İDARİ YARGILAMA HUKUKUNDA KANUN YOLUNA BAŞVURU HAKKININ ANAYASAL GÜVENCEYE SAHİP OLMASI BAKIMINDAN ELE ALINMASI

Yıl 2020, Cilt: 24 Sayı: 3, 421 - 445, 29.07.2020

Ekin Sevinç

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.775434

Cited By: 5

Öz

İlk derece mahkemeleri tarafından verilen kararların hukuka uygun olup olmadıklarının denetimi amacına hizmet eden başvuru yollarına, yargılama usulleri sisteminde kanun yolu adı verilmektedir. İdari yargıda kanun yolları, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ‘’Kararlara Karşı Başvuru Yolları’’ başlığını taşıyan 45. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. İlgili maddelere bakıldığında, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen ve belli miktara kadar olan bazı uyuşmazlıklara karşı kanun yolunun kapalı olduğu görülmektedir. Temelde, davaların hızlandırılması, mahkemelerin iş yükünün azaltılması gibi gerekçelerle kimi kararlara karşı kanun yolunun kapatılmasının, kamu yararının gerektirmesi halinde kanun koyucunun takdir yetkisi içinde olduğu kabul edilmektedir. Ancak, hali hazırda yargı yolunun varlığının yanında, kimi kararlara karşı kanun yoluna gidilemeyecek olmasının Anayasa’ya; dolayısıyla, hukuka aykırılık teşkil edip etmeyeceğinin tespitini de yapmak gerekmektedir. Bu doğrultuda makalenin de temel amacı, kanun yoluna başvuru hakkının varlığının sınırlanmasının mümkün olup olmadığı; şayet mümkün ise, bu sınırlamanın sınırında kullanılabilecek ölçütlerin neler olduğunu ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

İdari Yargılama Hukuku, Kanun Yolu, Dereceli Yargılama, Hukuk Devleti İlkesi, Hak Arama Özgürlüğü

A DISCUSSION ABOUT THE RIGHT TO APPEAL FOR HAVING CONSTITUTIONAL GUARANTEE IN ADMINISTRATIVE JURISDICTION

Öz

The remedies that serve the purpose of auditing whether the adjudgment given by the courts of the first instance are in accordance with the law are called the remedy in the system of judicial procedures. The remedies in administrative jurisdiction are regulated in articles 45 and the rest of the law on administrative procedure system that partaking under the head of ways against adjudgment. When the relevant articles are examined, it is seen that the legal remedy against some dispute up to a certain amount given by the courts of the first instance is closed. Basically, it is considered that legislator is in discretion if the public weal requires the closure of the remedy against certain adjudgment, such as accelerating cases and reducing the workload of the courts. However, in addition to the existence of the judicial remedy, there is no way to go against the law against some adjudgments that are not subject to the constitution; Thus, it is necessary to investigate whether it will constitute a violation of the law. In this respect, this article aims to investigate whether it is possible to limit the existence of the right to remedy, if it is possible, to determine what criteria can be used to limit this limitation.

Kaynakça

• AKINCI, Müslüm: İdari Yargıda Adil Yargılanma Hakkı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008.
• AKİL, Cenk: İstinaf, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010.
• AKKAN, Mine: ‘’Medeni Usul Hukukunda Etkin Hukuki Koruma’’, Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi, C. 3, S. 6, 2007, s. 29-68.
• AKKAYA, Tolga: Medeni Usul Hukukunda İstinaf, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• AKYILMAZ, Bahtiyar/SEZGİNER, Murat/Kaya, Cemil: Türk İdari Yargılama Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2018.
• ALANGOYA, Yavuz: ‘’Anayasanın Medeni Usul Hukukuna Etkisi (1983 Milletlerarası Usul Kongresinin Bir Konusu)’’, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 1, Sa. 2, 1981, s. 1-4.
• ALANGOYA, Yavuz: ‘’Kanun Yolunun Anayasal Temeli ve HUMK m. 427 Hükmü ile Kanun Yolu Kapatılmış Olan Kararlara Karşı Kanun Yoluna Müracaat İmkanı’’, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: Prof. Dr. Baki Kuru Armağanı, Ankara, 2004, s. 17-48.
• ALANGOYA, Yavuz/YILDIRIM, M. Kamil/DEREN YILDIRIM, Nevhis: Medeni Usul Hukuku Esasları, 7. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2009.
• ATALAY, Esra: ‘’Yargısal Temel Haklar’’, Prof. Şükrü Postacıoğlu’na Armağan, İzmir, 1997, s. 437-454.
• AYDIN, Bihter: ‘’Türk İdari Yargı Düzeninde Mahkemeye Erişim Hakkı’’, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 4, S. 15, 2013, s. 271-296.
• AYDINOĞLU: Zeynep Nihal: ‘’İstinaf Kanun Yolunun İdari Yargılama Usulüne Başlıca Etkileri’’, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 9, S. 34, 2018, s. 387-423.
• BİLGE, Necip: Medeni Yargılama Hukukunda Karar Düzeltme, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1973.
• ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdari Yargıda Kanun Yolları (Kararlara Karşı Başvuru Yolları), 2. Baskı, Asil Yayıncılık, Ankara, 2008.
• ÇİFTÇİ, Murat Özgür: Medeni Yargılama Hukukunda İstinaf, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
• DEREN YILDIIRM, Nevhis: ‘’Kanun Yollarına Dair Bazı Düşünceler’’, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: Medeni Usul ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı VI, Ankara, 2008, s. 3-17.
• GİRİTLİ, İsmet/BİLGEN, Pertev/AKGÜNER, Tayfun/BERK, Kahraman: İdare Hukuku, 6. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2013.
• GÖZLER, Kemal: ‘’Anayasa Değişikliklerinin Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Bakımından Getirdikleri ve Götürdükleri’’, Ankara Barosu Dergisi, S. 3-4, 2001, s. 53-67.
• GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku Dersleri, 24. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2019.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/GÖLCÜKLÜ: Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması (AİHM İnceleme ve Yargılama Yöntemi), 10. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2013.
• GÖZÜBÜYÜK, Şeref/TAN, Turgut: İdari Yargılama Hukuku, 8. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2016.
• GÜL, Cengiz/BİRTEK, Fatih: ‘’Hak Arama Özgürlüğü ve Türk Pozitif Hukukunda Yargı Yolu Kapalı İşlemler’’, Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. II, S. 1-2, 2007, s. 3-41.
• İNCEOĞLU, Sibel: İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı (Kamu ve Özel Hukuk Alanlarında Ortak Yargısal İlkeler), 4. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 2013.
• KÖKÜSARI, İsmail: ‘’Hak Arama Özgürlüğü ve 2010 Anayasa Değişiklikleri’’, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XV, S. 1, 2011, s. 163-208.
• ODYAKMAZ, Zehra: Türk İdari Yargılama Usulünde Kararlara Karşı Başvuru Yolları, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 1993.
• ÖKÇESİZ, Hayrettin: ‘’Yargıtay’ın İş Yükünün Hafifletilmesinin Bir Aracı Olarak HUMK’nun 427. Maddesi Üzerine’’, Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 2, 1987, s. 75-78.
• ÖZAY, İlhan: ‘’Kendine Özgü Bir Hukuk Devleti’’, Danıştay Yayınları: I. Ulusal İdare Hukuku Kongresi (Birinci Kitap: İdari Yargı), Ankara, 1991, s. 115-137.
• ÖZAY, İlhan: Günışığında Yönetim, 3. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017.
• ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 15. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2014.
• PEKCANITEZ, Hakan/ÖZEKES, Muhammet/AKKAN, Mine/KORKMAZ, Hülya: Pekcanıtez Usul-Medeni Usul Hukuku C. III, 15. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• ÖZTÜRK, Bahri: Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2010.
• SAĞLAM, Fazıl: Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1982.
• TANRIVER, Süha: ‘’Hukuk Yargısı (Medeni Yargı) Bağlamında Adil Yargılanma Hakkı’’, Makalelerim I, Asil Yayıncılık, Ankara, 2005.
• TEZCAN, Durmuş/ERDEM, M. Ruhan/SANCAKDAR, Oğuz/ÖNOK, R. Murat: İnsan Hakları El Kitabı, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2011.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku C. I-II, 6. Baskı, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 1997.
• YILDIRIM, M. Kamil, ‘’İstinaf Sebepleri ve İlk Derece Mahkemesinde Hatalı Vakıa Tespiti’’, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: Medeni Usul ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı VI, Ankara, 2008, s. 89-131.
• YILDIRIM, M. Kamil: Hukuk Devletinin Gereği İstinaf, Nesil Matbaacılık, İstanbul, 2000.
• YILDIRIM, Turan/YASİN, Melikşah/KAMAN, Nur/ÖZDEMİR, H. Eyüp/ÜSTÜN, Gül/OKAY TEKİNSOY, Özge: İdare Hukuku, 6. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• YILMAZ, Ejder: ‘’Hukuk Davalarında Yasa Yollarına Başvuru Hakkı ve Bu Hakkın Sınırlandırılmasının Yerindeliği Sorunu’’, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S. 1, 1988, s. 131-155.
• YILMAZ, Ejder: İstinaf, Genişletilmiş 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2005.