SUDANLI YAZAR TAYYİB SÂLİH’İN NAḪLETUN ‘ALÂ’L-CEDVEL ADLI HİKÂYESİNİN TAHLİLİ

Yıl 2021, Sayı: 8, 52 - 68, 30.06.2021

Yusra Özalp , Sevim Arslan

Öz

Bu makalede modern Arap edebiyatının önemli temsilcilerinden biri olan Sudanlı Tayyib Sâlih’in Naḫletun ‘alâ’l-cedvel adlı hikâyesi ele alınmaktadır. Makalenin birinci bölümünde Naḫletun ‘alâ’l-cedvel adlı hikâye hakkında okuyucuya ön bilgiler verilmektedir. İkinci bölümde ise eserin dayandığı tarihsel arka plan ele alınmaktadır. Ayrıca yazarın hikâyede ele aldığı konular, etkilendiği yazarlar, hikâyede mensup olduğu edebi akım, hikâyeyi yazma tarihi ve yayınladığı gazete hakkında bilgiler verilip son olarak yazarın hikâyeyle ilgili düşünceleri ve hisleri belirtilmektedir. Üçüncü bölümde Naḫletun ‘alâ’l-cedvel adlı hikâyenin dayandığı tarihsel arka planda Sudan incelenmektedir. Hikâyenin yazıldığı tarihte Sudan’ın siyasi, ekonomik, coğrafi, tarihi ve kültürel özellikleri incelenerek analiz edilmektedir. Akabinde hikâye ile hikâyenin yazıldığı tarihte Sudan’ın tarihsel arka planı arasındaki ilişki üzerinde durularak çıkarımlarda bulunulmaktadır. Dördüncü bölümde ise Naḫletun ‘alâ’l-cedvel adlı hikâye edebi açıdan tahlil edilmektedir. Hikâye olay örgüsü, şahıs kadrosu, zaman ve mekân, anlatım teknikleri, dil ve üslup ve tema bakımından incelenerek teknik ve tematik bir çözümleme yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sudan, Tayyib Sâlih, Sosyal Sorunlar, Sembolizm, Arap Edebiyatı, Naḫletun ‘alâ’l-cedvel

ANALYSİS OF THE STORY OF NAḪLETUN ‘ALÂ’L-CEDVEL BY THE SUDANESE WRİTER TAYEB SALİH

Öz

This article is concerned with analyzing the story of Naḫletun ‘alâ’l-cedvel by the Sudanese Arab writer Tayeb Salih, who is considered one of the most important representatives of modern Arabic literature. The first chapter of the article gives readers detailed information about the tale of Naḫletun ‘alâ’l-cedvel on the chart. In the second chapter, the history of Sudan and the topics presented by the author were analyzed, as well as his influence on the book, his style in the literary movement, the date he wrote the story, information about his feelings during its publication in the magazine, and the reasons that prepared the writer for this story. In the third chapter of the story of Naḫletun ‘alâ’l-cedvel, the historical time of the story, the political, economic and geographical characteristics, and the heritage history of Sudan were analyzed. After that, the history of the relationship of the causes affecting the writer during writing the story was analyzed. As for the fourth chapter in the story of Naḫletun ‘alâ’l-cedvel, it was analyzed from the literary and technical side in terms of the writer's style and his focus on the event, language, characters, place and time.

Anahtar Kelimeler

Sudan, Tayeb Salih, Social Problems, Symbolism, Arabic Literature, Naḫletun ‘alâ’l-cedvel

تحليل قصة نخلة على الجدول للأديب السوداني الطيب صالح

Öz

تتناول هذه المقالة تجربة الطيب صالح القصصيّة في قصته نخلة على الجدول، الذي يعتبر من أبرز ممثلين الأدب العربي الحديث. الفصل الأول من المقالة، يعطي القراء معلومات ابتدائية عن قصة نخلة على الجدول. أما في الفصل الثاني من المقالة فقد عرضت هذه الدراسة أهم القضايا الموضوعية التي عالجها الطيب صالح في قصة نخلة على الجدول ومعلومات عن تاريخ نشرها في المجلة. وتأثُّر الكاتب من الأدباء ورصد الجوانب الموضوعيّة التي تجسّدت في قصته ومعلومات عن افكار الكاتب وبيّنت موقفه منها. وفي الفصل الثالث تمّ رصد القضايا الموضوعيّة التي تتعلق بتاريخ السودان والعلاقات المؤثرة على تاريخ كتابة القصّة وذلك من خلال الجهات الاقتصادية، السياسيّة، الجغرافية والثقافية. وفي الفصل الرابع عُرضت السّمات الفنيّة البارزة في قصة نخلة على الجدول من خلال العناصر التالية: الحدث، بناء الشخصيات، الترتيب الزمني والديمومة، الأماكن المفتوحة، رصد الجوانب الفنية والموضوعيّة.

Anahtar Kelimeler

السودان, الطيب صالح, نخلة على الجدول, المشكلات الاجتماعية, الرموز, الادب العربي

Kaynakça

• Aljaml. “‏et-Tayyîbu Sâlih.. ḥâlatun ḫâssatun min ḥâlati’l îbdâʿi”. Erişim 10 Aralık 2020. https://aljaml.com/الطيب%20صالح%20حالة%20خاصة%20من%20حالات%20الإبداع%20%E2%80%8F
• Arabicpost. “Hivârun maʿat-Tayyîb Sâlih”. Erişim 2 Ocak 2021. https://arabicpost.net/opinions/2018/01/31/حوار-مع-الطيب-صالح/
• Avcı, Meral. “Sudan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/458-459. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Ayyıldız, Esat. “Et-Tayyib Sâlih’in “Mevsimu’l-Hicre İle’ş-Şemâl” Adlı Romanının Tahlili”. DTCF Dergisi 58/1 (Haziran 2018), 662-689. http://dx.doi.org/10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.31
• el-Dandal, Caʿfer. “Kıssatu Naḫla ‘alâ’l-cedveli”. Sotor. Erişim 10 Aralık 2020. https://sotor.com/قصة_نخلة_على_الجدول
• Fikrmag. “et-Tayyîbu Sâlih ʿabḳarîr-rivâyetü’l ʿArabîyyatu”. Erişim 10 Aralık 2020. https://www.fikrmag.com/article_details.php?article_id=668
• Ġâzî, Ḫâlid Muhammed. Sîyratun ve şehâdâtun min maḥaṭtâti’l-‘ümrî. Gize: Dârü’l kutubi’l Mısrîyyeti, 1. Basım, 2015.
• Gezimanya. “Sudan’da din ve inanç”. Erişim 11 Aralık 2020. https://gezimanya.com/sudan/sudanda-din-ve-inanc
• Güneş, Nasrettin. “Sudan’ın İç Savaş Çıkmazı: Güney Sudan Sorunu ve Bağımsızlık Süreci”. İlim ve Medeniyet. Erişim 2 Ocak 2021. https://www.ilimvemedeniyet.com/sudanin-ic-savas-cikmazi-guney-sudan-sorunu-ve-bagimsizlik-sureci.html
• Işık, Emin. “Fâtiha Sûresi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12/252-254. İstanbul: TDV Yayınları, 1995.
• Jacobsen, Karen. Ennuẕūḥu’l dâḫilîyu lilmanâtiḳi’l ḥadarîyyati: el-dirâsatut-tavsîfîyatu’l muşterekatu beyna merkezî rasdin-nuzuhid- dâḫilîyyi ve câmiʿati Tâftis. Tutfs University, 2008. https://www.internal-displacement.org/sites/default/files/inline-files/200809-af-sudan-urban-displacement-khartoum-country-ar.pdf
• Kavas, Ahmet. “Sudan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/459-466. İstanbul: TDV Yayınları, 2009.
• Koç, Celal Turgut. Tayyib Sâlih ve Romancılığı. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2004.
• Kur’ân Yolu. Erişim 2 Ocak 2021. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/sure/48-fetih-suresi
• Maṭrifîyyun, Maḳdūdatun. Bînyeti’l mekâni fî rivâyeti Naḫleta ‘alâ cedvelin lit-Tayyîbi Sâlih. M'Sila: Mohamed Boudiaf University, Faculté des Lettres et des Langues, Yüksek Lisans Tezi, 2017. http://dspace.univ-msila.dz:8080/xmlui/handle/123456789/2938?show=full
• News.Un. “Îṭlaḳu ḫuṭtatin lilmusâdâti’l însânîyyati litacennubi’l mecâʿti’l veşikati fî cenubis-Sudâni”. Erişim 11 Nisan 2021. https://news.un.org/ar/story/2021/03/1072672
• Quran-Words. “Tefsîrun ve maʿnâ kelimetin yeftaḥi min sūreti fâṭirin âya raḳmi is̱nan”. Erişim 25 Şubat 2021. https://www.quran-words.com/كلمة/يفتح/55928
• Sâlih, Tayyib. Dûmetu Ved Hâmid. Beyrut: Dârü’l Celîl, 1. Basım, 1997.
• Seyyid, Eymen Fuâd. “Nil Nehri”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33/122-123. İstanbul: TDV Yayınları, 2007.