Milletvekillerinin Seçim Çevrelerine Dağıtımı Sorunu ve Anayasa Mahkemesinin 2011/39 Sayılı Kararı

Yıl 2011, Cilt: 15 Sayı: 4, 289 - 325, 01.10.2011

Hikmet Tülen

Öz

Bu çalışma milletvekillerinin seçim çevrelerine dağıtımı sorunu ile ilgilidir. Çalışmada, konuyla ilgili mevcut yasal düzenlemeler üzerinde durulmuş ve Anayasa Mahkemesinin 2011/39 sayılı kararı irdelenerek bu kararın uygulamayı ne yönde etkilediği araştırılmıştır. Ayrıca mevcut dağıtım yönteminin daha farklı esaslar çerçevesinde kurgulanması halinde illerin çıkaracağı milletvekili sayılarının mevcut duruma nazaran nasıl bir farklılık göstereceği incelenmiştir. Temsilde adaletin ve oyların eşit ağırlıkta olması ilkesinin gereği olarak parlamentoya seçilen her bir milletvekilinin mümkün olduğunca birbirine yakın sayıda nüfusu ya da seçmeni temsil etmesi gerektiği hususunda hiçbir tereddüt yoktur. Bu noktada, matematiksel ya da mutlak eşitlik sağlayan bir seçim sistemi arayışına girmek yerine, sübjektif sebeplerle temsilde adaletten ve oyların eşitliği prensibinden ayrılmayan bir seçim sistemini inşa etmeyi hedefl emek, daha anlamlı ve gerçekçi bir yaklaşım olacaktır

Anahtar Kelimeler

Eşit oy, temsilde adalet, seçim çevresi, milletvekillerinin seçim çevrelerine dağıtımı, Anayasa Mahkemesi’nin 2011/39 sayılı kararı

THE PROBLEM OF ALLOCATION OF REPRESENTATIVES TO THE CONSTITUENCIES AND A DECISION OF THE CONSTITUTIONAL COURT (DECISION NO: 2011/39)

Öz

This paper deals with the question of allocation of seats to the constituencies. The present legal regulations pertinent to the subject have been dwelled upon and in what way the decision of the Constitutional Court (no: 2011/ 39), having been explicated, has affected the implementation has been inquired. Moreover, it has been examined what kind of a difference the number of Members of Parliament the cities send off makes in comparison with the present circumstances, in case that the present method of allocation is speculated within the framework of more different elements.As a necessity of the principle of equal suffrage and fair representation, there is no doubt that each Member of Parliament elected into the Parliament should represent a nearly equal number of population or the electorate as much as possible. At this point, instead of seeking an electoral system which provides mathematical or absolute equality, aiming at the construction of an electoral system which does not deviate from the principle of equality of votes and fair representation on subjective grounds will be a more meaningful and realistic approach

Anahtar Kelimeler

Equal suffrage, fair representation, constituency, allocation of seats to the constituencies, a decision of Constitutional Court (no: 2011/39)

Kaynakça

• ARASLI, Oya: Seçim Sistemi Kavramı ve Türkiye’de Uygulanan Seçim Sistemleri (1876-1987), Ankara, 1989.
• ATAR, Yavuz: Siyasi Partiler ve Seçim Kanunlarında Değişiklik Önerileri Sempozyumu’nda sunulan tebliğ, içinde: Siyasi Partiler ve Seçim Kanunlarında Değişiklik Önerileri (Sempozyum 18-19 Şubat 2005), TESAV Yayını, Ankara, 2005, s.139-148.
• COTTERET, Jean-Marie / EMERI, Claude: Seçim Sistemleri, (Çev. Ahmet KOTİL), İletişim Yayınları, İstanbul, 1991
• GÖZLER, Kemal: Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Cilt I, Ekin Yayınları, Bursa 2011.
• HOROWITZ, Donald L., “Electoral Systems: A Primer for Decision Makers”, (http://www.redpartidos.org/files/JofDem%20Article%20on%20 Electoral%20Systems%2011-03.doc)
• KABOĞLU, İbrahim Ö.:Anayasa Hukuku Dersleri, 2. Bası, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2005.
• KARAMUSTAFAOĞLU, Tunçer: Seçme Hakkının Demokratik İlkeleri, AÜHF Yayını, Ankara, 1970
• NOHLEN, Dieter: Seçim Sistemleri, Türkiye ve Avrupa’da Seçim Sistemleri, Friedrich Ebert Vakfı Yayını, İstanbul, 1996
• ÖZBUDUN, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 6. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2000.
• TANÖR, Bülent, / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi : 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 9. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.
• TANÖR, Bülent : Türkiye’de Demokratikleşme Perspektifl eri, TÜSİAD Yayını, İstanbul, 1997
• TEZİÇ, Erdoğan :Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 1998.
• The European Centre for Parliamentary Research and Documentation (ECPRD), “Electoral Systems in Europe: An Overview”, (https://ecprd. secure.europarl.europa.eu/ecprd/getfi le.do;jsessionid=0D82142774035 56EB95B2350346B87D?id=5063)
• TUNCER, Erol : Osmanlı’dan Günümüze Seçimler (1877-2002), TESAV Yayınları, Ankara, 2003.
• TUNÇ, Hasan, / BİLİR, Faruk, / YAVUZ, Bülent : Türk Anayasa Hukuku, 3. Bası, Berikan Yayınevi, Ankara, 2011.
• TÜRK, Hikmet Sami : Siyasi Partiler ve Seçim Kanunlarında Değişiklik Önerileri Sempozyumu’nda sunulan tebliğ, içinde: Siyasi Partiler ve Seçim Kanunlarında Değişiklik Önerileri (Sempozyum 18-19 Şubat 2005), TESAV Yayını, Ankara, 2005, s.241-249.
• Venice Commission, “Report On Electoral Systems”, CDL-AD(2004)003, Strasbourg, 2004.
• YÜZBAŞIOĞLU, Necmi : Siyasi Partiler ve Seçim Kanunlarında Değişiklik Önerileri Sempozyumu’nda sunulan tebliğ, içinde: Siyasi Partiler ve Seçim Kanunlarında Değişiklik Önerileri (Sempozyum 18-19 Şubat 2005), TESAV Yayını, Ankara, 2005, s.149-155.