A New Educational Model Proposal: Competency-Based Modular Disaster Nursing Education

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 3, 573 - 586, 30.11.2024

Hediye Arslan , Gökçe Naz Çakır , Selin Demirkan , Zeynep Baş

https://doi.org/10.35341/afet.1322491

Öz

Disasters are extremely serious incidents that have a biopsychosocial effect on the individual, family, and society, and the rate of them is increasing around the world and in our country. The aim of nurses, who represent the majority of health-care workers, is to maintain qualified nursing care by actively participating in every step before, during, and after the disaster. The fundamental needs for providing this quality care are defining nurses' duties and responsibilities in the disaster processes and providing a competency-based disaster nursing education to equip nurses with the necessary disaster knowledge and skills. For this reason, it is necessary to take action to reveal the duties and responsibilities of nurses who will take part in disasters and to undergo a specialized training in the field of disaster nursing. With a training program given at the undergraduate level and in which every nurse will graduate as a potential disaster nurse, nurses can effectively provide the care and service that society needs in all of the disaster prevention, preparation, response, and post-disaster rehabilitation processes. Although there is no standardized application of disaster nursing at the undergraduate level in our country, the number of competency-based models that will guide disaster nursing education is fairly limited in the literature. For this reason, this article was written to define the roles and responsibilities of nurses in the disaster process and to develop an education model based on competencies for providing disaster nursing education at the undergraduate level in our country.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Disaster Management, Education, Nursing

Yeni Bir Eğitim Modeli Önerisi: Yeterlilik Bazlı Modüler Afet Hemşireliği Eğitimi

Öz

Afetler bireyi, aileyi ve toplumu biyopsikososyal yönden olumsuz olarak etkileyen, dünyada ve ülkemizde gerçekleşme sıklığı giderek artan oldukça ciddi toplumsal olaylardır. Sağlık sektörü çalışanları içerisinde en geniş payı oluşturan hemşirelerin amacı afet öncesi, sırası ve sonrasındaki tüm basamaklarda etkin rol alarak nitelikli hemşirelik bakımını sürdürmektir. Bu nitelikli bakımın sağlanmasının temel koşulları ise hemşirelerin afet sürecindeki rol ve sorumluluklarının tanımlanması ve hemşirelere afet konusunda gerekli bilgi ve becerileri kazandıracak yeterlilik bazlı bir afet hemşireliği eğitiminin sağlanmasıdır. Bu nedenle afetlerde görev alacak hemşirelerin görev, yetki ve sorumluluklarının ortaya konulması ve afet hemşireliği alanına yönelik özelleştirilmiş bir eğitimden geçmeleri konusunda harekete geçilmesi gerekmektedir. Lisans düzeyinde verilen ve her hemşirenin potansiyel bir afet hemşiresi olarak mezun olacağı bir eğitim programı ile yetişmiş hemşireler, afetlerin önlenmesi ve hazırlığı, afet sırasında müdahale, afet sonrası rehabilitasyon süreçlerinde, toplumun ihtiyaç duyduğu bakım ve hizmeti etkin bir şekilde sağlayabilirler. Ülkemizde afet hemşireliğinin lisans düzeyinde standardize edilmiş bir eğitim uygulaması bulunmamasıyla birlikte, literatürde afet hemşireliği eğitimine rehberlik edecek yeterlilik bazlı model sayısı ise oldukça azdır. Bu nedenle bu makale, hemşirelerinin afet sürecindeki rol ve sorumlulukların tanımlanması ile ülkemizde afet hemşireliği eğitiminin lisans düzeyinde verilebilmesine yönelik yeterliliklere dayalı bir eğitim modeli önerisi geliştirilmesi amacıyla yazılmıştır

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Yönetimi, Eğitim, Hemşirelik

Kaynakça

• Bayraktar N, Totur Dikmen B (2018). Afetlerde hemşirelik. Türkiye Klinikleri 1-7.
• Erdoğan Ö (2018). Afet hemşireliği eğitimi. Türkiye Klinikleri Afet Eğitimi 115-120.
• Hemşirelik Eğitimi Derneği (HEMED) (2023). Hemşirelik Ulusal Çekirdek Eğitim Programı (HUÇEP) 2014. https://www.hemed.org.tr/2014-hucep/
• Internatıonal Council of Nurses (ICN) (2019). Core competencies ın disaster nursing version 2.0. Geneva
• Işık Ö, Aydınlıoğlu H M, Koç S, Gündoğdu O, Korkmaz G, Ay A (2012). Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi 28(2):82-123. https://jag.journalagent.com/eamr/pdfs/OTD-97268-REVIEW-ISIK.pdf
• İnam Ö, Koç Tütüncü S (2021). Pelerinsiz kahramanlar: Arama kurtarma ekipleri. AdHoc Akademi İş Dünyası ve Popüler Kültür Dergisi :58-61. https://hdl.handle.net/20.500.12415/9911
• Jakeway C C, Larosa G, Cary A, Schoenfisch S (2008). The role of public health nurses in emergency preparedness and response: A position paper of the association of state and territorial directors of nursing. Public Health Nursing 25:353-361. http://dx.doi.org/10.1111/j.1525-1446.2008.00716.x
• Jennings-Sanders A (2004). Teaching disaster nursing by utilizing the Jennings Disaster Nursing Management Model. Nurse Education in Practice 4:69–76.
• Jennings-Sanders A, Frisch N, Wing S (2005). Nursing students' perceptions about disaster nursing. Disaster Management & Response 3:80-85. https://doi.org/10.1016/j.dmr.2005.04.001
• Kalanlar B (2013) Afet hemşireliği ve yönetimi’nin hemşire öğrencilere öğretimi: Jenning’in Hemşirelikte Afet Yönetim Modeli’nin kullanılması. Doktora Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, T.C. Hacettepe Üniversitesi
• Kalanlar B, Kubilay G (2015). Afet hemşireliği eğitimi ve afet öncesinde afet hemşiresinin görevleri. DEUHFED 8:77-85.
• Kemaloğlu M (2015). Türkiye’de afet yönetiminin tarihi ve yasal gelişimi. Akademik Bakış Dergisi 52:126-147. http://www.akademikbakis.org.
• Powers R, Daily E (2010). International disaster nursing. Cambridge University Press :561-582. https://doi.org/10.1017/CBO9780511841415
• Rivera-Rodriguez E (2017). Role of the nurse during disaster preparedness: A systematic literature review and application to public health nurses. Doctoral Dissertation, College of Health Sciences, Walden University.
• Şimşek P, Gündüz A (2021). Türkiye’de afet hemşireliği. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 47:469-476. https://doi.org/10.32708/uutfd.981301
• URL 1, 2022, https://www.ifrc.org/our-work/disasters-climate-and-crises/what-disaster (Son Erişim: 23.02.2024)
• URL 2, 2022, https://www.emdat.be/publications (Son Erişim: 23.04.2023)
• URL 3, 2002, http://src.segmenler.com.tr/storage/catalogue/category/00000012-0136.pdf (Son Erişim: 30.04.2023)
• URL 4, 2013, https://www.akut.org.tr/tarihce (Son Erişim: 30.04.2023)
• URL 5, 2009, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/06/20090617-1.htm (Son Erişim: 23.04.2023)
• URL 6, 2023, https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-34#:~:text=06.02.2023%20tarihinde%20Kahramanmara%C5%9F%20ili,b%C3%BCy%C3%BCkl%C3%BC%C4%9F%C3%BCnde%20iki%20deprem%20meydana%20gelmi%C5%9Ftir. (Son Erişim: 02.05.2023)
• URL 7, 2018, https://www.who.int/publications/i/item/9789290618676 (Son Erişim: 30.04.2023)
• URL 8, 2007, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070502-3.htm (Son Erişim: 08.05.2023)
• URL 9, 2010, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100308-4.htm (Son Erişim: 08.05.2023)
• Veenema TG (2018). Disaster nursing and emergency preparedness. Springer Publishing Company. New York.
• Wenji Z, Stone TE, Turale S vd. (2014). Chinese nurses' relief experiences following two earthquakes: Implications for disaster education and policy development. Nurse Education in Practice 15:1 75-81. http://dx.doi.org/10.1016/j.nepr.2014.06.011