TÜKETİM TOPLUMUNDA İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ TEMELİNDE UYKU SORUNSALININ SOSYOLOJİK ANALİZİ

Yıl 2024, Sayı: 10, 79 - 90, 30.06.2024

İbrahim Emre Günay

https://doi.org/10.56387/ahbvedebiyat.1462174

Öz

Tüketim toplumunda insanlar sistemin iletişim teknolojileri yoluyla sunduğu seçenekler üzerinden sürekli seçim yaparak kendilerine yeni kimlikler oluşturmakta ve eski olanı yeni olanla değiştirmektedir. İnsanın var oluşu başka bir deyişle görünürlüğü tüketim temelinde kimlik oluşturmasına bağlıdır. Böylece hem kendisini hem de sistemi sürekli yeniden üretecektir. Sistem sürekli tüketim yapmaya dayalıdır ve bu bağlamda uyku, sistemin kendisini üretmesinde sorun teşkil eden, tüketimin yapılmadığı bir zaman dilimini temsil etmektedir. Sistemin iletişim teknolojileri aracılığıyla zaten varoluşsal olarak zorunlu kıldığı tüketimin, hız kazanması karşısında, uyku sorun oluşturmaktadır ve yok edilemiyorsa bile en az süreye indirgenmelidir. Çalışmamızda uykunun sistem tarafından nasıl sorunsallaştırıldığı, gelişimi ve sonuçlarıyla ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu bağlamda çalışma üç bölümden oluşacaktır. Birinci bölümde tüketim toplumunda kimlik oluşturma baskısı incelenecektir. İkinci bölümde gündelik yaşam ve iletişim teknolojileri arasındaki ilişki insanın sistemle uyumlu bir şekilde tüketim yapma zorunluluğu üzerinden açıklanacaktır. Son bölümde ise ilk iki bölümde ortaya konan tüketim yapma zorunluluğu temelinde uykunun nasıl sorunsal hâle dönüştüğü analiz edilecektir. Çalışma nitel bir yaklaşımla ve doküman analizi yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmamız ülkemizdeki düşünsel çalışmaların kuramsal birikimine tüketim toplumunun bir parçası olarak insanın ve uyku ihtiyacının sistemle uyumlu bir şekilde nasıl sorunsallaştığıyla ilgili literatüre katkıda bulunmayı hedeflemektedir. İnsanın sistemle uyumlu bir şekilde dönüşümünün uyku üzerinden analiz edilmesi, literatürde böyle bir çalışma görülmemesi nedeniyle makaleyi önemli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyoloji, İletişim Teknolojileri, Tüketim Toplumu, Uyku

SOCIOLOGICAL ANALYSIS OF SLEEP PROBLEM ON THE BASIS OF COMMUNICATION TECHNOLOGIES IN CONSUMER SOCIETY

Öz

In the consumer society, people create new identities for themselves by constantly choosing from the options offered by the system through communication technologies and replace the old with the new. In other words, the existence of human beings, or their visibility, depends on creating identities based on consumption. Thus, it will constantly reproduce both itself and the system. The system is based on constant consumption and in this context, sleep represents a period in which consumption is not made, which poses a problem for the system to produce itself. In the face of the acceleration of consumption, which the system has already made existentially obligatory through communication technologies, sleep poses a problem and should be reduced to the minimum time even if it cannot be eliminated. In our study, we will try to reveal how sleep is problematized by the system with its development and consequences. In this context, the study consists of three parts. In the first part, the pressure to create identity in the consumer society is examined. In the second part, the relationship between daily life and communication technologies is explained through the obligation of human beings to consume in harmony with the system. In the last part, it is examined how sleep has become problematic on the basis of the necessity to consume as presented in the first two parts. The study was conducted with a qualitative approach and document analysis method. Our study aims to contribute to the theoretical accumulation of intellectual studies in our country about how the human being as a part of the consumer society and the need for sleep are problematized in harmony with the system. Analysing the transformation of the human being in harmony with the system through sleep makes the article important since there is no such study in the literature.

Anahtar Kelimeler

Sociology, Communication Technologies, Consumer Society, Sleep, Transformation.

Kaynakça

• ADORNO, T. W. (2003). “Kültür Endüstrisini Yeniden Düşünürken”. (B.O. Doğan, Çev.). Cogito Dergisi, (36), 76-84.
• ADORNO, T. W. (2011). Kültür Endüstrisi-Kültür Yönetimi. (N. Ünler, M. Tüzel ve E. Gen, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• AGGER, B. (1991). “Critical Theory, Poststructuralism, Postmodernism: Their Sociological Relevance”. Annual Review of Sociology, (17), 105-131.
• AKÇA, A. F. (2010). Temel Hemşirelik Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. İstanbul: İstanbul Medikal Yayıncılık.
• ALGIN, D., AKDAĞ, G. ve ERDİNÇ, O.O. (2016). “Kaliteli Uyku ve Uyku Bozuklukları”. Osmangazi Tıp Dergisi C.38, (1), 29-34.
• ALTMAN, N., G., IZCI-BALSERAK, B., SCHOPFER, E., JACKSON, N., RATTANAUMPAWAN, P., GEHRMAN, P. R., PATEL, N. P. ve GRANDNER, M. A. (2012). “Sleep Duration Versus Sleep Insufficiency as Predictors of Cardiometabolic Health Outcomes”. Sleep Medicine C.13, (10), 1261-1270.
• BAUDRILLARD, J. (2017). Tüketim Toplumu. (N. Tutal, F. Keskin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BAUDRILLAR, J. (2020). Nesneler Sistemi. (O. Adanır, A. Favaro, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• BAUMAN, Z. (1998). Globalization: The Human Consequences. New York: Columbia University Press.
• BAUMAN, Z. (2012). Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları. (A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• BAYHAN, M. (2022). “Tüketim Toplumunda Kimlik İnşası”. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi C.3, (1), 47- 57.
• BELK, R. W., BAHN, K. D. ve MAYER, R. N. (1982). “Developmental Recognition of Consumption Symbolism”. Journal of Consumer Research C.9, (1), 4-17.
• BOCOCK, R. (2014). Tüketim. (İ. Kutluk, Çev.) Ankara: Dost Yayınları.
• BRAUNWALD E., FAUER, A.S. ve KASPER, D.L. (2001). Harrison Textbook of Internal Medicine. New York: McGraw Hill.
• CHANGEUX, J.P. ve RICOEUR, P. (2021). Neden Nasıl Düşünürüz? Etik, İnsan Doğası ve Beyim Üzerine Bir Tartışma. (İ.Birkan, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• CHOKROVERTY, S. (2010). “Overview of Sleep & Sleep Disorders”. The Indian Journal of Medical Research, (131), 126-140.
• CRARY, J. (2023). 7/24 Geç Kapitalizm ve Uykuların Sonu. (N.Çatlı, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• ÇETİNOL, T. ve ÖZVURMAZ, S. (2018). “Hemşirelerde Uyku Kalitesi ve İlişkili Faktörler”. Medical Sciences C.13, (4), 80-89.
• DUMAY, N. ve GASKEL, MG. (2007). “Sleep-associated Changes in the Mental Representation of Spo- ken Words”. Psychological Science C.18, (1), 35–39.
• ERSOY, E. (2014): “Tüketim Aynasında “Göz”e Yansıyan Seyirlik Ve Sembolik Kimlikler”. Istanbul Journal of Sociological Studies.
• FEATHERSTONE, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü (M. Küçük, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• GÖKÇAY, B. ve ARDA, B. (2013). “Tıp Tarihi Açısından Uyku ve Uyku Araştırmaları”. Lokman Hekim Journal C. 3, (1), 70-78.
• GÖKDAĞ, R. (2016). “Üniversite Öğrencilerinin Uyku Öncesi İçsel İletişim Konuları”. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi C.4, (2), 32-43.
• GREGORY, A. M. ve SADEH, A. (2016). “Annual Research Review: Sleep Problems in Childhood Psychiatric Disorders–A Review of the Latest Science”. Journal of Child Psychology and Psychiatry C.57, (3), 296-317.
• HANCOCK, B. H. ve GARNER, R. (2015). “Erving Goffman: Theorizing the Self in the Age of Advanced Consumer Capitalism” Journal for the Theory of Social Behaviour C.45, (2), 163-187.
• HARI, J. (2023). Çalınan Dikkat Neden Odaklanamıyoruz?. (B.A. Aksoy, Çev). İstanbul: Metis Yayınları.
• ILMONEN, K. (2011). A Social and Economic Theory of Consumption. Palgrave Macmillan.
• LOFT, M. ve CAMERON, L. (2014). “The importance of Sleep: Relationships Between Sleep Quality and Work Demands, the Prioritization of Sleep and Pre-sleep Arousal in Day-time Employees”. Work & Stress C.28, (3), 289-304.
• LUYSTER, F. S., STROLLO, P. J., Jr, ZEE, P. C., WALSH, J. K. ve Boards of Directors of the American Academy of Sleep Medicine and the Sleep Research Society. (2012). “Sleep: A Health Impera- tive. Sleep” C.35, (6), 727-734. https://doi.org/10.5665/sleep.1846
• ÖZTÜRK, O. (2002) Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.
• PATEL, S.R. ve HU, F.B.(2008). “Short Sleep Duration and Weight Gain: A Systematic Review”. Obesity, (16), 643-653.
• PERRY, G. S., PATIL, S. P. ve PRESLEY-CANTRELL, L. R. (2013). “Raising Awareness of Sleep as a Healthy Behavior”. Preventing Chronic Disease, (10), 133. https://doi.org/10.5888/pcd10.130081
• SALECL, R. (2023). Kaygı Üzerine. (B.E.Aksoy, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• SETIFFI, F. ve SETIFFI, F. (2014). “Becoming Consumers: Socialization into the World of Goods”. Ita- lian Journal of Sociology of Education C.6, (3), 6-25.
• ŞAHİN, L. ve AŞÇIOĞLU, M. (2013). “Uyku ve Uykunun Düzenlenmesi”. Sağlık Bilimleri Dergisi C.22, (1), 93-98.
• TRIGG, A. B. (2001). “Veblen, Bourdieu, and Conspicuous Consumption”. Journal of Economic Issues C.35, (1), 99-115.
• WALKER, M.P. (2008). “Sleep-dependent Memory Processing”. Harvard Review of Psychiatry C.16, (5), 287–298.