Tüzelkişi Tacirin Tüketici Sıfatı

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 2, 103 - 128, 01.04.2016

İpek Yücer Aktürk

Öz

Mevcut hukuk sistemimiz, bazı haller bakımından aydınlatılması gereken düzenlemeler içermektedir. İşte bu kapsamda ele alınması gereken bir konu da tüzelkişi tacirlerin, özellikle de şirketlerin tüketici sıfatına sahip olup olmayacaklarıdır. Nitekim, bir tarafta tüzelkişi tacirlere, özellikle de şirketlere adi saha tanımayan TTK1 hükümleri, diğer tarafta ise “ticari veya mesleki amaç dışında hareket eden her tüzel kişiyi” tüketici kapsamında değerlendiren TKHK2 düzenlemeleri mevcuttur. O halde, bu çelişkili düzenlemeler nasıl yorumlanmalıdır? Söz konusu çalışmamız, bu sorunun cevaplandırılması ve hukuken yerinde bir çözüme kavuşturulmasını amaçlamaktadır. Zira, bu konunun derinlemesine incelenerek aydınlatılması, adil olmayan uygulamaların önlenmesi için büyük bir öneme sahiptir

Anahtar Kelimeler

Tüketici, Tüzelkişi Tacir, Tüzelkişi Tüketici, Ticari veya Mesleki Amaç, Ticari İş Karinesi

CONSUMER STATUS OF BUSINESS CORPORATIONS

Öz

Our current legal system involves provisions that need to be clarified in certain aspects. A subject matter which requires to be discussed in this context is whether legal person merchants and especially the companies may be qualified as consumers or not. In fact, on one hand there are the Turkish Commercial Code provisions disallowing legal person merchants and especially the companies to have an ordinary scope outside their mercantile aff airs; and on the other hand, there is the Act on Consumer Protection qualifying “any legal person who acts for purposes outside his trade or profession” as a consumer. In this case, how should these confl icting provisions be interpreted? This article intends to answer the aforementioned question and come up with a lawful solution, since it is crucial to elaborate and illuminate the subject matter in order to prevent inequitable practices

Anahtar Kelimeler

Consumer, Dealer Juristic Person, Consumer Juristic Person, Commercially or Professional Aim, Commercial Business Presumption

Kaynakça

• AKİPEK, Şebnem: Türk Hukuku ve Mukayeseli Hukuk Açısından Tüketici Kredisi, Ankara 1999.
• AKİPEK/ Jale G./ AKINTÜRK, Turgut/ ATEŞ KARAMAN, Derya: Türk Medeni Hukuku, Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, I.Cilt, 10.Bası, İstanbul 2013.
• ARKAN, Sabih: Ticari İşletme Hukuku, 19.Bası, Ankara 2014.
• ARSLANLI, Halil: Kara Ticaret Hukuku, Umumi Prensipler, 3.Bası, İstanbul 1960.
• ASLAN, İ, Yılmaz/ ERGÜN, Mevci: Ticaret Hukuku, 4. Bası, İstanbul 2009.
• ASLAN, İ.Yılmaz: 6502 Sayılı Kanuna Göre Tüketici Hukuku, 4.Bası, 2014.
• ATAMER, Yeşim M.: Tüketici Hukukunun Gelişimi: Dünü, Bugünü ve Yarını, Tüketicinin Korunması Semineri, Türkiye Adalet Akademisi Yayınları, Ankara 2007, s. 21-32.
• ATASOY, Ömer Adil/TAŞKIN, Mustafa/ACAR, Hakan: Tüketiciyi Koruma Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2000.
• AYDOĞDU, Murat: Tüketici Hukuku Dersleri, 1. Bası, Ocak 2015.
• AYHAN, Rıza/ ÖZDAMAR, Mehmet/ ÇAĞLAR, Hayrettin: Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, 7.Bası, Ankara 2014.
• BRUNNER, Alexander: Der Konsumentenvertrag im schweizerischen Recht, AJP 1992.
• DOMANİÇ, Hayri/ ULUSOY, Erol: Ticaret Hukukunun Genel Esasları, 5. Bası, Ankara 2007.
• GEZDER, Ümit: Tüketici Kredisi Sözleşmeleri, İstanbul 1998.
• GÜMÜŞ, Alper: 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, Cilt I (madde: 1-46), İstanbul 2014.
• HATEMİ, Hüseyin/ KALKAN OĞUZTÜRK, Burcu: Kişiler Hukuku, Gerçek Kişiler- Tüzel Kişiler, İstanbul 2014.
• İNAL, Tamer: 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a Göre Hazırlanmış Tüketici Hukuku, 3. Bası, Ankara 2014.
• KARAHAN, Sami: Ticari İşletme Hukuku, 26.Bası, Ekim 2014.
• KEMPER, Rainer: Verbraucherschutzinstrumente, Baden-Baden 1994.
• KUNTALP, Erden: Finansal Kiralama Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Tüketim ve Yatırım Malı Ayırımı, Ali Bozer’e Armağan, Ankara 1998, 298 vd.
• OĞUZMAN, Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY ÖZDEMİR, Saibe: Kişiler Hukuku, Gerçek ve Tüzel Kişiler, 14.Bası, İstanbul 2014.
• OZANOĞLU, Hasan Seçkin: Mukayeseli Hukuk ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Açısından Tüketiciyi Koruyan Düzenlemelerin Kişi Bakımından Uygulama Alanı (Tüketici Kavramına Mukayeseli Bir Yaklaşım), Prof. Dr. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, İstanbul: Beta, 2000.
• OZANOĞLU, Hasan Seçkin: Tüketici Sözleşmeleri Kavramı (Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un Maddi Anlamda Uygulama Alanı), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2001, Cilt: 50, Sayı: I, s. 55-90 (Tüketici Sözleşmeleri Kavramı).
• ÖZEL, Çağlar: Mukayeseli Hukuk Işığında Tüketiciyi Koruyan Geri Alım Hakkı, Ankara 1999.
• POROY, Reha/ YASAMAN, Hamdi: Ticari İşletme Hukuku, 14.Bası, İstanbul 2012.
• POROY, Reha: Tüketicinin Korunmasına İlişkin Özel Hukuk Sorunları, Halil Arslanlı’nın Anısına Armağan, İstanbul 1978.
• REHBINDER, Manfred: Zum Rechtsbegriff des Konsumenten, Jahrbuch des Schweizerischen Konsumentenrechts (JKR), Bern 1995.
• SCHMEIZER, Mikael: Der Konsumentenvertrag- Betrachtung einer obligationenrechtlichen Figür unter Berücksichtigung des IPR und der europaischen Rechtsangleichung, Zürich 1995.
• TANDOĞAN, Haluk: Tüketicinin Korunması ve Sözleşme Özgürlüğünün Bu Açıdan Sınırlanması, Ankara 1977.
• TAŞKIN, Mustafa: Tüzel Kişilerin ve Şirketlerin Tüketici Vasfı, Ankara Barosu Dergisi, Sayı: I, Yıl: 1997.
• WESTERMANN, Harm Peter: Verbraucherschutz, in: Gutachten und Vorschlage zurÜberarbeitung des Schuldrechts, Band III, Köln 1983.
• ZEVKLİLER/ AYDOĞDU, Aydın/ AYDOĞDU, Murat: Tüketicinin Korunması Hukuku, 3.Bası, Ankara 2004.