Attila'nın Kuzey İtalya Harekatı

Yıl 2025, Sayı: 4, 85 - 93, 21.11.2025

Can Tankut Esmen

https://doi.org/10.62425/ahbar.1768674

Öz

Türk tarihinin en önemli en önemli parçalarından biri hiç kuşkusuz Hunların Doğu ve Orta Avrupa'da kurduğu büyük devlettir. Söz konusu Avrupa Hun devleti denildiğinde ise akla ilk gelen isim Tanrı’nın Kırbacı lakabıyla Batı’nın zihnine kazınmış olan Attila’dır. Attila, büyük bir komutan olduğu kadar akılcı bir devlet adamıdır. Doğu Roma İmparatorluğu ile mücadele ettiği yıllarda Batı Roma’ya karşı oldukça sakin bir dış politika izlemiştir. Doğu'daki sorunları çözdükten sonra ise Ravenna’yı hedef tahtasına koymuştur. Bu bağlamda Attila ve Roma arasındaki en önemli hesaplaşma 451 yılında Katalonya Savaşı'nda görülmüştür. Her iki tarafın da ağır kayıplar verdiği bu mücadeleden sonra kuvvetler ağırlık merkezlerine çekilmiş ve yaralarını sarmaya başlamışlardır. Tarihçilerin kazananın kim olduğu konusunda anlaşamadığı savaş hadisesi sonrasın gerçekleşen büyük bir askerî harekât ise bu çalışmanın temel araştırma konusunu oluşturmaktadır. Bu makalede 452 yılında, bir savaş mevsiminde başlayıp biterek gerçekleşen İtalya Seferi incelenmektedir. Bu yapılırken üç farklı hedef belirlenmiştir. Bunlar; seferin tarihçesini ortaya koymak, sefer için yeni bir isim önererek bu yolla mahiyetini/anlamını tartışmaya açmak ve son olarak bir önceki amaç ile ilişkili olacak şekilde seferi ele alan başlıca eserlere değinerek, onların sefer hakkında ortaya koydukları anlatıları analiz etmektir. Harekât Galya’daki savaşı takip eden yılda, İtalya coğrafyasının Hun süvarileri tarafından baskına uğraması ile şekillenmiştir. 452 yılının bahar aylarında başlayan harekâta göre Po Ovası’nın kuzeyi; Aquelium’dan başlayarak Milano ve Padua’da son bulan bir hat üzerinde Doğu’dan Batı’ya doğru hızla istila edilmiş ve yağmalanmıştır. Bu minvalde gerçekleşen İtalya Seferi Mincio Nehri kenarında Papa’nın da şahsen katıldığı görüşmelerin akabinde başladığı gibi hızla sonuçlanmış ve Attila Macar Ovasındaki kışlasına çekilmiştir. Çalışma, harekâtın seyrini ve akabinde önce barışın gerekçelerini, ardından tüm olayla ilgili varılan sonuçları okuyucuya sunarak son bulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Attila , Kuzey İtalya , Batı Roma

Attila's Northern Italian Campaign

Öz

One of the most important and significant aspects of Turkish history is undoubtedly the great state established by the Huns in Eastern and Central Europe. When the Hunnic State is mentioned, the first name that comes to mind is Attila, etched in the Western consciousness with the nickname "Scourge of God." Attila was both a great commander and a rational statesman. During his struggles with the Eastern Roman Empire, he pursued a remarkably calm foreign policy towards the West. After resolving the problems in the East, he targeted Ravenna. In this context, the most significant showdown between Attila and Rome took place in the Battle of Catalonia in 451. After this struggle, in which both sides suffered heavy losses, the forces retreated to their centers of gravity and began to heal their wounds. A major military operation that followed this battle, in which historians disagree on the victor, constitutes the primary research topic of this study. This article examines the Italian Campaign of 452, which began and ended in a single war season. Three distinct objectives were identified in this campaign. These are; The aim is to present the campaign's history, propose a new name for it, thereby opening up a discussion of its nature/meaning, and finally, to analyze the narratives they offer about it by examining the major works that address it in relation to the previous objective. The campaign was shaped by the Hun cavalry's raid on Italy in the year following the war in Gaul. Beginning in the spring of 452, the northern Po Plain was rapidly invaded and plundered from east to west, starting from Aquelium and ending in Milan and Padua. The Italian Campaign, which took place in this context, concluded just as quickly as it began following meetings held on the banks of the Mincio River, with the Pope in person, and Attila retreated to his winter quarters on the Hungarian Plain. The study concludes by presenting the course of the campaign, the reasons for the subsequent peace, and the conclusions reached regarding the entire event.

Anahtar Kelimeler

Attila , Northern Italy , West Roman

Kaynakça

• Ahmetbeyoğlu, Ali. Avrupa Hun İmparatorluğu. Ankara: TTK Yayınları, 2001.
• Akbaba, Yusuf. Türkiye’de Eski Türk Tarihçiliği. İstanbul: Yazıgen Yayınları, 2018.
• Akın, Hicran. “Prof. Dr. Şerif Baştav’ın Hungaroloji’ye Hizmetleri.” Türk Kültürü Araştırmaları, Prof. Dr. Şerif Baştav’a Armağan 35, sy. 2 (1987): 1–4.
• Baştav, Şerif. Büyük Hun Kağanı Attila. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998.
• Dıngıl Ilgın, Fatma Aysel. “Attila’nın Galya Seferi.” Vakanüvis 7, sy. 2 (Güz 2022): 681–707.
• Dinleyici, Mustafa Furkan. “Roma Katolik Kilisesi’nde Bir Dönüm Noktası Olarak Papa I. Leo.” Marife Dini Araştırmalar Dergisi 22, sy. 2 (Kış 2022): 715–737.
• Donuk, Abdülkadir. Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2014.
• Eco, Umberto. Ortaçağ Barbarlar Hristiyanlar Müslümanlar. Çeviren Leyla Tonguç Basmacı. İstanbul: Alfa Yayınları, 2014.
• Erkoç, Hayrettin İhsan. “Attila’nın 447 Yılı Balkan Seferi.” İçinde Uluslararası Balkan Tarihi ve Kültürü Sempozyumu 6–8 Ekim 2016, Bildiriler Kitabı, editör Aşkın Koyuncu, 60–87. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Balkan ve Ege Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2017.
• Gordon, Colin. Age of Attila. Michigan: The University of Michigan Press, 2013.
• Heater, Peter. Empires and Barbarians. New York: Oxford University Press, 2010.
• Herbert, Willem. Attila Hunların Hükümdarı ve Ataları. Çeviren Levent Yener. İzmir: İlya İzmir Yayınevi, 2011.
• Hutton, Edward. Attila and the Huns. Londra: Constable and Company, 1915.
• Hyun, Jin Kim. Hunlar. Çeviren Hakan Erdem. Ankara: Gumbel Yayınevi, 2020.
• Jordanes. The Origins and Deeds of the Goths. Çeviren Charles C. Mierow. Princeton: Ostara Publications, 1908.
• Kafesoğlu, İbrahim. Türk Milli Kültürü. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2011.
• Kelly, Christopher. Attila. Çeviren Turhan Kaçar. İstanbul: Alfa Yayınları, 2016.
• Leo I the Great. “Leo I the Great.” İçinde Encyclopedia of Early Christianity, editör Everett Ferguson, 2. baskı. Abirgton: Routledge, 2010.
• Neagoe, Manole. Üç Bozkırlı. Çeviren Müstecip Ülküsal. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları, 2010.
• Orkun, Hüseyin Namık. Attila ve Oğulları. İstanbul: Remzi Kitaphanesi, 1933.
• Ögel, Bahaeddin. Türklerde Devlet Anlayışı. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2022.
• Priskus. Fragmante et Excerpta. Çeviren Turhan Kaçar. İstanbul: Alfa Yayınları, 2020.
• Prosper of Aquitaine. From Roman to Merovingian Gaul: A Reader. Çeviren Alexander Callender Murray. Toronto: Broadview Press, 2000.
• “The Gallic Chronicle of 452.” İçinde From Roman to Merovingian Gaul: A Reader, çeviren Alexander Callender Murray. Toronto: Broadview Press, 2000.
• The Chronicle of Hydatius and The Consularica Constantinopolitana. Editör ve çeviren Richard W. Burgess. Oxford: Clarendon Press, 1993.
• Thompson, Edward Arthur. Hunlar. Çeviren Sibel Dinçel. Ankara: Phoenix Yayınları, 2012.
• Yurdakul, Şenol. “Attila’nın Batı Roma İmparatorluğu ile İlişkileri ve Roma’yı İşgal Tasarısı.” Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi sy. 58 (2023): 235–264.
• “www.timidrider.com.” Erişim 6 Temmuz 2025.