TOPLUMSAL BİR PROBLEM OLARAK İNTİHAR VE DİN EĞİTİMİNİN ÖNLEYİCİ ROLÜ

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 15, 118 - 142, 31.12.2024

Emrah Karapolat

Öz

Günümüzün temel problemlerinden biri olan intihar, insanlığın geleceğini endişelendiren önemli tehlikelerden biridir. İntihar, sadece bireysel değil, aynı zamanda toplumsal bir problemdir. Diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de intihar vakalarında ciddi bir artış görülmektedir. Bu durum intihar olgusunun çeşitli bilim dalları tarafından değişik açılardan ele alınmasına neden olmuştur. İnsanoğlunun varlığını her geçen gün daha şiddetli bir şekilde tehdit eden intihar olayının farklı boyutlarıyla ele alınması ve bu yöndeki çalışmalara ağırlık verilmesi son derece önemlidir. Din ve intihar ilişkisini inceleyen pek çok çalışma, dinin intihar eylemi riskini azalttığını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda intiharın önlenmesinde din ve ahlak eğitiminin önemli bir yere sahip olduğu söylenebilir. Çünkü din eğitimi ve öğretiminde bireye kazandırılacak birtakım beceriler, kişinin hayatta karşılaştığı zorluklarla baş etmesine yardımcı olabilir ve böylece intihar eylemine karşı koruyucu ve önleyici bir rol oynayabilir. Bu çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılarak intiharın önlenmesinde din eğitiminin rolü teorik olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler din eğitiminin intiharı önlemedeki rolü bağlamında değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Ulaşılan bulgulara göre din eğitiminde sağlam bir iman oluşturma, ölüm sonrası hayata yönelik olumlu bir tutum geliştirme, sabır ve tevekkül anlayışı kazandırma, hayatın anlamsızlığı sorununu giderme ve manevi ihtiyaçları karşılama gibi hususlara yer vermek intiharı önlemede faydalı olabilir. Bu çalışmada İslam’da intiharın yeri, din-intihar ilişkisi, intihara yol açan sebepler ve din eğitiminin intiharı önlemedeki rolü konuları ele alınacak ve incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Din, Eğitim, İntihar, İntiharın Önlenmesi

Kaynakça

• Ağılkaya, Zuhal. “İntihar ve Din: İntihar Girişiminde Bulunanlar Üzerine Empirik Bir Araştırma”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 38/1 (2010): 173-202.
• Akyürek, Süleyman. “İlk ve Orta Öğretimde Din Öğretimi: Kuramsal Çerçeve”. İçinde Din Eğitimi. ed. Recai Doğan, Remziye Ege. 89-112. Ankara: Grafiker Yayınları, 2016.
• Akyüz, Niyazi, Şahin Gürsoy ve İhsan Çapçıoğlu. “Fonksiyonel Din Sosyolojisi: Emile Durkheim”. İçinde Din Sosyolojisi. ed. Niyazi Akyüz, İhsan Çapçıoğlu. 84-89. Ankara: Grafiker Yayınları, 2013.
• Altıntaş, Hayrani. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları, 2020.
• Apaydın, Halil, Şuayip Özdemir ve Asiye Zoroğlu Ünal. “İntihar Girişiminde Bulunan Bireylerde Bazı Değişkenlerle İntihar Girişimi İlişkisi”. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 6 (2016): 7-46.
• Bozkurt, Veysel. Değişen Dünyada Sosyoloji. Bursa: Ekin Yayınevi, 2015.
• Budak, Selçuk. Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2021.
• Cebeci, Suat. Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2005.
• Certel, Hüseyin. Din Psikolojisi. Isparta: Berikan Yayınevi, 2014.
• Collough, Leslie Mc. “İntihar: Sebepleri Nedir ve Ona Nasıl Engel Olunur?”. çev. Hüseyin Peker. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 2 (1987): 105-115.
• Çelik, Hüseyin. “İntihar Olgusu ve İslam’ın Ruh Sağlığına Verdiği Önem”. Toplum Bilimleri Dergisi. 10/20 (2016): 33-55.
• Çevik, Şükran. “Ergenlerde Ölüm Düşüncesi, İntihar ve Din”. Değerler Eğitimi Dergisi. 3/9 (2005): 89-117.
• Dağcı, Abdullah ve Fetullah Yılmaz. “Ömer Nasuhi Bilmen’e Göre İntihar ve Nedenleri: Din Psikolojisi ve İslam Hukuku Bağlamında Bir Değerlendirme”. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 12 (2015): 432-460.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO). “İntihar”. Erişim: 5 Aralık 2024. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/suicide.
• Ergün, Mehmet. “Karşılaştırmalı Hukuka Göre İntihar Suçunun Değerlendirilmesi”. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi. 14 (2020): 299-318.
• Eser, M. Salih. “İslami Açıdan İntihar”. İçinde Hayat Ne Zaman Başlar, Ne Zaman Biter. ed. Hakan Ertin ve Merve Özaykal. 309-327. İstanbul: İsar Yayınları, 2019.
• Gashi, Feim. “İntihara Bakış ve Bireysel Dindarlık Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma (Kırklareli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve İlahiyat Dışındaki Bölümlerde Okuyan Öğrenci Örneği)”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. XXVII/2 (2018): 17-45.
• Gearing, Robin E. and Dana Lizardi. “Religion and Suicide”. J Relig Health. 48/3 (2009): 332-341.
• Harris, Francis C. and Robert T. Ammerman. “Depression and Suicide in Children and Adolescents”. Education and Treatment of Children. 9/4 (1986): 334-343.
• Hökelekli, Hayati. Çocuk Genç Aile Psikolojisi ve Din. İstanbul: Dem Yayınları, 2016.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2016.
• İnce, Muhammet Ali. “Din-Psikolojik Bir İnceleme (Van İli Örneği)”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2007.
• Karaman, Fikret. “Ülkemizdeki Sosyal Değişim Sürecinde İntihar Olaylarının Boyutu”. İçinde Çağımızda Sosyal Değişme ve İslam. 123-130. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2007.
• Katipoğlu, Bedri. “Din Psikolojisi Açısından İntiharın Psikanalizi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8/39 (2015): 1064-1070.
• Kızılabdullah, Yıldız ve Tuğrul Yürük. “Din Eğitimi ve Öğretiminin Temelleri”. İçinde Din Eğitimi. ed. Mustafa Köylü, Nurullah Altaş. 81-108. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Kızılgeçit, Muhammed. “Bireyin İnsanlık Onuruna Modern Saldırısı: İntihar”. İçinde Kutlu Doğum Haftası “Hz. Peygamber ve İnsan Onuru” Sempozyumu, 698-711. Ankara: DİB Yayınları, 2014.
• Kızılgeçit, Muhammed. “Dindar Şahsiyetten Dinsel Bireyciliğe Değişen Dindarlık Yönelimleri Bağlamında İntihar”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 9/43 (2016): 2480-2494.
• Kimter, Nurten. “Dini İnanç, İbadet ve Duanın Umutsuzlukla İlişkisi Üzerine”. İçinde Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. ed. Hayati Hökelekli. 183-208. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Kirman, Mehmet Ali. Din Sosyolojisi Sözlüğü. Adana: Karahan Kitabevi, 2016.
• Köylü, Mustafa. “Dinin Ruh ve Beden Sağlığı Üzerindeki Etkisi”. İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri. ed. Nurullah Altaş, Mustafa Köylü. 112-138. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2012.
• Köylü, Mustafa. “Kur’an ve Ruh Sağlığı”. İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri. ed. Nurullah Altaş, Mustafa Köylü. 60-86. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2012.
• Köylü, Mustafa. “Ruh Sağlığı ve Din”. İçinde Dini Danışmanlık ve Din Hizmetleri. ed. Nurullah Altaş, Mustafa Köylü. 88-109. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2012.
• Kulaksızoğlu, Adnan. Ergenlik Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1998.
• Martı, Huriye. “Dini Referanslar Çerçevesinde İntihar Olgusu ve İntiharı Besleyen Düşünce Kalıplarıyla Mücadele”. Diyanet İlmi Dergi. 52/3 (2016):69-80.
• Parman, Talat. Ergenlik ve Ötesi. İstanbul: Bağlam Yayınları, 2017.
• Pazarlı, Osman. Din Psikolojisi. Ankara: Remzi Kitabevi, 1968.
• Range, Lillian M. “Suicide Prevention: Guidelines for Schools”. Educational Psychology Review. 5/2 (1993): 135-154.
• Sayar, Kemal ve Mehmet Dinç. Psikolojiye Giriş. İstanbul: Dem Yayınları, 2011.
• Stack, Steven. “Dindarlık, Depresyon ve İntihar”. çev. Talip Küçükcan. Akademik Araştırmalar Dergisi. 7-8 (2000-2001): 75-83.
• Sümer, Necati. “Antik ve İlkel Toplumlarda İntihar Olgusu”. Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 1/1 (2014): 83-106.
• Taş, Kemaleddin ve Uğur Korkmaz. “İntihar ve Din: İntiharı Önlemede Dinin etkisi”. Journal of Analytic Divinity. 8/1 (2024): 98-120.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. “Ölüm İstatistikleri 2018”. Erişim: 14 Eylül 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Olum-Istatistikleri-2018-30701.
• Üstadi, Rıza. “İntiharın Haram Oluşu, Kendi Canını ve Başkalarının Canının Korunmasının Farzlığı”. Misbah: İslami Düşünce ve Araştırma Dergisi. 3/7-8 (2014): 251-274.
• Yiğit, Yasin. “Modern Çağda Gençlik Problemleri ve Din Eğitimi”. İçinde İslam Modernite ve Gençlik. ed. Seyfullah Kara vd. 307-324. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2021.