ANKARA HARHAR DERESI EARLY BRONZE AGE II GRAVES

Yıl 2024, Sayı: 10, 91 - 104, 30.06.2024

Yunus Ekim , Semih Yaşar Çizikci

https://doi.org/10.56387/ahbvedebiyat.1502132

Öz

Harhar Deresi Settlement, identified within the scope of Ankara-Niğde Highway Project, ÇSED (Environmental and Social Impact Assessment) works, is a single- layer settlement with rural characteristics that existed during the Early Bronze Age II temporal period. It is an important settlement area in Central Anatolia, especially for the Ankara cultural region. We learn the earliest information about the results of the rescue excavations carried out in Harhar Deresi in 20218-2019 through the KMED (Cultural Heritage Impact Assessment) works prepared within the scope of the ANO Project ÇSED (Environmental and Social Impact Assessment) report. The Early Bronze Age II graves shared among the settlement findings are the subject of this article. By making typological distinctions of the graves, inferences have been made about the burial traditions and socio- economic structure of the Harhar Deresi people.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Early Bronze Age, Grave, Sarcophagus, Burial Customs

ANKARA HARHAR DERESİ ERKEN TUNÇ ÇAĞI II DÖNEMİ MEZARLARI

Öz

Ankara-Niğde Otoyol Projesi, ÇSED (Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme) çalışmalarında tespit edilen Harhar Deresi Yerleşimi Erken Tunç Çağı II zamansal sürecinde var olmuş kırsal nitelikler gösteren tek tabakalı bir yerleşimdir. Orta Anadolu’da özellikle de Ankara kültür bölgesi için önemli bir yerleşim alanıdır. Harhar Deresi’nde 2018- 2019 yıllarında gerçekleştirilen kurtarma kazılarının* sonuçları hakkındaki ilk bilgileri ANO Projesi ÇSED (Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme) raporu kapsamında hazırlanan KMED (Kültürel Miras Etki Değerlendirme) çalışmaları ile öğrenmekteyiz. Bu çalışmanın konusunu yerleşim alanı içerisinde tespit edilen ve Erken Tunç Çağı II dönemine tarihlenen mezarlar oluşturmaktadır. Mezarların tipolojik ayrımları yapılarak Harhar Deresi insanının ölü gömme gelenekleri ve sosyo-ekonomik yapısı hakkında değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ankara, Erken Tunç Çağı, Mezar, Sanduka, Ölü Gömme Adetleri

Kaynakça

• ANLAĞAN, Ç. (1990). “Sadberk Hanım Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Eski Tunç Çağı Eseri”, X. Türk Tarih Kongresi, C. I, 65- 70.
• ARIK, R. O. (1937). Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Hafriyatı, 1935’teki Çalışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor. Ankara.
• BACHHUBER, C. (2013). “James Mellaart and the Luwians. A Culture‒ (Pre)history”, A. Mouton, I. Rutherford, I. Yakubovich (eds.), Luwian Identities: culture, language and religion between Anatolia and the Aegean, Leiden : 279‒304.
• BACHHUBER, C. (2015). “The Anatolian Context of Philia Material Culture on Cyprus”, A. B. Knapp, P. van Dommelen (eds.) The Cambridge Prehistory of the Bronze-Iron Age Mediterranean, Cambridge 139-156.
• BERTRAM, J. (2008). "Ahlatlıbel, Etiyokuşu, Koçumbeli – Zur Neubewertung der Ankara-Gruppe. Ahlatlıbel, Etiyokuşu, Koçumbeli – Ankara Çevresine Ait Bazı Buluntu Topluluklarının Yeniden Değerlendirilmesi.", TÜBA-AR, 11 73-84
• BİNGÖL, F. R. I. (1999). Anadolu Medeniyetleri Müzesi Antik Takılar, Anıtlar ve Müzeler Genel Müdür- lüğü Yayını, Ankara
• BİNGÖL, I. (1999). Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Antik Takılar. Ankara.
• ÇETİN, A. R. (1985). İç Anadolu’nun Vejesyonu ve Ekolojisi, Türkiye Vejetasyonu:1, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları 7/ Fen-Edebiyat Yayınları 1,
• COŞKUN KARACADAĞ, H. (2011). Kulu-Konya/Ankara Florası, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• DERİN, Z. VE ÖZKAN, T. (1999). “Ulucak Höyük Mezarlığı”, Kemalpaşa Kültür ve Çevre Sempozyumu Bildiriler, İzmir, 113-130.
• DURU, R. (1972). “Anadolu’da Bulunmuş Altın Kulak Tıkaçları” Belleten XXXVI 123–135.
• DURU, R. (1997). “Bademağacı Kazıları 1995 ve 1996 Yılları Çalışma Raporu” Belleten, 61(232) 709- 730.
• DURU, R., ve UMURTAK, G. (2008). “Bademağacı Kazıları 2004, 2005 ve 2006 Yılları Çalışma Raporu” Belleten, 72(263), 193-250.
• EFE, T. (2007). “The Theories of the ‘Great Caravan Route’ between Cilicia and Troy : The Early Bronze Age III Period in Inland Western Anatolian”, Anatolian Studies 57, 47-64.
• ENSERT, H. K. (1995). Erken Tunç Çağı Güneydoğu Anadolu ve Kuzey Suriye Bölgesi Ölü Gömme Gelenekleri Işığında Oylum Höyük Mezarları, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi: Ankara.
• FRENCH D. H. (1969). Anatolia and Aegean In The Third Millenium, Doktora Tezi, Cambridge.
• KASHİMA, K. (2002). “Environmental And Climatic Changes During The Last 20,000 Years At Lake Tuz, Central Turkey”, Catena 48 3-20.
• KOŞAY, H. Z. (1951). Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Kazısı 1937– 1939’daki Çalışmalara ve Keşiflere Ait İlk Rapor. Ankara.
• KOŞAY, H.Z. (1951) Alaca Höyük Kazısı Ankara.
• KÖKTEN, K., ÖZGÜÇ, N., ÖZGÜÇ, T., (1945). "1940 ve 1941 Yılında Türk Tarih Kurumu Adına Yapılan Samsun Bölgesi Kazıları Hakkında İlk Kısa Rapor", Belleten IX/35, 361-400. Med – Checklist, http://ww2.bgbm.org/mcl/query.asp (2024).
• MELLAART, J. (1963). “Early Cultures of the South Anatolian Plateau II: The Late Chalcholithic and Early Bronze Ages in the Konya Plain”, Anat. St 13 199-236.
• MELLINK, M. J. (1966). “Archaeology in Asia Minor”. American Journal of Archaeology 70: 139-159.
• MELLINK, M. J. (1969a). “Excavations at Karataş-Semayük in Lycia, 1968”. American Journal of Archaeology 73: 319–331.
• MELLINK, M. J. (1974). “Excavations at Karataş-Semayük and Elmalı, Lycia”, American Journal of Arc- haeology 78 351-359.
• MERİÇ, R. (1993). “1991 Yılı Alaşehir Kazısı”. 14. Kazı Sonuçları Toplantısı II. Ankara 355-363.
• MITTEN, D.G. and YÜĞRÜM, G., (1971), “The Gygean Lake, 1969: Eski Balıkhane, Preliminary Report”, Harvard Studies in Classical Philology, Vol. 75, 191- 195.
• OMURA, S. (1994).“1993Yılında İç Anadolu'da Yürütülen Yüzey Araştırmaları” 12. Araştırma Sonuçları Toplantısı 215-244.
• OMURA, S. (1997). “A Preliminary Report On The Archaeological Survey in Central Anatolia 1996”, Anatolian Archaeological Studies 6, 67–108.
• OMURA, S. (1998). “A preliminary report on the archaeological survey in central Anatolia 1997”, Anatolian Archaeological Studies 7, 85–128.
• ÖZGÜÇ, T. (1948). Öntarihte Anadolu’da Ölü Gömme Adetleri: Ankara.
• PALAS, S. (2014) “Paleoiklim Nedenleri ve Araştırma Yöntemleri” MTA Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni S 18, Sayfa 75-88.
• REGIO (2018). Ankara-Niğde Otoyolu Projesi Kültürel Miras Etki Değerlendirme Raporu, REGIO Cultural Heritage Management.
• SEEHER, J. (2000). “Die Bronzezeitliche Nekropole von Demircihüyük–Sarıket”. İstanbuler Forschun- gen 44. Tübingen.
• TUNA, N. ve AKYÜREK- VARDAR, N. A., (1994). Odtü Müzesi, (Broşür) Ankara.
• TÜRKER, A., ÖZDEMİR, C., BOZKURT, D., (2015). "Orta Karadeniz Bölgesi Erken Tunç Çağı Ölü Gömme Geleneklerine Bir Bakış", 5. Çorum K.A. S., 105-132.
• von der OSTEN, H. H. (1929). “Explorations in Central Anatolia, 1926” The University of Chicago. Orİental Institute Publications, Volume V. Researches in Anatolia - Volume I. Chicago, University Press,.
• von der OSTEN, H. H. and Krogman W. M. (1937). “The Alishar Hüyük, Part III: Seasons of 1930-32”, Oriental Institute Publications 30. Chicago: Oriental Institute of the University of Chicago.
• WARNER, J. L. (1994). Elmalı-Karataş II, The Early Bronze Age Village of Karataş. Bryn Mawr College Archaeological Monographs. Bryn Mawr.
• YAZICI, H. (2002). İç Anadolu Bölgesi Coğrafyası. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• YILDIRIM, T. VE EDİZ, İ., (2006). "2005 Yılı Resuloğlu Mezarlık Kazıları", XXVIII. K. S. T., C II, 211- 222.
• YILMAZ, D. (2009) M.Ö. III. Binde Batı ve Orta Anadolu Kültürel İlişkileri, Doktora Tezi, T.C. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji (Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi) Anabilim Dalı Med – Checklist, http://ww2.bgbm.org/mcl/query.asp (Erişim tarihi: 16.06.2024).
• ÜNAL, A. (1988). “The Role of Magic in the Ancient Anatolian Religions According to the Cuneiform Texts from Bogazköy-Hattusa” (Ed. H.I.H. Prince Takahito Mikasa), Essays on Anatolian Studies in the Second Millennium B.C., BMECCJ 3, 52-85
• ÜNAL, A. (2003). Hititler Devrinde Anadolu II. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.