). 17 Ağustos 1999 Marmara Depreminin Nüfus Ve Yerleşme Üzerindeki Etkileri: Gölcük (Kocaeli) Örneği. Ege Coğrafya Dergisi, 13 (2004), 73-91. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/56804
• Şentuna B. ve Çakı F. (2020). Balıkesir Örnekleminde Bir Ölçek Geliştirme Çalışması: Afet Hazırbulunuşluk Ölçeği. İdealKent dergisi, 31:11, 1959-1983. https://doi.org/10.31198/idealkent.728896
• Tercan, B. (2018). İmar Affı 1948’den Bugüne İmar Afları, Mimarlık Dergisi, 403: 20-26. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=417&RecID=4520
• Tiryakioğlu, M. (2022). Afetlerle Yoksullaşıyoruz. Perspektif. Erişim: https://www.perspektif.online/afetlerle-yoksullasiyoruz/
• Türk Reasürans (2021). 2021 Faaliyet Raporu. Erişm: Dask21_Faaliyet_Raporu.pdf
• URL 1, https://www.macrotrends.net/countries/TUR/turkey/gdp-growth-rate (Son Erişim: 28.04.2023)
• URL 2, https://www.imf.org/en/Countries/TUR (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL 3, https://tr.euronews.com/2023/02/27/dunya-bankasi-6-subat-depremleri-turkiyede-342-milyar-dolarlik-hasara-yol-acti (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL 4, https://www.haberturk.com/depremin-ekonomi-tarim-ve-ihracata-etkisi-3569610 (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL 5, https://www.cnnturk.com/ekonomi/depremden-sonra-artti-275-bin-konuta-sigorta (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL6,https://www.haberlerturkiye.com.tr/iskenderun-ilcesinin-riskli-alan-kararinin-kaldirilmasi-hakkinda-bilgi-notu-paylasildi/71356/ (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL 7, https://www2.tbmm.gov.tr/d27/7/7-4559sgc.pdf (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL8,https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/yazili_soru_sd.onerge_bilgileri?kanunlar_sira_no=265081 (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL 9, https://www2.tbmm.gov.tr/d27/7/7-36087sgc.pdf (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL 10, https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/3223 (Son Erişim: 26.04.2023)
• URL11,https://www.meb.gov.tr/202-bin-817-depremzede-ogrenciye-nakil-imkni-saglandi/haber/29184/tr (Son Erişim: 04.05.2023)