Tarım traktörü ile kar üstünde bölmeden çıkarma çalışmasının verim analizi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 21 - 27, 21.07.2020

İnanç Taş Abdullah Emin Akay

Öz

Ülkemizde odun hammaddesi üretim işlemleri çoğunlukla hava koşullarının daha uygu olması nedeniyle Mayıs-Ekim ayları arasında yapılmaktadır. Bununla birlikte, Ekim ayından Mayıs ayına kadarki sürede yürütülecek üretim işlemleri de önemli ekonomik ve ekolojik faydalar sağlayabilmektedir. Ekonomik faydalar arasında bütün yıl boyunca orman ürünlerinin piyasaya arzı, kış mevsiminde orman işçilerine iş imkanı sunulması ve orman ürünlerindeki zararın azaltılması yer almaktadır. Vejetasyon süresinin dışındaki üretim işlerinin ekolojik faydalar; böcek ve mantar zararlarının, kurumaların ve kesilen emvalde çatlamaların önlenmesidir. Bununla birlikte, kar üzerinde üretim çalışmaları daha da zor, maliyetli ve zaman alıcı faaliyetlerdir. Bu nedenle, üretim çalışmalarında zaman tüketimi dikkatle analiz edilerek kış üretiminin iyi planlanması gerekmektedir. Bu çalışmada, Bursa'nın İnegöl ilçesinde bulunan Doğu Kayını (Fagus orientalis) meşceresinde, kar üstünde traktör vinciyle bölmeden çıkarma çalışmasının zaman analizi yapılmıştır. Zaman verileri toplandıktan sonra, sürütme mesafesi ve ürün hacminin toplam üretim süresine etkisi incelenmiştir. Zaman analizi, sahada her bir iş aşaması için ayrı ayrı kronometrenin kullanıldığı tekrarlı zaman ölçümü yöntemi kullanılarak uygulanmıştır. Tek tamburlu traktör vincinin iş aşamaları; vinç halatının ormandaki kesim alanına çekilmesi, ürünün çokerle halata bağlanması, ürünün vinçle rampaya sürütülmesi ve rampada çökerin çıkarılarak yükün boşaltılmasıdır. Traktör vincinin toplam sürütme zamanının (gecikme süresi dahil) ortalama 3,37 dakika olduğu ve 1,93 ile 5,25 dakika arasında değiştiği bulunmuştur. Vinçle bölmeden çıkarma çalışmasında ortalama verimlilik 14,11 m3/saattir. En fazla zaman alan faaliyet, ürünleri rampaya vinçle sürütülmesi olup (%46,48), bunu vinç halatının ormandaki kesim alanına çekilmesi takip etmiştir (%23,60). İstatistiksel analizlere göre, toplam sürütme zamanı ile sürütme mesafesi ve ürün hacmi arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir (p <0,001). Traktör vinci ile kar üstünde sürütme çalışmasında toplam zamanın hem sürütme mesafesi hem de ürün hacmi arttıkça arttığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Orman ürünleri üretimi, kış kesimi, traktör vinci ile sürütme, zaman analizi

Teşekkür

Bu eser kısmen INES2019'da sunulmuştur.

Kaynakça

• Büyüksakallı, H. 2010. Doğu Akdeniz Yöresinde Kış Üretimi (Erken Üretim) Olanakları, Uygulamaları ve Geliştirilmesi. KSÜ Fen Bilimleri. Yüksek Lisans tezi. Kahramanmaraş. 182 s.
• Carus, S. 2002. Bazı Hacim Formüllerinin Seksiyon, Gövde ve Bağıl Uzunluklara Göre Kıyaslanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri A, (1), 101-114.
• Erdaş, O. & Acar, H.H. 1993. Ormancılıkta Üretimi Çalışmalarının Orman Endüstrisindeki Hammadde İhtiyacı Üzerine Etkileri, 2. Ulusal Orman Ürünleri Endüstrisi Kongresi. Bildiriler Kitabı, 245-35, Trabzon.
• Erdaş, O. 2008. Transport Tekniği. KSÜ Rektörlüğü, Kahramanmaraş, Yayın No: 130/20 554s.
• Erdas, O., Akay, A.E., Büyüksakallı, H., Şakar, D. 2015. Kış Üretimi Çalışmalarının Değerlendirilmesi: Andırın-Kahramanmaraş Örneği. Üretim İşlerinde Hassas Ormancılık Sempozyumu. 4-6 Haziran, Ilgaz.
• Gülci, N. 2010. Tomruk Üretiminde Optimum Boylama Metodunun Tek Ağaç Düzeyinde Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş, 146 s.
• Gülci, N., Yüksel, K., Akay, A.E. 2017. Kar Üzerinde Odun Hammaddesinin Taşınabilir El Vinci ile Sürütülmesinin Verim Açısından Değerlendirilmesi. Kastamonu Uni., Orman Fakültesi Dergisi. 17(1), 124-131.
• Selik, M. 1998. Odun Patolojisi. İÜ Orman Fakültesi. Yayın No: 392, s. 46, İstanbul.
• Trzesniowski, A. 1985. Tree Felling in Mountainous Coniferus Forest. FAO Forestrv Paper, 14, Rome.
• Tunay, M. & Çığ, F. 1994. Kastamonu yöresinde kar üzerinde üretim çalışmaları. İÜ Orman Fakültesi Dergisi. Seri B. 44(1-2), 155-166.
• URL 1. https://bursaobm.ogm.gov.tr/inegolOIM/ Sayfalar/default.aspx (Ziyaret tarihi: 14 Mart 2019)