BİRLEŞMİŞ MİLLETLER DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMESİ’NİN 121. MADDESİNİN DOĞU AKDENİZ’DE ETKİSİ: MEİS, KARAADA VE FENER ADASI’NIN STATÜSÜNE İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2019, Cilt: 23 Sayı: 2, 185 - 223, 30.04.2019

Uğur Bayıllıoğlu

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.571006

Cited By: 1

Öz

Meis,
Karaada ve Fener Adası, Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’de geniş bir deniz yetki
alanı iddiası için dayanak teşkil etmektedir. Yunanistan, bu adaları bir “grup”
olarak nitelemek suretiyle deniz yetki sınırlandırmasında, tam etki
göstermeleri gerektiğini iddia etmektedir. Türkiye ise sınırlandırma hukuku
kurallarına dayanarak bu iddiayı kabul etmemektedir. Bu bağlamda, Meis, Karaada
ve Fener Adası’nın münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı sınırlandırması
açısından etki göstermemesi ve sadece karasuları ile yetinmesi gerekir. Söz konusu
adaların etkisizliğini sağlamak üzere Türkiye’nin dayanabileceği bir başka
kural, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin 121/3. maddesidir. Gerçekten
de eğer bu adalar bahsi geçen madde anlamında kaya statüsünde iseler zaten
münhasır ekonomik bölge ve kıta sahanlığı üretemeyecekleri için bu alanların
sınırlandırılmasında da etkisiz olacaklardır. Bu da Doğu Akdeniz’e ilişkin Türk
tezlerine katkı sağlayan bir dayanak teşkil edecektir. Bu çalışmada, söz konusu
adaların statüsü, Güney Çin Denizi Tahkiminde tespit edilen ölçütler bağlamında
değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanı Sınırlandırma Uyuşmazlığı, Meis, Karaada ve Fener Adası, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin 121. maddesi, Güney Çin Denizi Tahkimi, tam yetkili ada ve kaya statüsü

THE EFFECT OF ARTICLE 121 OF THE UNITED NATIONS CONVENTION ON THE LAW OF THE SEA ON EASTERN MEDITERRANEAN: AN EVALUATION OF THE STATUS OF MEIS, KARAADA AND FENER ISLANDS

Öz

Meis, Karaada and Fener Islands are the basis for Greece's claim for a
wide range of maritime jurisdiction areas in the Eastern Mediterranean. Greece
claims that these islands should have a full effect in the delimitation of
maritime jurisdiction areas by qualifying them as a “group”. Turkey does not accept
this claim by virtue of delimitation rules. In this context, Meis, Karaada and
Fener Islands should have no influence in terms of delimitation of exclusive
economic zone and continental shelf and should only be content with territorial
waters. Another rule on which Turkey can based its claims to ensure the
ineffectiveness of the islands concerned is the article 121/3 of United Nations
Convention on the Law of the Sea. Indeed, whether these islands are rock in the
sense of the aforementioned article, they will be ineffective in delimiting
these areas since they cannot generate the exclusive economic zone and the
continental shelf. This will be an argument that contributes to the
Turkish theses on the Eastern Mediterranean. In this study, the
status of these islands are evaluated in the context of the criteria determined
in the South China Sea Arbitration.

Anahtar Kelimeler

Eastern Mediterranean Maritime Delimitation Dispute, Meis, Karaada and Fener Islands, The South China Sea Arbitration, Article 121 of United Nations Convention on the Law of the Sea, status of fully entitled islands and rocks

Kaynakça

• ACER, Yücel: The Aegean Maritime Disputes and International Law, Ashgate Publishing Limited, Burlington, 2003.
• ACER, Yücel: “Doğu Akdeniz’de Deniz Alanlarının Sınırlandırılması ve Türkiye”, Uluslararası Hukuk ve Politika, C. 1, Sa. 1–2, 2005, s, 83–104.
• ABDULLAHZADE, Cavid: “Doğu Akdeniz’de Mısır’la Antlaşma Şart”, Doğu Akdeniz’de Hukuk ve Siyaset, (Yayıma Hazırlayan, BAŞEREN, Sertaç Hami), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Uluslararası Siyasi ve Ekonomik İlişkiler Araştırma Merkezi, Ankara, 2013, s. 337–352.
• AÇIKGÖNÜL, Yunus Emre: “Uluslararası Adalet Divanı’nın Nikaragua/Kolombiya Kararının Türkiye’nin Deniz Uyuşmazlıklarına Yansımaları”, Uluslararası Hukuk ve Politika, C. 10, Sa. 40, 2014, s. 1–34.
• AHNISH, Faraj Abdullah: The International Law of Maritime Boundaries and the Practice of States in the Mediterannean, Clarendon Press, Oxford, 1993.
• AK, Gökhan: “Meis, Karaada ve Fener Adası’nın Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Sorununa Etkileri”, Uluslararası Hukuk ve Politika, C. 11, Sa. 41, 2015, s.123–151.
• ALEXOPOULOS, Aristotelis B.: “The Legal Regime of Uninhabited Islets and Rocks in International Law. The Case of Greek Seas, Revue Hellenique de Droit International, Vol. 56, 2003, s. 131–151.
• BAŞEREN, Sertaç Hami: Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı, TÜDAV, İstanbul, 2010.
• BAŞEREN, Sertaç Hami: “Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Sınırlandırması Sorunu: Tarafların Görüşleri, Uluslararası Hukuk Kurallarına Göre Çözüm ve Sondaj Krizi”, Doğu Akdeniz’de Hukuk ve Siyaset, (Yayıma Hazırlayan, BAŞEREN, Sertaç Hami), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Uluslararası Siyasi ve Ekonomik İlişkiler Araştırma Merkezi, Ankara, 2013, s. 253–305.
• BAYILLIOĞLU, Uğur: “Güney Çin Denizi Tahkiminde Hakemlik Mahkemesi’nin İnsanlığın Ortak Mirası ve Diğer Devletlerin Deniz Alanlarına Sağladığı Koruma: Ada Statüsünün Sınırlanması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Yıl. 2017, Sa. 130, s. 419–456.
• BOWETT, Derek: The Legal Regime of Islands in International Law, Oceana Publications, Inc. Dobbs Ferry, New York, 1979.
• BÖLÜKBAŞI, Deniz: Turkey and Greece The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law, Cavendish Publishing Limited, London, 2004.
• CİN, Turgay: Türkiye ve Yunanistan Bakımından Ege’deki Karasuları Genişliği Sorunu, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2000.
• CONSTANTINIDIS, Theophanis: “The Flora of the Kastellorizo Island Group (East Aegean Islands, Greece): New Records and Comments”, Flora Mediterranea, Vol. 23, 2013, s. 69–86.
• ERİNÇ, Sırrı / YÜCEL, Talip: Ege Denizi: Türkiye ile Komşu Ege Adaları, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, İkinci Baskı, Ankara, 1988.
• İNAN, Yüksel: “Doğu Akdeniz’deki Deniz Alanları Sınırlandırılması ve KKTC’nin Gözetilmesi Gereken Hakları”, Prof. Dr. Aydoğan Özman Sempozyumu, Kıbrıs Ekseninde Uluslararası Deniz Hukukunda Güncel Gelişmeler (Ed. ALİBABA, Arzu), Doğu Akdeniz Üniversitesi Yayınları, Gazimağusa, 2010, s. 74 – 88.
• KARIOTIS, Theodore C.: “Greek Fisheries and the Role of the Exclusive Economic Zone”, Greece and the Law of the Sea, (Ed. KARIOTIS, Theodore C.), Kluwer Law International, The Hague / London / Boston, 1997, s. 189–217.
• KURUMAHMUT, Ali: “Ege’de Egemenliği Tartışmalı Adalar Sorununun Ortaya Çıkışı”, Ege’de Temel Sorun: Egemenliği Tartışmalı Adalar, (Yayına Hazırlayan, KURUMAHMUT, Ali), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1998, s. 1–32.
• KURUMAHMUT, Ali: “Karaada (Ro), Meis ve Fener Adası (İpsili)”, Doğu Akdeniz’de Hukuk ve Siyaset, (Yayıma Hazırlayan, BAŞEREN, Sertaç Hami), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Uluslararası Siyasi ve Ekonomik İlişkiler Araştırma Merkezi, Ankara, 2013, s. 327–335.
• KÜÇÜK, Cevdet: “Ege Adalarında Türk Egemenliği Dönemi”, Ege’de Temel Sorun: Egemenliği Tartışmalı Adalar, (Yayına Hazırlayan, KURUMAHMUT, Ali), Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1998, s. 33–80.
• ÖZMAN, M. Aydoğan (çev.): Birleşmiş Milletler Üçüncü Deniz Hukuku Konferansı Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, İstanbul Deniz Ticaret Odası, İstanbul, 1984.
• ÖZMAN, Aydoğan: Deniz Hukuku I: Kaynaklar, Kişiler, Nesneler, Ulusal Deniz Alanları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2006.
• POULANTZAS, Nicholas M.: “The Status of Islands in the International Law of the Sea: The Megisti Case”, Contemporary Developments in International Law: Essays in Honour of Budislav Vukas, (Ed. WOLFRUM, Rüdiger / SERSIC, Maya / SOSIC, Trpimir M.), Brill Nijhoff, Leiden / Boston, 2015, s. 250–262.
• PRESCOTT, J.R.V.: The Maritime Political Boundaries of the World, Methuen, London–New York, 1985.
• ROZAKIS, Christos L.: “The Greek Continental Shelf”, Greece and the Law of the Sea, (Ed. KARIOTIS, Theodore C.), Kluwer Law International, The Hague / London / Boston, 1997, s. 67–113.
• ROUCOUNAS, Emmanuel: “Greece and the Law of the Sea”, The Law of the Sea: The European Union and its Member States, (Ed. TREVES, Tullio / PINESCHI, Laura), Martinus Nijhoff Publishers, The Hague /Boston/ London, 1997, s. 225–259.
• STRATI, Anastasia: “The Ratification by Greece of the UN Convention on the Law of the Sea”, Leiden Journal of International Law, Vol. 9, 1996, s. 99–121.
• STRATI, Anastasia: “Greece and the Law of the Sea: A Greek Perspective”, The Aegean Sea after the Cold War: Security and Law of the Sea Issues, (Ed. CHIRCOP, Aldo / GEROLYMATOS, Andre / IATRIDES, John O.), Macmillan Press London, 2000, s. 89–102.
• TAŞKIRAN, Cemalettin: Ürkek Bir Siyasetin Tarih Önündeki Ağır Vebali: Oniki Ada: Hatalı Kararlar, Acı Kayıplar, Babıali Kültür Yayıncılığı, 2. Baskı, İstanbul, 2007.
• VAN DYKE, Jon M.: “The Role of Islands in Delimiting Maritime Zones: The Case of the Aegean Sea”, Ocean Yearbook, Vol. 8, 1989, s. 44–69.
• PCA Case No: 2013–19, In The Matter Of The South China Sea Arbitration –before – An Arbitral Tribunal Constituted Under Annex VII To The 1982 United Nations Convention On The Law Of The Sea, –between– The Republic Of The Philippines –and– The People’s Republic Of China, Award, 12 July 2016, http://www.pcacases.com/pcadocs/PH-CN%20-%2020160712%20-%20Award.pdf. (erişim tarihi 1.10.2016).
• Deniz Yatağı Komitesi ve III. Deniz Hukuku Konferansı Tutanakları
• The Law of the Sea: Regime of Islands, Legislative History of Part VIII (Article 121) of the United Nations Convention on the Law of the Sea, Office for Ocean Affairs and the Law of the Sea, United Nations, New York, 1988. : “Tsipras: Technical negotiations for the delimitation of EEZ to be concluded this year” (https://www.amna.gr/en/article/299864/Tsipras-Technical-negotiations-for-the-delimitation-of-EZZ-to-be-concleded-this-year, erişim: 30.10.2018).
• “Support for Cyprus' EEZ rights against 'any third-country threat'” (https://www.amna.gr/en/article/299897/Support-for-Cyprus-EEZ-rights-against-any-third-country-threat, erişim: 30.10.2018).
• “Meis münhasır ekonomik bölge ilan edecek”, (https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46627537, erişim: 20.12.2018).